روزنامه وطن امروز
1401/07/02
سلاخی باربری آنلاین با قوانین سنتی!
سیدمهدی موسوی: سیستم حملونقل بار در کشور سال‌هاست با مسائل و مشکلات مزمنی دست‌وپنجه نرم می‌کند که با بی‌توجهی مسؤولان این مسائل و مشکلات تاکنون باقی مانده‌اند. بهره‌وری پایین و نبود شفافیت در این سیستم که در نتیجه سنتی بودن اداره آن ایجاد شده، از مهم‌ترین مسائل این حوزه است. هر چند امروز فناوری‌های نوین و دیجیتال به رشد و افزایش بهره‌وری بسیاری از کسب‌وکارها کمک کرده‌اند اما پلتفرم‌های موجود در حملونقل بار نتوانسته‌اند موفقیت چندانی در این حوزه کسب کنند. علت این موفق نبودن را باید در قوانین سختگیرانه سازمان راهداری جست‌وجو کرد، زیرا این سازمان شروطی را پیش پای توسعه‌دهندگان پلتفرم‌های حملونقل قرار داده است که نشدنی است و در مواردی شائبه حمایت از باربری سنتی و شرکت‌های باربری در این حوزه را ایجاد کرده است. اجازه ندادن به شرکت‌های باربری آنلاین برای صدور بارنامه و الزام آنها به واگذاری ۳۰ درصد از شرکت خود یا دارا بودن حداقل ۱۰۰ ناوگان تملیکی برای صدور بارنامه از جمله این قوانین سختگیرانه است. گرفتن مجوز بازارگاه اینترنتی تقریبا بدون مشکل است و با مساله خاصی مواجه نمی‌شود اما مشکل از جایی شروع میشود که این مجوز تقریبا هیچ ارزشی ندارد چون با این مجوز نمی‌توان بار جابه‌جا کرد، نمی‌توان بارنامه صادر کرد و به طور کلی نمی‌توان کاری با آن مجوز انجام داد؛ سپس وارد بازی دیگری به‌نام مجوز صدور بارنامه می‌شوید. درحال حاضر قانونی وضع شده که هر بازارگاه اینترنتی باید با یک باربری کشوری توافقی انجام و ۳۰ درصد از سهام خود را در اختیار یک باربری کشوری قرار دهد تا آن باربری برای بار بازارگاه‌ها بارنامه صادر کند. بارنامه در حملونقل بار اهمیت زیادی دارد زیرا بارنامه یک سند رسمی است که جزئیات مربوط به بار، هزینه حمل، مبدأ و مقصد و... در آن ثبت میشود و راننده در مقصد با توجه به آن پول خود را دریافت می‌کند. تا ابتدای امسال بارنامه‌ها به صورت کاغذی صادر می‌شد و در اختیار رانندگان قرار می‌گرفت اما به گفته مسؤولان سازمان راهداری از فروردین‌ماه امسال صدور بارنامه کاغذی برای شرکت‌های حملونقل حذف شده و بارنامه الکترونیکی جای آن را گرفته است. با وجود نقش مهم حذف بارنامه کاغذی در شفافیت عملکرد باربری‌ها و رانندگان در حملونقل بار در کشور و تأکید مسؤولان بر حذف آن اما احمد کریمی، دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی کامیون‌داران می‌گوید از زمان ابلاغ الکترونیکی شدن بارنامه‌های کامیون تاکنون تنها یک درصد شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقلی اقدام به صدور بارنامه به صورت الکترونیک کرده‌اند و بسیاری از شرکت‌های کوچک حمل‌ونقلی اقدامی در این زمینه انجام نداده‌اند. سیستم قدیمی باربری‌ها علاوه بر غیرشفاف کردن بارنامه‌ها، مشکلات زیاد دیگری را برای صنعت حملونقل کشور ایجاد کرده است که با ورود پلتفرم‌های آنلاین، بسیاری از آنها قابل رفع است. یکی از این مشکلات نرخ پیمایش بدون بار ناوگان باربری است. بر اساس آمار سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای، ناوگان باری کشور حدود ۴۰ درصد پیمایش خود را بدون بار انجام می‌دهد. این مساله در کنار مصرف سوخت زیاد باعث کاهش بهره‌وری ناوگان شده است. از طرف دیگر کل پیمایش ناوگان جاده‌ای نیز بسیار پایین است به‌طوری که میانگین آن در کشور ۵۰ هزار کیلومتر در سال است، در حالی که این میزان در جهان به‌طور متوسط ۱۰۰ هزار کیلومتر و در کشورهای توسعه یافته بیش از ۱۵۰ هزار کیلومتر است. به نظر می‌رسد شرکت‌های باربری و نیز سازمان راهداری به دلیل نفوذ بالای شرکت‌های باربری سنتی در آن نمی‌خواهند تحول زیادی در حوزه حملونقل بار در کشور ایجاد شود، زیرا در غیر این صورت شرکت‌های استارتاپی زیادی در این عرصه وجود دارند که آمادگی دارند با صرف هزینه و ایجاد بستر الکترونیکی مسیر را هموار کنند.