روزنامه آرمان ملی
1401/06/28
مردم به دنبال ارائه گزارش صادقانه درباره مرگ مهسا امینی هستند
آرمان ملی- احسان انصاری: فوت مهسا امینی، دختر جوان سقزی در مقر گشت ارشاد با واکنش‌های گسترده اجتماعی در ایران و خارج از کشور همراه بوده به شکلی که در روزهای اخیر اخبار پیرامون مرگ مهسا امینی در صدر اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی قرار داشته است. «آرمان ملی» برای بررسی و تحلیل جنبه‌های این اتفاق با عبدالصمد خرمشاهی، حقوقدان و جرم‌شناس گفت‌وگو کرده است. خرمشاهی بر این باور است که« برخی اقدامات گشت ارشاد مغایر قانون اساسی است. براساس ماده638 پلیس در صورت مشاهده بی‌حجابی در جامعه باید فرد متخلف را همراه با استنادات قابل قبول و محکمه پسند به مراجع قضائی معرفی کند. در هیچ کجای قانون به این اشاره نشده که افرادی به نام گشت ارشاد می‌توانند دختران و زنان را به عنوان بی‌حجاب به مراکز مخصوصی برای ارشاد و توجیه ببرند. چنین چیزی در چارچوب قانون وجود ندارد و به همین دلیل غیرقانونی است. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که موضوع حجاب یک مقوله فرهنگی است و باید برای آن راه‌حل فرهنگی پیدا کرد. بدون تردید مسائل فرهنگی را نمی‌توان با رویکرد سلبی به نتیجه رساند. کارشناسان بارها این نکته را گوشزد کرده‌اند که با مسائل فرهنگی نمی‌توان با خشونت برخورد کرد که نتیجه عکس به‌همراه خواهد داشت.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. گشت ارشاد با چه هدفي شکل گرفت؟ آيا رسالتي که براي گشت ارشاد در نظر گرفته شده بود به درستي اجرا شد؟هدف شکل‌گيري گشت ارشاد مبتني بر طرح ارتقاي امنيت اجتماعي بود که در راستاي مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي و به عنوان طرح جامع عفاف تصويب شد و به کار خود به شکل‌هاي مختلف ادامه داد. در سال‌هاي اخير ماموران گشت ارشاد اقدام به بازداشت افراد بدحجاب و انتقال آنها به مراکز مخصوصي کرده است. در برخي موارد نيز براي عده‌اي پرونده‌سازي شده و به همين دليل اين نوع درگيري‌ها با عنوان گشت ارشاد سابقه‌اي در جامعه ما پيدا کرده است. براساس قانون اساسي پليس ضابط قضائي و مجري قانون است و به همين دليل نمي‌تواند قانونگذاري کند. در اين زمينه برخي از حقوقدانان بر اين باورند که شوراي انقلاب فرهنگي نمي‌تواند مصوبه قانوني داشته باشد و تنها نهادي که حق قانونگذاري دارد مجلس شوراي اسلامي است. واقعيت اين است که در ماجراي اخير که خانم جواني به نام مهسا اميني به دليل اتفاقاتي که براي وي در گشت ارشاد رخ داده جان خود را از دست داده و به همين دليل جامعه واکنش‌هاي گسترده‌اي نسبت به اين اتفاق از خود نشان داده است. شرايط به شکلي است که اخبار مرتبط با درگذشت خانم اميني به خبر يک رسانه‌هاي داخلي و خارجي تبديل شده و به همين دليل وضعيت از حالت طبيعي خارج شده است. در اين ماجرا هر اتفاقي که رخ داده که ابعاد آن به صورت دقيق هنوز مشخص نشده کساني که دست به چنين کاري زده‌اند در واقع به ضرر نيروي انتظامي کار کرده‌اند و کار را به جايي کشانده‌اند که افکار عمومي نسبت به عملکرد نيروي انتظامي در اين زمينه خواستار پاسخگويي شده است. واقعيت اين است که اغلب کساني که لباس نيروي انتظامي به تن کرده‌اند افراد خدوم و زحمتکشي هستند و قصد آنها خدمت به جامعه است. با اين وجود اتفاقاتي که پيرامون گشت ارشاد در جامعه رخ مي‌دهد باعث شده عملکرد کساني که در نيروي انتظامي قصد خدمت به مردم دارند را تحت‌الشعاع قرار بدهد.
در ماجراي بازداشت مهسا اميني برخي شاهدان مسائلي را مطرح مي‌کنند از جمله اينکه در حين انتقال وي به بازداشتگاه مجادلاتي بين ماموران گشت ارشاد و وي و برخي از بازداشت شدگان به وجود آمده است. از نظر حقوقي اين نوع رفتار چه تفسيري دارد؟
هنوز جزئيات دقيقي از نحوه بازداشت، انتقال به بازداشتگاه و رفتاري که با خانم اميني در بازداشتگاه صورت گرفته منتشر نشده است. آنچه ما در اختيار داريم اظهاراتي است که برادر خانم اميني و برخي نزديکان وي عنوان کرده‌اند و از جمله فيلم‌هايي است که از درون سالن ارشاد منتشر شده که نشان مي‌دهد خانم اميني يکباره به زمين مي‌افتند. به همين دليل ما هنوز به صورت قطعي نمي‌توانيم عنوان کنيم که چه عاملي باعث مرگ ايشان شده است. با اين وجود آنچه براي ما مسجل شده اين است که خانم اميني از زماني که بازداشت شده تا زماني که به مقر گشت ارشاد منتقل شده سالم بوده است. ما هنوز نمي‌توانيم براساس ديدگاه‌هاي ديگران درباره ماجرا به نتيجه قطعي دست پيدا کنيم. زماني مي‌توانيم در اين زمينه به صورت قطعي نتيجه گيري کنيم که گزارش دقيق پزشکي قانوني را مشاهده کنيم و در يک فضاي بي‌طرفانه و بدون در نظر گرفتن اين نکته که حواشي به وجود آمده درباره اين موضوع روي گزارش‌ها تأثيرگذار باشد گزارش را مورد بررسي قرار بدهيم. در شرايط کنوني جامعه به دنبال اين است که يک گزارش صادقانه و جامع درباره اين اتفاق صورت بگيرد تا مردم در جريان جزئيات دقيق اين پرونده قرار بگيرند. نکته مهمي که در اين زمينه وجود دارد اين است که به دليل اينکه در اين ماجرا نيروي انتظامي دخالت داشته است نبايد صرفا به گزارشي که نيروي انتظامي در اين زمينه ارائه مي‌دهد استناد شود و بلکه بايد نهادهاي قضائي به موضوع ورود کنند و تلاش شود يک گزارش جامع و دقيق از اتفاقاتي که در اين ماجرا رخ داده ارائه شود. در اين ماجرا نيروي انتظامي يک طرف ماجراست و بايد نسبت به عملکرد خود در اين زمينه به مراجع قضائي و مردم پاسخگو باشد. به هر حال تا زماني که گزارش دقيق اين ماجرا و گزارش پزشکي قانوني براساس رويکرد علمي و پزشکي ارائه نشود نمي‌توان به صورت دقيق درباره ابعاد اين ماجرا اظهارنظر کرد. به همين دليل نيز نه بنده و نه هيچ‌کس ديگري نمي‌تواند دليل اصلي حادثه را مورد تحليل و ارزيابي قرار بدهد. با اين وجود آنچه در اين زمينه مشخص است اين است که تا زماني که خانم اميني به مقر گشت ارشاد هدايت شده سالم بوده است. به همين دليل مسئولان بايد تحقيقات خود را روي اين موضوع متمرکز کنند تا بتوانند اتفاقاتي که در آنجا رخ داده را بررسي کنند تا به نتايج قابل قبولي دست پيدا کنند.
از جنبه حقوقي مصاديق بي‌حجابي چيست و در چه شرايطي مي‌توان فردي را به اتهام بي‌حجابي دستگير کرد و به مقر گشت ارشاد برد؟
در گزارشي که مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي چند سال پيش منتشر کرد طرح گشت ارشاد را ناموفق قلمداد کرد و نتايج گشت ارشاد در جامعه را منفي دانست. واقعيت اين است که مجموعه اقدامات گشت ارشاد مغاير قانون اساسي است. براساس ماده638 پليس در صورت مشاهده بي‌حجابي در جامعه بايد فرد متخلف را همراه با استنادات قابل قبول و محکمه‌پسند به مراجع قضائي معرفي کند. در هيچ کجاي قانون به اين اشاره نشده که افرادي به نام گشت ارشاد مي‌توانند دختران و زنان را به عنوان بي‌حجاب به مراکز مخصوصي براي ارشاد و توجيه ببرند. چنين چيزي در چارچوب قانون وجود ندارد و به همين دليل غيرقانوني است. نکته ديگري که در اين زمينه وجود دارد اين است که موضوع حجاب يک مقوله فرهنگي است و بايد براي آن راه‌حل فرهنگي پيدا کرد. بدون ترديد مسائل فرهنگي را نمي‌توان با رويکرد سلبي به نتيجه رساند. کارشناسان بارها اين نکته را گوشزد کرده‌اند که با مسائل فرهنگي نمي‌توان با خشونت برخورد کرد که نتيجه عکس به‌همراه خواهد داشت. در سال‌هاي گذشته چنين اتفاقاتي رخ داده و پيامدهاي منفي براي نيروي انتظامي داشته است. بنده به‌خاطر دارم که در گذشته فرمانده نيروي انتظامي از اين موضوع اظهار نارضايتي کردند. مسئوليت اصلي حفظ حجاب در جامعه برعهده نيروي انتظامي گذاشته شده است. وظيفه اصلي پليس ايجاد نظم و آرامش در بين جامعه است. بايد شرايطي به وجود بيايد که هنگامي که مردم پليس را مي‌بينند احساس امنيت و آرامش کنند. واقعيت اين است که بسياري از کساني که لباس نيروي انتظامي به تن کرده‌اند افراد متعهد و خدومي هستند و دوست دارند به مردم خدمت کنند. به همين دليل نبايد اقداماتي از سوي برخي سر بزند که وجهه نيروي انتظامي را در جامعه مخدوش کند.
چنين اقداماتي که از سوي گشت ارشاد رخ مي‌دهد چه پيامدهايي براي جامعه خواهد داشت؟
اتفاق اخير به خوبي نشان داد که بروز چنين اتفاقاتي در جامعه به چه ميزان افکار عمومي را تحت تأثير قرار مي‌دهد و به چه ميزان به وجهه نيروي انتظامي آسيب مي‌زند. سوال اينجاست که چرا در حالي که همه علماي مذهبي و رجال سياسي خواستار جلوگيري از چنين اقداماتي هستند اما هنوز افرادي پيدا مي‌شوند که اقداماتي انجام مي‌دهند که به ضرر جامعه و کشور تمام مي‌شود. من ترديد ندارم که مسئولان نيروي انتظامي نيز با اين رويکرد مخالفند و از اين موضوع ناراحت و نگران هستند که برخي با اقدامات نسنجيده خود کاري مي‌کنند که نگاه افکار عمومي جامعه نسبت به نيروي انتظامي تغيير کند. کساني که در اين ماجرا کوتاهي کرده و يا قصوري را مرتکب شده‌اند به خوبي پيامدهاي اين ماجرا را پيش بيني نکرده بودند که اين اتفاق با واکنش گسترده افکار عمومي در جامعه مواجه مي‌شود. اين در حالي است که در نظام جمهوري اسلامي مردم هنگامي که با پليس موجه مي‌شوند بايد احساس امنيت و آرامش کنند. واقعيت اين است که از پيامدهاي اين اتفاق ما هرچه بگويم حق مطلب را ادا نکرده‌ايم. در اين زمينه يکي از مراجع عنوان کردند که وجود گشت ارشاد غيرقانوني است. کساني که چنين اقداماتي را انجام مي‌دهند بايد اين نکته را در نظر داشته باشند که چنين اتفاقاتي به ضرر نظام، جامعه و کشور است. در قانون اساسي آزادي براي شهروندان در نظر گرفته شده و هيچ نهادي نمي‌تواند آزادي شهروندان را سلب کند. به همان صورت که برخي از مسئولان و نمايندگان مجلس در روزهاي اخير عنوان کردند انتظار مردم اين است که مسئولان به صورت جدي با مسببان بدون هرگونه مماشات برخورد کنند.
سایر اخبار این روزنامه
این روزهای رئیسی
نگاه لاکچری به انرژی های نـــــــو
مردم به دنبال ارائه گزارش صادقانه درباره مرگ مهسا امینی هستند
سفر رئیسی سیاست تهاجمی واشنگتن را تعدیل می‌کند
جدال رسانه‌ای پایان ندارد
اعتماد اجتماعی را بازسازی کنیم
ارتباط سفر به نیویورک و احیای برجام
از بهار شانگهای تا پاییز نیویورک
سرانجام نسخه الکترونیکی
پرداخت وام ۲۰۰ میلیون تومانی مسکن روستایی تسریع میشود
خطای هاله‌ای
