روزنامه جوان
1401/07/10
فرح پهلوی همکار صدام در جنگ بود
مستند «ملکه و جنگ» به تهیه‌کنندگی داوود مرادیان، کاری از بنیاد فرهنگی روایت فتح، روایتگر همکاری خاندان پهلوی با رژیم بعث عراق برای حمله به ایران است. این مستند می‌تواند باور‌ها و پیش‌فرض‌های بسیاری از افراد را در خصوص ریشه‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تغییر دهد. اینکه ژنرال‌های بلندپایه ارتش شاهنشاهی در نقش مشاوران و همراهان صدام حسین برای شکست کشور تلاش می‌کردند، واقعیت بهت‌آوری است که در مستند «ملکه و جنگ» به آن پرداخته شده‌است. این مستند که بر پایه اسناد خارجی شکل گرفته‌است، حاوی اطلاعات جالبی از برخی از سران ارتش شاهنشاهی و ارتباط آن‌ها با دولت وقت عراق است که تا پیش از این کمتر درباره آن در رسانه‌ها صحبتی شده‌بود. خیانت افرادی که امروزه در فضای مجازی بعضاً از آن‌ها با عنوان وطن‌پرست هم یاد میشود. افشاگری «ملکه و جنگ» گر چه همزمان با ایام دفاع مقدس یادآور تاریخ جنگ تحمیلی و ناگفته‌های آن است، می‌تواند پرده از برخی ظاهر‌فریبی‌های گروه‌های ضد انقلاب بردارد. هانیه کمری، نویسنده و کارگردان مستند «ملکه و جنگ» در گفتگو با «جوان» توضیحات بیشتری در خصوص این مستند داده‌است. اسنادی که درباره همکاری پهلوی‌ها با رژیم بعث عراق در این مستند بیان میشود، بحث‌های ناگفته‌ای از تاریخ معاصر است، به نظر می‌رسد که بعد از ۴۰ سال از آغاز رسمی جنگ در سال ۵۹، خیلی دیر این اسناد منتشر شده‌است، آیا در ایران هم اسنادی در خصوص همکاری پهلوی‌ها با صدام وجود دارد؟ به طور طبیعی اسناد مربوط به معاملات و پشت‌پرده جنگ‌ها و وقایع این‌چنینی چیزی نیست که زود و بدون گذشت زمان افشا شود. ضمن اینکه بدون اسناد و مدارک متقن و کافی هم نمی‌شود درباره یک ماجرا اظهار‌نظر کرد. معمولاً اسناد دخالت افراد سرشناس یا حکومت‌ها و سرویس‌های جاسوسی به صورت دهه به دهه و بعد از گذشت‌سال‌ها از حالت محرمانه بودن خارج میشود، اما درباره خاندان پهلوی چنین نیست. مثلاً تمامی اسناد جنگ ایران بنا به گفته سردار کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار، از حالت طبقه‌بندی خارج شده‌است، اما همین وضعیت نسبت به جنگ ایران و عراق یا کودتای نوژه در اسناد بریتانیا هنوز محرمانه است و حتی بعضاً تا سال‌های آینده دسترسی به آن‌ها قفل خواهد بود، زیرا اسامی‌ای افشا خواهند شد که هنوز برای سرویس‌های غربی کارکرد دارند. مستند دارای اطلاعاتی درباره ریشه‌های جنگ عراق علیه ایران است که کمتر به آن پرداخته شده‌بود، چرا اینقدر دیر به سراغ چنین موضوع مهمی رفتید؟ قدری از این موضوع که مفصل‌تر در مستند ملکه و جنگ نشان داده شد، قبلاً در مستند کلاشنیکف‌های امریکایی کار شده‌بود. طبعاً این موضوع به نیاز‌های صداوسیما باز می‌گردد و اینکه نیازسنجی آن‌ها و بستر پخش موضوعیت دارد، اگر نه دغدغه برای مستندساز همیشه هست و خواهد بود و استفاده از وقایع اخیر در فیلمنامه، توجه به اوضاع حال حاضر و به روز بودن مستند را می‌رساند که برای کار امتیازی مثبت به شمار می‌رود. مستند «ملکه و جنگ» آرشیوی است، بهتر نبود برای غنای کار از افراد مرتبط و مطلع مصاحبه می‌گرفتید؟ البته این یک پیشنهاد است! منابع داخلی چگونه می‌خواهند درباره ارتباطات بین عراق و افراد وابسته به پهلوی اظهار‌نظر کنند؟ این‌ها موضوعات سری و محرمانه بوده و پژوهشگران و عناصر تحقیقاتی وابسته به سازمان اطلاعات امریکا توانسته‌اند به آن‌ها دست پیدا کنند. همین مدارک هم تا سال گذشته انکار شده‌بود و دو، سه سال قبل که اسناد بریتانیا بیرون آمد و همچنین با مصاحبه برخی افراد وابسته به حکومت که حالا دیگر از پهلوی‌ها بریده بودند نقش فرح دیبا در جنگ تحمیلی و همکاری‌اش با بعثی‌ها پررنگ‌تر شد. تصاویر آرشیوی و اطلاعات مربوط به سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیا را چگونه به دست آوردید؟ این آرشیو‌ها روی اینترنت هست. آقای مجید تفرشی به آن‌ها دست پیدا کرده و منتشرشان ساخته بود. بقیه آرشیو تحقیقاتی از خود شبکه سلطنتی انگلیس برداشته شده و آنچه هست نشان می‌دهد این خود آن‌ها هستند که علیه هم افشاگری می‌کنند. مستند خیلی دیر سراغ رابطه پهلوی‌ها با صدام می‌رود و بخش عمده‌ای از آن به فعالیت‌های ارتشبد اویسی اشاره دارد، بهتر نبود متناسب با عنوان مستند به بخش نقش‌آفرینی فرح پهلوی در جنگ بیشتر می‌پرداختید؟ ارتشبد اویسی، شخصیتی مستقل از رژیم پهلوی نبوده چنان‌که بقیه عناصر وابسته به مشروطه سلطنت بودند. همگی از فرماندهان این رژیم هستند و زیر سایه پهلوی‌ها تعریف می‌شوند. لکن ارتباط‌یابی بین تحرکات آن‌ها و روابط فرح دیبا با صدام مدتی مخفی بود که آن هم به لطف پسرخاله فرح افشا شد. این‌ها زنجیره‌ای در هم تنیده هستند. با توجه به تغییر حکومت در عراق، امکان استفاده از منابع عراقی برای شما فراهم بود؟ منابع عراقی یا زنده نیستند یا در دسترس نیستند یا شاید خیلی مورد تأیید مخاطب ایرانی نباشند وگرنه اسنادی را کتائب حزب‌الله گویا به دست آورده‌بود که مدعی پرداخت پول هم از سوی فرح برای حمله بوده‌است، اما استناد این مستند به اسنادی است که طرف غربی منتشر ساخته‌است و در واقع از حرف‌های طرفی که مورد تأیید خودشان هست، علیه خودشان استفاده شده‌است. به چند کتاب به عنوان منابع مستند اشاراتی میشود، امکان دسترسی به این کتاب‌ها در ایران وجود دارد؟ بخش کتاب‌ها را عمدتاً آقای محمد مظفری بررسی کرده‌است. ایشان از افرادی است که روی جنگ در کتب و اطلاعات غربی‌ها کار کرده و بله برخی از آن‌ها در دست ترجمه هستند. مستند «ملکه و جنگ» موضوع مهم و ملتهبی را بیان می‌کند، اما زمان آن بسیار محدود است و گویا در پایان ماجرا ابتر باقی می‌ماند، نمی‌شد زمان بیشتری را برای کار در نظر گرفت؟ زمان مستند متناسب با استاندارد‌های صدا و سیما و البته امکان پخش در نظر گرفته میشود. مثلاً مستند باید به صورت ۵۲ دقیقه‌ای یا ۴۵ دقیقه باشد، در غیر این صورت پخش گرفتن برای چنین مستندی اصلاً کار آسانی نیست.
سایر اخبار این روزنامه
انتقام جنایت جمعه سیاه زاهدان در دستور کار سپاه
مصادره آشوب!
سلبریتی خوب، سلبریتی بد
علل کینه‌توزی دشمنان از پلیس مقتدر ایران
سناریوسازی برای افت کیفی و کمی آموزش پزشکی
فروش ۴۰ هزار میلیارد تومانی «فملی» در نیمه نخست امسال ثبت شد
به فصل سوم برسید دیگر کتابم را زمین نمی‌گذارید
فرح پهلوی همکار صدام در جنگ بود
این همه کشته و شهید را چرا هیچ‌گاه نمی‌بینند؟!
آیا محمد بن‌سلمان ارتقای مقام گرفته است؟
فرصت طلایی برای رنگرز
نصرالله: امریکا ناتوان از جنگ با ایران تشویق به اغتشاش می‌کند
نصرالله: امریکا ناتوان از جنگ با ایران تشویق به اغتشاش می‌کند
دانشگاه می‌تواند بستر استدلال نرم باشد نه آتش گرم!
