روزنامه آرمان ملی
1401/07/02
وظیفه دولت و بازماندگان از آموزش
محمدرضا نیکنژاد کارشناس آموزش «در ایران، بالغ بر ۱. ۳ میلیون نفر بازمانده از تحصیل (یعنی گروه‌های سنی که برابر قانون حق آموزش دارند اما به دلایل مختلف امکان تحصیل نداشته‌اند) وجود دارد که مقایسه آماری سال تحصیلی 1399- 1400 نشان می‌دهد که بیش‌ترین میزان، به دوره دوم متوسطه تعلق دارد.» بند بالا بخشی از گزارش فرهنگستان علوم از وضعیت آموزش کشور است. همچنان که اشاره شده این آمار برای دو سال پیش است و آمارهای بازماندگی از آموزش در ایران و جهان با بحران کرونا و پیامدهای اقتصادی- اجتماعی آن افزایش چشمگیری داشته است؛ به گونه‌ای که گاه آمار این دانش‌آموزان در ایران تا5 میلیون نیز برآورد میشود. اگر در خوش‌بینانه‌ترین حالت این آمار 2. 5 میلیون باشد باز هم آمار بالایی است. از اینکه چرا این دانش‌آموزان از آموزش بازمانده‌اند درمی‌گذریم و به این پرسش می‌پردازیم که برای بازگرداندن این بچه‌ها به مدرسه چه‌کاری میشود کرد. کم‌وبیش در همه کشورهای جهان کودکان و نوجوانانی یافت می‌شوند که به علت‌های گوناگون از آموزش بازمانده یا در آستانه بازماندگی قرار می‌گیرند اما در بسیاری از کشورها وظیفه بازگرداندن این بچه‌ها به مدرسه درس وظیفه سازمان‌های مردم‌نهاد و یا خیرین نیست؛ بلکه وظیفه دولت‌هاست. مهم‌ترین وظیفه دولت‌های مدرن پدیدآوری امنیت و رفاه است و این دو نیز بدون زمینه‌سازی برای آموزش رایگان و فراگیر، و فراهم‌سازی حداقل هزینه‌ها در مسیر بهداشت و درمان معنای چندانی ندارد. در بسیاری از کشورهای جهان حتی کشورهایی که ما آن‌ها را از پیشرفته‌ترین و مرفه‌ترین‌ها می‌دانیم راهکارهایی برای بازگرداندن و نگه‌داشتن چنین دانش‌آموزانی در مدرسه در نظر می‌گیرند. برای نمونه در ژاپن «دولت شکل‌های گوناگونی از کمک‌های مالی برای دانش‌آموزان با سطح درآمدی کم ارائه می‌کند. دانش‌آموزانی که شاخص‌های شایستگی برای آموزش اجباری را برآورده کنند، می‌توانند از مسیر وزارت بهداشت، کار و رفاه، یارانه‌های آموزشی دریافت کنند. مدرسه‌های دولتی شهریه دوره تحصیل اجباری را پرداخت نمی‌کنند و برنامه کمک‌ها تنها هزینه‌های دیگر مدرسه شامل وعده‌های غذایی، رفت و آمد، امکانات [آموزشی] و سفرها را پوشش می‌دهد. اما برای دانش‌آموزان متوسطه «سامانه صندوق حمایت از ثبت نام در دبیرستان» یارانه‌هایی برای کمک به شهریه تحصیل برای خانواده‌های زیر آستانه درآمدی فراهم می‌کند؛ همچنین دانش‌آموزان دوره متوسطه، می‌توانند با استفاده از یارانه آموزشی به مدرسه‌های خصوصی بروند؛ در این حالت، یارانه‌ها برای دانش‌آموزان کم درآمد بیشتر است... .» چند جمله بالا از نوشتار بلندتری درباره ساختار پشتیبانی در ژاپن آورده شد تا بر این نکته تاکید شود که با همه ارج‌گذاری نسبت به تلاش‌های کنشگران صنفی، مدنی و نیکوکاران در این زمینه نباید شانه خالی کردن دولت‌ها از وظیفه ذاتی‌اش را نادیده بگیریم. گرچه بارها و بارها در این باره گفته و نوشته شده‌است اما باز هم امیدواریم دولت‌ها به این وظیفه عمل کنند؛ بی‌گمان بازگشت دولت به این شرایط نیازمند اقدامات رسانه‌ای و اجتماعی گسترده‌ای است که وظیفه نهادهای مستقل از دولت را بیش از پیش سنگین می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
توپ توافق در زمین آمریکا
هیچ ایرانی ممنوع‌الورودی نداریم
مقاومت بانک‌ها برای عدم اعطای وام بدون ضامن
آموزش؛ صف معترض با اغتشاشگر را از هم جدا می‌کند
راهپیمایی مردم شهرهای مختلف علیه ناآرامی های اخیر
آغاز سال تحصیلی همراه بامشکلات اقتصادی
گشایشی در زمینه برجام در اجلاس سازمان ملل به وجود نخواهد آمد
جامعه آشکار به جامعه پنهان تبدیل نشود
راه حل بینابینی
وظیفه دولت و بازماندگان از آموزش
صدای نسل جدید را بهتر بشنویم
به کجا می رویم؟
