«جنگ جهانی سوم» به ینگه دنیا می‌رود

در یک انتخاب مصلحتی از میان گزینه‌های موجود، کمیته انتخاب فیلم برای حضور در اسکار ۲۰۲۳، تصمیم گرفت فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی را به اسکار معرفی کند.
در آخرین جلسه کمیته معرفی فیلم ایرانی به اسکار ۲۰۲۳، با اتفاق آرا فیلم «جنگ جهانی سوم» به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شد.
روز گذشته پرویز شیخ طادی، سخنگوی این کمیته در یک پیام ویدئویی، مراحل انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۳ را تشریح کرد و گفت: «کمیته انتخاب در پی جلسات متعدد و بررسی ۵۷ فیلم حائز شرایط در مرحله اول، ۱۷ فیلم را جهت بازبینی انتخاب کرد و پس از بررسی‌های مجدد پنج فیلم را به عنوان نامزد نهایی به شرح ذیل برگزید: موقعیت مهدی، پسر دلفینی، بدون قرار قبلی، تفریق و جنگ جهانی سوم.
اعضای کمیته انتخاب ضمن احترام و ارج نهادن به آثار راه یافته، به اتفاق آرا فیلم «جنگ جهانی سوم» را به عنوان نماینده سینمای ایران برای آکادمی اسکار ۲۰۲۳ انتخاب کرد. با آرزوی موفقیت‌های روز افزون هنرمندان کشور عزیزمان ایران.»


فیلم «جنگ جهانی سوم»، این روز‌ها به فیلمی خبرساز تبدیل شده است. آخرین ساخته هومن سیدی در جشنواره فیلم ونیز دو جایزه مهم گرفت؛ جایزه بهترین فیلم افق ونیز و بهترین بازیگر مرد. این فیلم هنوز در ایران به اکران عمومی نرسیده است. «جنگ جهانی سوم» داستان کارگری به نام شکیب (با بازی محسن تنابنده) است که زن و فرزند خود را در زلزله از دست می‌دهد و به صورت تصادفی با دختری کر و لال به نام لادن آشنا می‌شود. در ادامه، این آشنایی هم‌زمان می‌شود با کار جدید او که در پشت صحنه یک فیلم مربوط به جنگ جهانی است. او که به عنوان یک کارگر ساده برای پشت صحنه این فیلم انتخاب می‌شود با بیماری بازیگر نقش هیتلر، برای بازی در این نقش انتخاب می‌شود.
علیرضا مرادی، خبرنگار ایرنا که در ونیز حضور داشته، در تحلیل «جنگ جهانی سوم» نوشته است: «فیلم می‌تواند به‌واسطه خرده‌داستان‌هایی که مطرح می‌کند و همگرایی این خرده‌داستان‌ها با پیرنگ اصلی، لحظات درخوری را با ریتمی مناسب تهیه کند. آنچه شأنیت فیلم را بیشتر می‌کند، تراز روانشناختی اثر است. در این فیلم، ما با کارگر ساده‌ای مواجه هستیم که مراتب تبدیل شدن او به هیولایی قصاص‌کننده، به آرامی به تصویر کشیده می‌شود. این کارگر ساده که در ادامه، برای بازی در نقش هیتلر پذیرفته می‌شود، در درون خود هیولایی دارد که با توجه به اکت‌های اطرافیانش، هوشیار می‌شود و هر چه به فصل فینال نزدیک می‌شویم، شاهد تشدید این روحیه در او و به فعلیت رسیدن این خوی در وی هستیم. دنبال‌کنندگان سینمای سیدی، نمونه مشابه این تحلیل را در مغز‌های کوچک زنگ‌زده مشاهده کرده‌اند؛ جایی که شاهین (نوید محمدزاده) پس از یک دوره طولانی زیست پایین‌دستی، ناخودآگاه خود را صاحب قدرت می‌بیند و عصیان می‌کند، اما، چون فطرتاً آدم کار‌های بزرگ نیست، نمی‌تواند روی مقولات احساسی زندگی خود چشم ببندد. در اینجا هم شکیب، چنین کاراکتری دارد. زیست کارگری طولانی وی و روند قدرت گرفتن او و شیوه عصیانش، تقریباً به مانند همان مؤلفه‌هایی است که سیدی در مغز‌های کوچک زنگ‌زده به تصویر کشید، اما در این فیلم، هدف، وسیله را توجیه کرده و شکیب، پیرو احساسات خود، کمر به قتل ۷۰ نفر می‌بندد.»
رقبای جدی جنگ جهانی سوم
کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای اسکار شامل مریلا زارعی، محمد داوودی، رسول صدرعاملی، مهدی سجاده‌چی، سیدمحمد حسینی، حامد شکیبانیا، محمدحسین حقیقی و پرویز شیخ‌طادی بود. این هیئت در بیانیه خود به چهار مرحله انتخاب آثار اشاره کرده است. در مرحله اول ۵۷ فیلم انتخاب شدند و در دور دوم از این تعداد ۱۷ فیلم مورد تأیید قرار می‌گیرد و در سومین مرحله پنج فیلم باقی می‌مانند و در نهایت از میان این فیلم‌ها جنگ جهانی سوم انتخاب می‌شود.
اما دیگر فیلم‌هایی که در پنج انتخاب پایانی برای معرفی به اسکار وجود دارند، عبارتند از «موقعیت مهدی»، «پسر دلفینی»، «تفریق» و «بدون قرار قبلی».
بدون قرار قبلی، به واسطه مضمون دینی و آیینی که برخاسته از فرهنگ ایرانی و شیعی بود، می‌توانست گزینه مطلوبی باشد، به خصوص پس از آنکه این فیلم توانست جایزه بهترین فیلم را از جشنواره مسکو به دست آورد.
موقعیت مهدی، بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر، هم رقیب جدی به شمار می‌رفت. فیلمی دفاع مقدسی که با درخشش خوبی که در جشنواره فجر سال گذشته داشت، نگاه‌ها را به سمت خود جلب کرد. اما کمیته‌های انتخاب فیلم برای اسکار معمولاً هیچ وقت نگاه خوبی به سینمای دفاع مقدس نداشته‌اند. از سوی دیگر «موقعیت مهدی» فیلمی است که شاید مخاطب غیر ایرانی چندان نتواند با ابعاد معرفتی آن ارتباط برقرار کند. از سوی دیگر این فیلم حضور بین المللی نداشته است و از این حیث هم شانس آن به عنوان نماینده سینمای ایران کاهش پیدا کرده است.
پسر دلفینی، شاید عجیب‌ترین فیلم حاضر در فهرست پنج تایی کمیته انتخاب فیلم برای اسکار بود. اسکار برای انیمیشن‌ها یک بخش مجزا دارد و اینکه فیلمی انیمیشن از ایران بخواهد برای رقابت بهترین فیلم‌های کشور‌های دیگر انتخاب شود، عجیب بود. با وجود این شاید نمایش موفق این انیمیشن در روسیه، کمیته را مجاب کرده بود که اسم آن را در فهرست خود قرار دهند.
تفریق، دیگر فیلم حاضر در فهرست پنج تایی انتخاب برای اسکار، به کارگردانی مانی حقیقی، از جمله آثار بازمانده از فجر سال گذشته است. این فیلم با بازی ترانه علیدوستی و نوید محمدزاده، مانند «جنگ جهانی سوم» در ایران اکران نشده و رونمایی آن در تورنتو بوده است.
نماینده‌های سینمای ایران در طول همه دوره‌های حضور در اسکار، تنها دو بار موفق به کسب جایزه شده‌اند و در هر دوبار نیز مسائل سیاسی میان ایران و امریکا بر اسکار سایه افکنده بود، به طوری که در دومین اسکار اصغر فرهادی که همزمان با استقرار دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق امریکا بود، اعطای اسکار به فیلم «فروشنده» به نوعی دهن‌کجی هالیوودی‌ها به ترامپ نامیده شد و در آن مراسم، چندین بار رئیس‌جمهور وقت امریکا از سوی دست اندرکاران اسکار مورد تمسخر قرار گرفت.