آیا اوکراین دریچه ای به جنگ جهانی سوم است؟

سیدقائم موسوی
تجاوز روسیه به اوکراین وارد ماه هفتم شده است. ده ها روز از این جنگ ویرانگر می گذرد. به نظر می ‌رسد جست و خبرهای دیپلماتیک برای خاتمه آن نیز بی ثمر و کم‌ رنگ شده است. مطابق پارامترهای معمولی جنگ ها، بازار مولفه های روانی، بلوف ها و بزرگ‌نمایی ها هم داغ هستند. جدیدترین توسل به تهدید از سوی مقامات روسیه اظهار شد. آن ها از احتمال وقوع جنگ هسته ای و دخالت کشورهای غربی که منجر به جنگ جهانی سوم خواهد شد، سخن رانده اند. مقامات روسیه خطر را جدی و واقعی دانسته اند. امری که نباید دست کم گرفته شود. بر همین اساس از نیروهایی غربی خواسته اند که در جنگ اوکراین مشارکت نکنند تا بتوان از بروز جنگ جهانی سوم پرهیز کرد. در نقطه مقابل آمریکا نیز وارد جدی ترین مرحله حمایت امنیتی-نظامی از اوکراین شده است. از گشایش سفارتش تا سفر وزرای امور خارجه و دفاعش به اوکراین و این که بایدن اعلام کرد از اوکراین حمایت می کند تا مناطق شرقی را نیز آزاد کند و همه پرسی ها را به رسمیت نمی شناسد. آمریکا از صدها میلیون کمک جدید سخن می گوید که تاکنون مجموع حمایت های امنیتی-نظامی به اوکراین را به بیش از سه میلیارد دلار بالغ کرده است. این در حالیست که روسیه ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین را به مثابه حضور ناتو در جنگ دانسته است. چیزی که از نگاه اعضای ناتو پذیرفته نیست و آن ها به صراحت می گویند از مشارکت در جنگ پرهیز می‌ کنند.
مواضع طرفین تا حدودی به واقعیت نزدیک است. به عبارتی ناتو صرفاً در تلاش است تا از جنبه لجستیکی به صحنه جنگ کمک کند تا اوکراین بتواند مقاومت کند و جنگ فرسایشی شود. جنگی که روس ها تصور می‌کردند ۷۲ ساعته تمام می ‌شود و اوکراینی‌ها با گل از آن‌ها استقبال خواهند کرد. آن‌ها اما بشدت متوهم بودند. بدون تردید اوکراین ویتنام روسیه خواهد شد. پوتین اگر چه در آغاز جنگ مخیر بود اما در پایان دادنش یکی از عوامل چندگانه است.
 هدف جنگی فرسایشی و زمان بر است تا روسیه با مکانیزم های چند وجهی درگیری در میدان نبرد، انزوای جهانی، تحریم های ویرانگر و سایر موارد آن قدر ضعیف شود که سودای کشورگشایی به سنت مرسومش را وانهد. بلوف مقامات روسی هم محلی از اعراب نخواهد داشت، غربی ها و بویژه آمریکا صرفاً از دور دستی بر آتش خواهند داشت و تا جای ممکن از ورود مستقیم خودداری خواهند کرد. صحنه نبرد به صورتی نیست که به جنگی جهانی از نوع اول و دوم منتهی شود. نبرد نیابتی و در سرزمین سوخته اوکراین ادامه خواهد داشت. در این میان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین درخواست عضویت در این بلوک نظامی غربی را امضا کرد و مدعی شد کی‌یف هم‌اکنون یک متحد بالفعل است و خواستار تسریع روند عضویت شد. روز جمعه نیز مقام آمریکایی اظهاراتی را که قبلاً توسط ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو مطرح شده بود تکرار کرد. به گفته دبیرکل ناتو عضویت مستلزم اجماع تمام ۳۰ عضو بلوک تحت رهبری ایالات متحده است. استولتنبرگ همچنین متعهد به حمایت تزلزل‌ناپذیر و قاطعانه از اوکراین شد اما تأکید کرد که این امر ناتو را به یکی از طرف‌های درگیری با روسیه تبدیل نمی‌کند. سالیوان در پاسخ به سوالی در مورد مراسمی که در کرملین برگزار شد و طی آن مناطق دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون از اوکراین به روسیه ضمیمه شدند، تاکید کرد که همه این سرزمین‌ها متعلق به اوکراین هستند و همه‌پرسی‌های ساختگی که با زور اسلحه در آنجا برگزار شدند، بخشی از یک فرایند از پیش تعیین‌شده و باطل بودند. سالیوان افزوده است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در مورد خو و رفتار اهریمنی غرب جار و جنجال به راه انداخته تا غصب زمین‌ها به سبک استعماری و امپریالیستی خود را توجیه کند. همچنین در شرایطی که پوتین و بایدن هر دو انفجار در خطوط لوله نورد استریم را خرابکاری عمدی توصیف کردند، سالیوان تاکید کرد که ایالات متحده و متحدانش مقصر نیستند.


تحلیلگر مسائل بین الملل