ظرفیت صنایع معدنی برای بهبود اقتصاد
گروه صنعت و تجارت: معدن و صنایع معدنی از جمله حوزههای مزیت دار در اقتصاد به شمار میرود که نقش مهمی در اشتغالزایی و درآمدزایی برای کشور دارد و به همین دلیل، یکی از بخشهای پیشران در سند تحول دولت سیزدهم برای آبادانی و پیشرفت کشور در نظر گرفته شده است. ایران با دارا بودن حدود ۷۰ نوع ماده معدنی، یکی از غنیترین کشورهای جهان در حوزه مواد معدنی است. ذخایر کشفشده مواد معدنی در کشور به حدود ۳۷ میلیارد تن میرسد و برآوردها نیز نشان میدهد ذخایر بالقوه معدنی حدود ۶۰ میلیارد تن بوده و ارزش این ذخایر نیز معادل ۱۴۰۰ میلیارد دلار برآورد میشود. البته این ذخایر در حالی محاسبه شده که میانگین عمق اکتشافات در ایران، برخلاف میانگین عمق اکتشافات در جهان که ۱۰۰ متر میباشد، از ۱۰ متر کمتر است و در صورت انجام اکتشافات عمقی، ذخایر معدنی کشور بسیار بیش از این برآورد میشود.
همچنین، قرار گرفتن ایران بر روی کمربند مس، طلا، سنگ آهن، سرب و روی باعث شده تا ایران یکی از جذابیتهای سرمایه گذاری معدنی در جهان به شمار رود؛ اما به دلیل بالا بودن هزینه اکتشاف و استخراج و نوسانات شدید قیمتی در اقتصاد کشور، سرمایه گذاران داخلی و خارجی تمایل چندانی به سرمایه گذاری در این بخش نداشته اند. این مشکل در کنار مشکلات دیگری از قبیل، مشکلات قانونی در واگذاری معادن از طریق مزایده، انحصار معادن توسط شرکتهای دولتی و استفاده نکردن از ظرفیت بخش خصوصی در حوزه معادن، محدودیت در واردات ماشینآلات معدنی و ظرفیت تولید اندک آن در داخل، افزایش هزینه مواد ناریه (مواد انفجاری غیرنظامی) و افزایش تصاعدی حقوق دولتی معادن باعث شده تا سرمایه گذاری در حوزه معادن و صنایع معدنی پرریسک باشد و فرصت استفاده از ظرفیتهای معدنی کشور را محدود نماید.
رییس انجمن مس ایران گفت: ظرفیتهای زیادی برای سرمایهگذاری در بخش معدن کشور بهویژه در حوزه اکتشافات وجود دارد و در این زمینه باید نسبت به شناساندن هرچه بیشتر ظرفیتها به مردم اقدام شود. بهرام شکوری در گفتگویی افزود: معدن بخش پُر پتانسیلی برای اقتصاد کشور است و بهویژه در حوزه اکتشافات جای کار زیادی برای سرمایهگذاری وجود دارد. وی بیان داشت: اگر بتوانیم حوزه اکتشافات و سرمایهگذاری در آن را هرچه بیشتر فعال کنیم، بهتبع آن سایر بخشها و زیربخشها نیز فعال خواهند شد. این مقام صنفی یادآور شد: امروز پولها و سرمایههای زیادی در دست مردم وجود دارد که باید بتوانم به درستی آنها را هدایت کنیم. وی تاکید کرد: اگر به مردم اطمینان بدهیم که سرمایهگذاری در حوزه اکتشافات چه مزایا و منافعی میتواند برای آنان و کشور به دنبال داشته باشد و سرمایهها را به این سمت و سو سوق بدهیم، عده زیادی راغب به سرمایهگذاری حتی در صنایع پاییندست نیز خواهند شد.
شکوری با بیان اینکه تاکنون در عمل اکتشافات چندانی در کشور انجام نشده است، تصریح کرد: معتقدم بهجای سرمایهگذاری در افغانستان و سایر کشورها، آنقدر ظرفیت در داخل وجود دارد که هرچقدر سرمایههای خود را تزریق کرده یا جذب سرمایهگذاری از خارج داشته باشیم، باز هم نیاز به سرمایهگذاری در حوزه اکتشافات وجود دارد. وی گفت: به نظر میرسد ایران با قرار گرفتن در کمربند آلپ- هیمالیا، ذخایر معدنی بزرگی دارد که هر یک قدرت تبدیل شدن به دهها و صدها معدن در مقیاس جهانی را دارا هستند. رییس انجمن مس ایران در پاسخ به اینکه چرا در سالهای گذشته سرمایهگذاری در بخش معدن ایران کمتر از سایر بخشهای بازرگانی و صنعت بوده، خاطرنشان کرد: این امر طبیعی و ناشی از ریسکهای بیشتر بخش معدن است، در این بین سرمایهگذاری در حوزه مس ریسک بیشتری داشته، اما بهتبع آن با سود بیشتری نیز همراه است. وی یادآوری کرد: در شرایط کنونی که تداوم تحریمها علیه اقتصاد کشور را شاهد هستیم، رغبت خارجیها به سرمایهگذاری در بخش معدن و صنایع معدنی کمتر است.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران بر لزوم تامین نیاز کشور به ماشینآلات معدنی و راهسازی از طریق واردات تاکید کرد و گفت که اگر این دسته از ماشینآلات را وارد نکنیم بخشی از تولیدمان در بخش معدن و همچنین پروژههای راهسازی با مشکل مواجه خواهد شد. عبدالوهاب سهلآبادی نیز افزود: بخشی از ماشینآلات مورد نیاز بخش صنعت کشور در داخل کشور تولید میشوند و در این زمینه باید تمهیداتی اندیشیده شود تا شاهد واردات آنها نباشیم. وی بیان داشت: با این حال ماشینآلات راهسازی و معدنی همچون بیل مکانیکی، لودر، بولدوزر و غیره در کشور تولید نمیشود و باید از طریق واردات تامین شوند. سهلآبادی ادامه داد: هرچند شرکت هپکو از توان خوبی برای تولید ماشینآلات صنعتی برخوردار است، اما هیچگاه توانی برای تولید ماشینآلات سنگین نداشته است و اگر این دسته از ماشینآلات را وارد نکنیم بخشی از تولیدمان در بخش معدن و همچنین پروژههای راهسازی با مشکل مواجه خواهد شد. وی به فرسودگی ماشینآلات و همچنین قیمتهای بالای آنها در کشور اشاره کرد که نوسازی این ناوگان را لازم میکند و اظهار داشت: با این حال در بخشهایی همچون فرآوری سنگ، وسایل و ماشینآلات ریختهگری، ساخت کورههای القایی و قوسی به خودکفایی رسیدهایم و از توان بسیار خوبی بهرهمندیم و نیازی به خارج نداریم، اما در تولید ماشینآلات معدنی ضعف داریم و ناگزیر از صادرات هستیم.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران همچنین به تعطیلی بیش از پنج هزار معدن کوچک و متوسط در کشور اشاره و اضافه کرد: نیمی از مشکلات این معادن راکد را عدم تامین ماشینآلات مورد نیاز تشکیل میدهد. وی با اکتشاف پهنههای بسیار خوب معدنی در کشور اشاره و تصریح کرد: عمده مشکل معدنکاری کشور را کمبود ماشینآلاتی همچون لودر، بولدوزر و بیل مکانیکی تشکیل میدهد. سهلآبادی با اشاره به مخالفت برخی نمایندگان مجلس با واردات ماشینآلات راهسازی و معدنی به کشور، افزود: در این زمینه مرکز پژوهشهای مجلس باید بیشتر کار کرده و نمایندگان مخالف را با محدودیت توان شرکتی همچون هپکو آشنا کند، زیرا هرگونه اهمال در این زمینه میتواند منجر به فرصت سوزی برای کشور شود. وی معتقد است: در شرایط فعلی و تداوم تحریمها، واردات ماشینآلات مستعمل اروپایی که در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان به کار گرفته شدهاند و اورهال آنها میتواند برای بخش معدن و صنایع معدنی کشورمان چارهساز باشد، زیرا از قیمتهای پایینتری نسبت به ماشینآلات صفر کیلومتر برخوردارند.
رییس خانه صمت ایران ادامه داد: بهطور مثال یک دستگاه بیل مکانیکی نو حدود ۱۴ میلیارد تومان قیمت دارد، اما میتوان کارکرده و دستدوم آن را با حدود قیمتی ۶ تا هفت میلیارد تومانی خریداری کرد. وی همچنین یادآور شد: معادن و شرکتهای بزرگ کشور قادر به تامین ماشینآلات بزرگ مورد نیاز خود هستند، اما تا امروز این ماشینآلات در اختیار معادن کوچک و متوسط بهمنظور توسعه فعالیتهایشان قرار داده نشده است.