روزنامه ابتکار
1401/07/10
« ابتکار» تاثیر افزایش مهاجرت بر اقتصاد کشور را بررسی کرد هشدار ! خالی شدن بازار کار از نیروی متخصص
آلبرت بغزیان با اشاره به افزایش مهاجرت نیروی کار و افراد نخبه می‌گوید: پزشکان، مهندسان، قالیبافان، آرایشگران، برنامه‌نویسان و ... در حال مهاجرت هستند. در این شرایط افراد نابلد در بازار کار باقی می‌مانند و طبیعی است که در این وضعیت میزان بهره‌وری کاهش کند.مهاجرت افراد نخبه موضوع امروز و دیروز نبوده و سال‌هاست که کشور با پدیده فرار مغزها روبه‌رو است، بنابراین وقتی صحبت از فرار مغزها به میان می‌آید جامعه افسوس نبود نخبگان در کشور می‌خورند. اما فاجعه زمانی است که علاوه‌بر افراد تحصیل‌کرده و نخبه سایر اقشار نیز به فکر مهاجرت بی‌افتند.
در سال‌های اخیر در کنار تحصیل‌کرده‌ها و نخبگان اهل فن، صاحبان حرفه و ... نیز در حال مهاجرت از ایران هستند. اما دلیل افزایش مهاجرت نیروی کار و نیروهای متخصص از ایران چه می‌تواند باشد؟ مرتضی افقه، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این خصوص گفته است: «اگر تا چندی پیش این نخبگان بودند که از ایران می‌رفتند، امروز اهل فن و صاحبان حرفه و ... در حال مهاجرت از ایران هستند و همین امر نشان می‌دهد سیاست‌های ما تا چه اندازه برای جذب نیروها و جوانانمان اشتباه بوده است. بخش قابل ملاحظه‌ای از این تصویر، ناشی از ابهام در آینده اقتصادی کشور است، بحث دیگر هم فشار فرهنگی و اجتماعی دولت جدید بر مردم است. شاید صاحبان شرکت‌ها عمدتا با دلیل اقتصادی از ایران مهاجرت کنند، اما باید بپذیریم بخش قابل توجهی از نخبگان و جوانان، به دلیل فشار و تنگ نظری مهاجرت می‌کنند. امروز هر کشوری لازم است خود را برای توسعه مهیا کند چون اقتصاد عرصه جدید قدرت است و کشورهایی که حرفی برای گفتن دارند، قدرت اقتصادی لازم را باید داشته باشند در چنین فضایی چطور می‌توان انتظار داشت که ایران بدون وجود اهل فن، صاحبان حرفه، نخبگان و ... به توسعه دست یابد.»
مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در گفت‌وگو با خبرآنلاین درباره ریشه‌های افزایش تمایل به مهاجرت از ایران گفته است: «متاسفانه سیاست‌های دولت کارایی چندانی را ندارد و ما شاهد هستیم که حتی کسانی که در حال فعالیت هستند و شغل دارند نیز نمی‌توانند از پس تامین هزینه‌هایشان برآیند. کاش سیاستگذار به درستی به ما پاسخ بدهد و بگوید چرا نخبگان مهاجرت می کنند؟ اگر از من به عنوان معلم اقتصاد این سوال را بپرسید شما را به آمار بیکاری ارجاع می‌دهم. آماری که با توجه به سیاست‌های اشتباه دولتی در حال افزایش است.»
افزایش مهاجرت نیرو کار و متخصص چه تبعاتی را برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اولین پیامد منفی افزایش مهاجرت اقشار مختلف، در بازار کار نمایان میشود. به گفته آنها با خروج متخصصان تحصیل‌کرده، صاحبان فن و .. سهم نیروی کار با کیفیت در بازار کار کاسته شده و بازار کار با کمبود نیرو کار و یا اشتغال افراد نابلد و غیرمتخصص مواجه میشود که این مسئله خود تبعات منفی بیشماری را به دنبال خواهد داشت.
برخی دیگر از کارشناسان از اثر مستقیم مهاجرت نخبگان و صاحبان فن بر رشد اقتصادی می‌گویند. به گفته آنها سرمایه انسانی یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد اقتصادی بوده بنابراین، خروج به یک‌باره سرمایه انسانی باعث کاهش رشد اقتصادی در میان‌مدت و بلندمدت خواهد شد.
اما آلبرت بغزیان، از جمله کارشناسان اقتصادی دسته اول بوده که معتقد است مهاجرت افراد نخبه و یا صاحبان فن، بازار کار کشور را با چالش‌های بیشماری روبه‌رو می‌کند، وی در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: مهاجرت فردی که می‌تواند در کشور خودش مفید باشد هیچ نفعی برای کشور ندارد. گاهی اوقات نیروی کار کشوری همانند هندوستان به آمریکا می‌رود و درآمد ناشی از کار خود در آمریکا را به کشور خود می‌فرستد چراکه برای یک مدت کوتاه در کشوری دیگر مشغول به کار بوده و پس از پایان دوره کاری خود به کشورش بازمی‌گردد، این در حالی است که نیروی‌های کار مهاجر ما درآمد خود را به کشور باز نمی‌گردانند چون برای همیشه ایران را ترک کرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: کشور نیروهای انسانی را با هزینه خود پرورش می‌دهد اما زمان بهره‌وری که می‌رسد افراد به کشور دیگری رفته و کشور مقصد بدون هیچ هزینه‌ای نیروی کار تازه‌ای را به دست می‌آورد. در این شرایط برای جایگزین کردن، باز باید چند سالی را صبر کنیم و هزینه پرورش نیروهای دیگر را بپردازیم که در آن شرایط هم هیچ اطمینانی وجود ندارد که این جایگزین در کشور بماند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به افزایش مهاجرت افراد حرفه‌ای در بخش‌های مختلف می‌گوید: ما این‌روزها شاهد هستیم که پزشکان، مهندسان، قالیبافان، آرایشگران، برنامه‌نویسان و ... در حال مهاجرت هستند. در این شرایط افراد نابلد در بازار کار باقی می‌مانند و طبیعی است که در این وضعیت میزان بهره‌وری کاهش کند و از سوی دیگر کیفیت خدمت‌رسانی پایین بیاید.
این استاد دانشگاه در پایان تاکید می‌کند: ما باید به دنبال راهی برای نگهداری نیروی انسانی در درون کشور باشیم. شاید الان کشور خطر افزایش مهاجرت نیروی کار را حس نکند اما بدون شک در سال‌های آینده متوجه نبود نیروی متخصص در بازار کار خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات برجام را بررسی می‌کند
فرصت توافق از دست رفت؟
« ابتکار» تاثیر افزایش مهاجرت بر اقتصاد کشور را بررسی کرد
هشدار ! خالی شدن بازار کار از نیروی متخصص
سرمایه‌های بازار مسکن به کجا کوچ می‌کنند؟
خروج سرمایه گذاران از بازار مسکن
محمدعلی نویدی
زندگی و کانون های تفکر
سید حسن نصرالله:
آمریکا روی تحولات داخلی ایران حساب باز کرده است
وزیر کشور اعلام کرد
انجام سالانه بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار عملیات از سوی آتش‌نشانی در سراسر کشور
