زنان سرپرست خانوار در تنگنای معیشت

آرمان امروز: زماني‌که فقر و مشکلات اقتصادي کشور را فرا مي‌گيرد، زنان و آسيب‌هاي مربوط به آنها بيشتر به چشم مي‌آيد. به‌عنوان مثال در حوزه فقر زنان بيشتر از مردان در کشور به چشم مي‌آيد. به‌باور جامعه شناسان، تشديد نابرابري‌هاي اجتماعي و کاهش فرصت‌هاي شغلي، افزايش آمار طلاق، تغيير نقش زنان در اداره خانه به عنوان سرپرست، همگي سبب مي‌شود که چهره فقر هر روز زنانه‌تر شود. مطابق آمار رسمي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي، از سال 85 تا 1400 تعداد زنان سرپرست خانور در ايران از يک ميليون و 600 هزار نفر به 3 ميليون و 400 هزار نفر افزايش يافته است. گزارشات وزارت رفاه در سال 97 از اين حکايت داشت که در آن زمان، حدود 33 درصد از زنان سرپرست خانوار در ايران زير خط فقر قرار داشتند، اما با توجه به تورم سه سال گذشته اقتصاد ايران و عدم افزايش دستمزدها متناسب با نرخ تورم، بعيد نيست که در شرايط کنوني حداقل 50 درصد زنان سرپرست ايراني معادل يک ميليون و 700 هزار نفر زير خط فقر قرار داشته باشند. طبق آمارهاي سازمان ملل در جهان به طور کلي نرخ فقر زنان بيشتر از مردان است. زنان و مردان از نظر فقر در کودکي يکسان هستند، اما زماني که زنان به سن 18 تا 24 سالگي مي‌رسند؛ يعني سني که زمان ازدواج يا باروري آنها است شکاف عميق معناداري در زمينه فقر بين مردان و زنان به وجود مي‌آيد. زنان مسن که بالاي 75 سال سن دارند فقيرتر از مردان همسن وسال خود هستند و بيش از نيمي از زنان فقير را زنان فاقد فرزند يا زنان مجرد تشکيل مي‌دهند
زنان سرپرست خانوار، قرباني کرونا
هر چند که دوسال شيوع کرونا و محدوديت‌هاي ناشي از آن سبب گسترش فقر در جامعه جهاني و به تبع آن، ايران شد اما يکي از صداهاي خاموشي که در دوران کرونا و پس از آن توسط هيچ مسئولي شنيده نشد، فرياد زنان و کودکان يتيمي بود که کرونا، آنها را يتيم و سرپرست خانوار کرد. سال گذشته بود که معاون اجتماعي سازمان بهزيستي از آمار 51 هزار نفري کودکاني که پدر يا مادر خود را به علت کرونا از دست داده‌اند، خبر داد که با بررسي اين آمار، مشخص شد که تنها 43 درصد زنان سرپرست خانوار داراي کودک بيمه‌اجتماعي دارند.
 راهکار اصلي کاهش فقر زنانه


مطابق آخرين آمار ارائه شده توسط مريم السادات ميرمالک ثاني، مديرکل وقت دفتر امور حمايتي و توانمندسازي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي در ارديبهشت 1400 که البته با استناد به گزارشات اين وزارتخانه در سال 97 بيان شد، تعداد خانوارهاي زن سرپرست زير خط فقر در ايران در مناطق شهري 2.7 برابر خانوارهاي مردسرپرست و در مناطق روستايي 3.1 برابر خانوارهاي مردسرپرست زير خط فقر است. در اين شرايط سيده فاطمه مقيمي، رئيس کانون زنان بازرگان ايران در گفت و گو با رکنا گفته است: «توانمندسازي، مهمترين راهکار براي خروج خانوارهاي زن سرپرست ايراني از زير خط فقر محسوب مي‌شود. به گزارش خبرنگار اجتماعي رکنا، با وجود اين که در 12 سال گذشته افزايش افسارگسيخته نرخ تورم در بيشتر سال ها و کاهش محسوس قدرت خريد خانوارهاي ايراني، تقريبا تمام ايرانيان بخصوص اقشار متوسط و ضعيف را تحت فشار قرار داده است، اما با توجه به امنيت شغلي کمتر، درآمد متوسط پايين تر و در نتيجه ناامني اقتصادي بيشتر زنان ايراني نسبت به مردان، به نظر مي رسد بيشترين فشار تورم در سال هاي اخير روي زنان سرپرست خانوار کشورمان وارد شده است.»  وي افزود: «مهمتر از پرداخت وام اشتغالزايي به زنان سرپرست خانوار، توانمندسازي و شناسايي استعدادهاي آنهاست؛ يعني نهادهاي حمايتي کشور بايد با استفاده از مددکاران اجتماعي، تسهيلگران و سازمان هاي مردم نهاد، به شناسايي زمينه هاي توليد شغل براي زنان سرپرست خانوار و آموزش اين زنان بپردازند و ضمن تامين سرمايه کافي، فرصت حضور زنان سرپرست خانوار در مشاغل مناسب را فراهم کنند. بنابراين به صورت کلي، توانمندسازي، مهمتر از پرداخت وام اشتغالزايي به زنان سرپرست خانوار است.»