جهش 7 پله ای ایران در شاخص جهانی نوآوری

مصطفی عبدالهی – هفت پله صعود و رسیدن به جایگاه 53 رتبه‌بندی جهانی؛ این افتخاری است که به همت فناوران کشورمان در حوزه فناوری و نوآوری کسب کرده‌ایم و بسیار امیدواریم که با فراهم بودن بسترها و حمایت‌های لازم، شتاب‌شان بیشتر و بیشتر شود. رتبه دلچسب ما در ارزیابی جهانی سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) گزارش 2022 خود را درباره شاخص نوآوری در 132 کشور جهان منتشر کرده که بر اساس آن، ایران ما با هفت پله صعود نسبت به سال 2021، در جایگاه 53 جهان قرار گرفته است.   صدرنشینان، قعرنشینان و همسایگان نگاهی به فهرست 132 کشور ارزیابی شده بر اساس شاخص نوآوری نشان می‌دهد که در صدر جدول، به ترتیب سوئیس، آمریکا، سوئد،  انگلستان و هلند قرار دارند. در همسایگی جایگاه 53 ما نیز کشورهایی همچون عربستان(51)، قطر(52)، برزیل(54) و صربستان(55) جای گرفته‌اند و پنج کشور انتهایی فهرست هم این‌ها هستند: یمن، موریتانی، بروندی، عراق و گینه. این هم جایگاه برخی دیگر از کشورها: امارات (31)، ترکیه (37)، مالزی(36)، هند (40) و تایلند(43).  یک اتفاق تازه برای ما این رتبه بندی جهانی، تقسیم‌بندی‌های دیگری هم دارد که بررسی آن‌ها نشان می‌دهد حال فناوری و نوآوری ما در طول یک سال گذشته خوب بوده است. ما در رده‌بندی کشورهای منطقه آسیای مرکزی و جنوبی، جایگاه دوم را در اختیار داریم، بعد از هندی‌ها و قبل از ازبکستانی‌ها. رتبه نوآوری ما در بین  کشورهای دارای درآمد متوسط به پایین هم رتبه سوم است، که در این‌جا هم باز هندی‌ها پیشتازند و بعد از آن‌ها هم ویتنامی‌ها جایگاه دوم را دارند. ما اگرچه در این حوزه، سومین کشور هستیم اما نکته مهمش این است که برای اولین بار است که چنین جایگاهی را به دست آورده‌ایم و این یک اتفاق خوشایند و امیدوارکننده برایمان است. این‌ها حرف های WIPO است نکته جالب این گزارش، توصیفات و تحلیل‌هایی است که سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)  از ایران داشته و به ما کمک می‌کند تا خودباوری‌مان را تقویت کنیم و به توانمندی فناورانمان ایمان بیشتری داشته باشیم: * ایران با یک جهش بزرگ به رتبه 53 جهان رسیده و به سومین کشور برتر حوزه نوآوری در بین کشورهای با درآمد متوسط به پایین تبدیل شده است. * رتبه ایران در سال 2012 میلادی، 104 جهان بوده و حالا در سال 2022 به رتبه 53 صعود کرده است. * در کنار هند، ازبکستان و پاکستان، برای اولین بار است که ایران به عنوان یکی از رهبران نوآوری در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی خودش را معرفی و رتبه دوم این منطقه را کسب کرده است. * ایران نه تنها امسال بلکه طی یک دهه اخیر همواره رتبه جهانی خود در نوآوری را ارتقا و نشان داده است پتانسیل‌های امیدوارکننده‌ای در چشم انداز نوآوری دارد. رتبه ایران در 7 شاخص ارزیابی با این توصیفات، حتما برای شما هم جالب است که بدانید، شاخص‌های نوآوری که در این ارزیابی جهانی مدنظر بوده، چه چیزهایی است. ما در جدول شماره یک این گزارش، شما را با این شاخص‌ها آشنا و رتبه کشورمان در هر یک از آن‌ها را هم به صورت مجزا ذکر کرده‌ایم. رتبه‌هایی که برخی از آن‌ها نشان از عملکرد خوب بخش‌های مرتبط با آن حوزه دارد و در برخی نیز نیازمند تقویت و پشتیبانی بیشتر هستیم تا هم رتبه ما در آن شاخص ارتقا یابد و هم در ارزیابی کلی، روند صعودی‌مان را ادامه دهیم. زیرساختی که باید تامین باشد بررسی جزئی این شاخص‌ها نشان می‌دهد کشور ما در زمینه‌هایی مانند سرمایه انسانی، خلاقیت و خلق دانش شرایط بسیار خوبی دارد؛ اما در حوزه‌ای مانند زیرساخت و محیط کسب و کار رتبه خوبی نداریم. پایداری زیست بوم و فراهم بودن زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار تامین محیط مناسب کسب و کار، حداقل حمایتی است که باید باشد تا راه برای ادامه این روند صعودی فناوران کشور هموارتر شود. از سیاست های کلی علم و فناوری تا برنامه هفتم توسعه در این که راه پیشرفت و توسعه کشور هم، افزایش قدرت علم و فناوری است هیچ تردیدی نیست؛ چراکه تمامی اسناد بالادستی ما نیز بر آن تاکید دارد. «ارتقای جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام» چشم اندازی است که سیاست‌های کلی علم و فناوری برای ما تعیین کرده و در سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه نیز حوزه «علمی، فناوری و آموزشی» به عنوان یکی از هفت سرفصل‌های تعیین و ابلاغ شده است. همه این‌ها نشان می‌دهد که هدف معلوم و راه مشخص است؛ بازیگران اصلی این میدان هم فناوران و نخبگان جوانی هستند که همه باید خود را ملزم به حمایت همه جانبه از آن‌ها بدانیم و امکانات لازم را برای بروز بیشتر استعداد و خلاقیت آن‌ها فراهم کنیم.