جیب فیلترشکن فروش‌ها را پُر نکنید، محدودیت‌ اینترنت برطرف می‌شود

طی روزهای اخیر درخواست ایرانی‌ها برای فیلترشکن سه هزار برابری شده است  
آرمان امروز- رها معيري:  با روند فيلترينگ اينستاگرام و واتساب و ظرفيت محدود پلتفرم‌هاي داخلي، اين روزها مردم درگير vpn و پروکسي‌ هستند و طبق يک آمار درخواست براي خريد وي پي ان با افزايش سه هزار برابري روبه‌رو شده است. البته در شرايطي که سطح اعتماد به پلتفرم‌هاي داخلي کاهش پيدا کرده، اين روند، يک امر طبيعي است و در اين ميان، سود کلان چند هزار ميلياردي به جيب فروشندگان وي پي ان مي‌رود. تلگرام که فيلتر شد، 40 ميليون کاربر ايراني براي استفاده از اين پيام‌رسان چندين و چند فيلترشکن روي گوشي خود نصب کردند و خريد و فروش فيلترشکن در ايران به تجارتي پرسود تبديل شد. وزارت ارتباطات مي‌گويد فيلترشکن‌ها را قطع کرده‌ايم، سپيده حبيبي، عضو انجمن صنفي کسب‌وکارهاي اينترنتي چندي پيش به ايرنا اعلام کرده بود: «گردش مالي فروش وي‌ پي‌ ان در ايران ماهانه 50 ميليارد تومان و سالانه 600 ميليارد تومان است.»  با اين حال چند روز پيش وزارت ارتباطات اعلام کرد: «اختلالي در اينترنت نيست، جلوي فروش VPN را گرفته‌ايم» موضوعي که رئيس مرکز اطلاع‌رساني و روابط عمومي وزارت ارتباطات، به آن اشاره دارد بر روي گوشي‌ها قابل ملاحظه است و بسياري از وي پي ان‌هاي رايگان فعال نمي‌شوند. در اين شرايط مردم بيشتر براي وي پي ان‌هاي پولي روي آورده‌اند. طبق مدارک موجود، وي پي ان‌هايي که به‌صورت ماهيانه از مشترکين پولي دريافت مي‌کنند، بيشتر از وي پي ان‌هاي رايگان اتصال پيدا مي‌کنند. با اين حال  سالمي، فروش vpn  را غيرقانوني مي‌داند و  معتقد است که آن‌ها تنها جلوي سايت‌هايي را که به صورت غيرقانوني اقدام به فروش VPN کرده‌اند يا در حال استخراج رمزارز به صورت غيرقانوني هستند، گرفته‌اند. در اين شرايط عيسي زارع پور گفته است:‌ دولت سيزدهم به دنبال توسعه اقتصاد ديجيتال است و محدوديت‌هاي ايجاد شده در چند روز گذشته نيز مي‌گذرد و مسير شتابان توسعه ارتباطات و فناوري اطلاعات ادامه مي‌يابد.»
 
درخواست براي vpn


اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود که درخواست هاي روزانه در ايران (VPN) شناخته مي‌شود نسبت به پيش از اعتراضات اخير 3000 درصد رشد داشته است! سيمون ميليانو مسئول تحقيقات در يکي از سايت هاي مطرح در زمينه فيلترشکن ها چنين ادعايي را مطرح کرده است. در روزهاي گذشته ، قطع پهناي باند اينترنت بين الملل در ساعاتي از روز بر روي اپراتورهاي تلفن همراه ، محدوديت هايي را براي بعضي از اينترنت هاي خانگي هم ايجادکرده است . محدوديت هايي که وزير ارتباطات ، خبرگزاري تسنيم و وزير کشور تاکيد کرده‌اند موقتي هستند اما کارشناسان معتقدند ژمان پايان اين محدويت ها مشخص نيست زيرا رفع آنها در گرو تصميم مجدد شعام ( شوراي عالي امنيت ملي) است که متناسب با فضاي سياسي کشور خواهد بود. نگاهي به فهرست اپليکيشن هاي دچار محدوديت شده نشان مي‌دهد اپليکيشن‌هايي که قابليت هاي ارتباطي تکست محور، صوتي و تصويري داشته‌اند چون واتساپ، بوتيم ، ايمو و … در فهرست هستند. اين محدوديت ها حتي شامل شبکه هاي اجتماعي کاربردي چون اينستاگرام شده است.
 
سود فيلترينگ در vpn است
حالا اما مجلس مجددا طرح محدودسازي اينترنت را در دستور کار قرار داده است. طرحي که هم استفاده از اينترنت و ديگر پيام‌رسان‌ها را محدود مي‌کند و هم خريد و فروش فيلترشکن بر اساس آن جرم است و مجازات زندان و جريمه نقدي دارد. در اين شرايط يک نماينده مجلس گفته است: «تاکنون ثابت شده که با فيلتر شدن‌ها سياست‌گذاران به اهداف خود نمي‌رسند. اين قطعي‌ها به خاطر شرايط خاص کشور و به دليل سوء استفاده معاندين، اغشاشگران و منافقين بود. مسئولان سياست‌گذار‌هايي کردند که در اين شرايط توجيه پذير است.» غلامرضا نوري قزلجه در گفت‌وگو با ايلنا، درباره اين‌که شنيده مي‌شود قرار است شبکه اجتماعي اينستاگرام براي هميشه مانند تلگرام فيلتر شود، در حالي که گفته مي‌شود حدود يک ميليون کسب و کار به اين شبکه وابسته است، گفت: «شنيده شده است اينستاگرام و برخي از پلتفرم‌ها قرار است فيلتر شوند، اين اخبار خوشحال‌کننده نيست و اميدوارم چنين اتفاقي رخ ندهد، زيرا اين اقدامات جز اين‌که بازار را براي فروش فيلتر شکن‌ها و VPN ها باز کند کاري نمي‌کند. خريد و دانلود فيلتر‌شکن‌ها و VPN هنگامي که توسعه پيدا کند و مردم مجبور به استفاده از آنها شوند، يک هزينه به هزينه‌هاي‌شان اضافه مي‌کند. تاکنون هم ثابت شده با فيلتر شدن‌ها آن اهدافي که سياست‌گذاران در پي آن هستند و تعقيب مي‌کنند، به دست نمي‌آيد و ما اميدواريم اين کار را نکنند.»
اما عزت ا... ضرغامي، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي نظر ديگري دارد و معتقد است: «بنابر اقتضائات امنيتي ظرفيت‌هاي اينترنت محدوده شده است و کشور به سرعت از اين مرحله عبور خواهد کرد.و مردم مي توانند از اينترنت پرسرعت با کيفيت بالا و توانمندي استفاده کنند.»
 
بازار 75 ميليارد دلاري VPN
داده‌هاي وب‌سايتِ Statista نشان مي‌دهد که بازار VPN در جهان، طي سال‌هاي اخير دائما رو به گسترش بوده است. در حالي که ارزش بازار خريد و فروش VPN در دنيا در سال 2019 حدود 25٫4 ميليارد دلار بوده، تا سال 2027 ميلادي، ارزش اين بازار به حدود 75٫6 ميليارد دلار خواهد رسيد. (منابع ديگر، ارزش اين بازار در سال 2027 ميلادي را تا 92 ميليارد دلار هم تخمين زده‌اند.) از بابِ مقايسه، پيش‌بيني مي‌شود که درآمد نفتيِ ايران در صورت رفع تحريم‌هاي اقتصادي و باقي ماندنِ قيمت هر بشکه نفت در کانال 70 دلاري، در سال 1401 حدود 60 ميليارد دلار باشد. همزمان، پيش‌بيني شده که «نرخ رشد مرکب» بازار VPN تا سال 2027 ميلادي، سالانه بيش از 17 درصد خواهد بود. اين در حالي است که تعداد شرکت‌هاي ارائه‌دهنده VPN هم روز به روز گسترش پيدا مي‌کند و اين، رقابت بر سر سرعت و امنيتِ VPNهاي موجود در بازار را هم افزايش مي‌دهد.
 
 
فیلترینگهایی که قبل از طرح صیانت اجرایی شد
در شهریورماه سال ۱۳۹۸، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در جلسه علنی مجلس از وجود مافیایِ فیلترشکن و تجارت چند صد میلیاردی فروش فیلترشکن سخن گفته بود. دو روز پیش سایت نزدیک به محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت قبل، در خبری با اشاره به فیلترینگ اخیر و انطباق این فیلترینگ با جزئیات طرح صیانت‌، نوشته است عملا این طرج بدون مصوب شدن‌، اجرایی شده است. مثلا فعال شدن قابلیت سیف سرچ گوگل را می‌توان بخشی از فصل ششم طرح نظام تنظیم مقررات (صیانت) دانست که تیرماه امسال اتفاق افتاد. فصل ششم این طرح به لزوم ایجاد امکاناتی برای صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی اشاره شده و قابلیت سیف سرچ هم با همین هدف فعال شده است. به نظر می‌رسد راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان که نیمه شهریور از آن رونمایی شد هم در راستای اهداف همین فصل از طرح صیانت انجام شده است. برای حضور در توییتر مدتی را درگیر اتصال به VPN بوده‌اید. همین عدم دسترسی به فیلترشکن و از کار افتادن آن‌ها در روزهای اخیر بخشی از طرح صیانت است. در ماده ۲۰ این طرح وزارت ارتباطات مکلف شده به‌طور مستمر و مؤثر این نرم‌افزارها را شناسایی و غیر قابل استفاده کند. به همین دلیل است که این روزها VPNها یکی پس از دیگری از دسترس خارج می‌شوند.