فوتسال ایران، سیری ناپذیر و تماشایی

 بازی نیمه‌ نهایی جام‌ ملت‌های فوتسال آسیا در حال برگزاری است و تیم ملی فوتسال کشورمان با چند گل از تایلند پیش افتاده؛ اما همچنان با اشتهایی سیری ناپذیر حمله می‌کند؛ دروازه‌بان تایلندی‌ها مقاومت جانانه‌ای دارد و بعد از مهار هرکدام از شوت‌های بازیکنان ما شادی می‌کند؛ آن ‌هم در شرایطی که چند گل  عقب هستند و باختشان حتمی است.این داستان تکراری فوتسال ما در آسیاست. حریفانی از پیش بازنده که فقط امیدوار به خوردن گل‌های کمتر از تیم ما هستند. فوتسال ما در سطح جهان یکی از قدرت‌های بزرگ محسوب می‌شود و عجیب نیست در آسیا این‌ طور یکه‌تازی کند. فینال تکراری ما با ژاپنی‌ها امشب ساعت 20 و 30 دقیقه است. ما از مجموع 15 دوره جام ملت‌ها، 12 قهرمانی، یک مقام نایب قهرمانی و دو مقام سومی داریم. در تمام ادوار جام‌ جهانی هم جز یک دوره حاضر بودیم و یک مقام سومی و یک چهارمی جهانی هم داریم. تفاوت افتخارات فوتسال و فوتبال ما زیاد است. لژیونرهای موفقی در باشگاه‌های معروف دنیا داریم و چند نفر از فوق‌ستاره‌های این ورزش هم ایرانی هستند. به بهانه فینال امشب، می‌خواهیم سراغ این رشته جذاب برویم، از خاطرات فوتسالی‌مان بگوییم و ببینیم چرا بهترین آسیا و یکی از بهترین‌های جهان هستیم؟
فوتسال متولد می‌شود
چرخش‌های شمسایی، دریبل‌های حیدریان، سیوهای نظری و آقای گلی رجبی جدی‌ترین خاطرات فوتسالی ما هستند

حدود 30 سال قبل بود که برای اولین بار اسم فوتبال داخل سالن را شنیدیم. سال 1992 میلادی تیم ما با هدایت محمد مایلی‌کهن، به مسابقات جهانی رفته بود و با درخشش کاپیتان خودش یعنی سید مهدی ابطحی و گلزنی سعید رجبی در اولین حضور جهانی‌اش به جمع چهار تیم اول رسیده بود. رجبی در این مسابقات 17 گل زد و آقای گل شد. ابطحی که همزمان عضو تیم ملی فوتبال بود سالنی باز قهاری هم بود. بعدها در ماه مبارک رمضان تیم‌های فوتبال، مسابقات سالنی جام رمضان را برگزار می‌کردند. تقریباً همان بازیکنان فوتبال در بازی‌ها بودند و فوتسال به شکل امروزی و حرفه‌ای شکل نگرفته بود. به‌ طور مثال چند سال بعد،  وقتی مرحوم پورحیدری شد سرمربی تیم ملی سالنی که هنوز آن زمان اسمش فوتسال نشده بود، گروسی، منصوریان، ورمزیار،  غلامپور و چند بازیکن معروف فوتبال را در تیم ملی سالنی استفاده کرد. اما تقریبا با آمدن حسین شمس و بعدها ویکتور هرمانس از سال78 به بعد فوتسال به شکل امروزی و حرفه‌ای دنبال شد. بازیکنانش از فوتبال جدا شد؛ تاکتیک‌های روز شکل گرفت. البته جام رمضان و بازی‌های دوستانه سالنی به ‌قوت خودش باقی ماند؛ اما یک لیگ سازمان دهی شده فوتسال داشتیم که در تمام سال مسابقات را برگزار می‌کرد. سبک بازی تیم‌ها دیگر مبتنی برخلاقیت فردی و روش‌های فوتبالی نبود. تاکتیک‌های روز فوتسال استفاده می‌شد و تیم ما همچنان در مسابقات جهانی قدرتمند و در مسابقات آسیایی مدعی درجه یک قهرمانی بود. فوتسال برای بیشتر ما با چرخش‌های زیبای شمسایی شناخته می‌شد. بازیکنی که رکوردهای داخلی و خارجی زیادی دارد؛ باهوش فراوان، مسلط، شوت‌زن و استثنایی. رکورددار بیشترین گل‌زده در تیم ملی فوتسال. کافی بود پشت به ‌دروازه حریف صاحب توپ شود تا با چرخشی دیدنی خودش را در موقعیت گلزنی قرار دهد. محمدرضا حیدریان دیگر بازیکن خاص ما بود. او را می‌ توان یکی از تکنیکی‌ترین بازیکنان تمام ادوار فوتسال جهان دانست. بازیکنی که در هرلحظه می‌توانست حریف و تماشاگران را غافلگیر کند. حیدریان طوری بازی می‌کرد انگار توپ با نخ به پاهایش متصل است. البته فوتسال همیشه با خاطرات خوب همراه نبود. دو چهره شناخته شده فوتسال ما طی سال‌های اخیر فوت کردند. اولی بابک معصومی کاپیتان محجوب تیم ملی فوتسال بود که به سرطان مبتلا شد و بعد از دوسال دست‌وپنجه نرم کردن با این غول زشت در 39 سالگی فوت کرد. دومی هم کاظم محمدی بازیکن خوش تکنیک و گلزنی بود که متاسفانه او را با حاشیه‌های مربوط به بازی با آرژانتین در سال 83 به ‌یاد می‌آوریم. در آن بازی تلخ، داور اشتباهات زیادی داشت که منجر به اعتراض مرحوم محمدی شد و وقتی با کارت قرمز داور مواجه شد عصبانی شد. درودگر سرپرست تیم در یک رفتار غیرحرفه‌ای به شکلی محمدی را از زمین بیرون کرد که به سوژه برنامه 90 تبدیل شد. درودگر مدعی بود هدفش از آن رفتار هدایت محمدی بوده. کاظم محمدی بعد از دوران اوج فوتسالی‌اش و در سال 1400 بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. اما شاید بهترین خاطره ما مربوط به سال 2016 باشد، زمانی که ما با حذف برزیل بزرگ به نیمه‌نهایی رفتیم و وقتی از فینال بازماندیم به مقام سومی جهان بسنده کردیم. البته در مسابقات جایزه بزرگ و جام کنفدراسیون‌ها هم تجربه نایب قهرمانی و قهرمانی را داریم که سطحش در حد جام جهانی نیست.
چرا در فوتسال سرآمد هستیم؟
ما ایرانی‌ها از بچگی فوتبال را با «گُل ‌کوچیک» تجربه می‌کنیم. با یک دروازه کوچک، در کوچه و خیابان‌های تنگ و توپی چندلایه که تسلط رویش دشوار است. ما از بچگی یاد می‌گیریم با ظرافت بازی کنیم، سرتوپ بزنیم، از هر دو پا برای دریبل و پاس استفاده کنیم، از داخل پا برای هدایت توپ بهره بگیریم، روزنه‌های کوچک را پیدا کنیم و نمایشی دقیق و چشم‌نواز داشته باشیم. خیلی وقت‌ها در گل کوچیک‌های محلات از این ‌که یک تیم برنده شده یا نه؟ مهم تر این بود که چند لایی رد و بدل می‌شود. بازی با تیر دروازه‌های گل‌ کوچیک به ما یاد می‌دهد چون گل زدن کار سختی است باید از فوتبال با حرکت‌های به ‌اصطلاح ریز و فانتزی لذت برد. این‌ طور است که ما چیزهایی یاد می‌گیریم و در ژن فوتبالی‌مان وجود دارد که در فوتسال کاربرد بیشتری نسبت به فوتبال دارد و ما را تبدیل به قهرمان بلامنازع فوتسال آسیا می‌کند، آن‌ هم بدون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی. افسوس که اگر روی فوتسال برنامه بهتری داشتیم تا الان باید یک قهرمانی جام‌ جهانی هم در کارنامه‌مان می‌دیدیم. اما باید این اعتراف تلخ را داشت که فوق‌ستاره‌های فوتسال ما بیشتر از آن ‌که خروجی برنامه‌ها و آموزش‌ها باشند نان خلاقیت، مهارت و نبوغ فردی‌شان را می‌خورند. با تمرین و آموزش می‌شود یک بازیکن خوب شد اما استعداد چیز ذاتی است که با آموزش تامین نمی‌شود اما بهتر می‌شود. ما باید در مسیر رشد استعدادها باشیم تا در این ورزش گروهی جذاب بهترین دنیا شویم. چیزی که دور نیست و حق ماست.



 
 
چرا باید به تیم شمسایی امیدوار باشیم؟
شمسایی برای اولین بار روی نیمکت تیم ‌ملی فوتسال نشسته و قبل از مسابقات تا پای خداحافظی و استعفا هم رفت. اما تیمش که امشب فینال را مقابل ژاپن برگزار می‌کند یک تیم دوست‌داشتنی و متفاوت است. تیمی که می‌توان به درخشش و استمرارش امیدهای زیادی داشت. امیدواریم نتیجه فینال، قهرمانی تیم ما باشد اما فارغ از نتیجه امشب، می‌توان امید داشت با حفظ این تیم موفقیت‌های جهانی بیشتری کسب کنیم. قهرمانی آسیا دیگر برای این تیم کوچک است و هواداران را هم سیراب نمی‌کند.  چون تیم شمسایی ظرفیت موفقیت‌های بیشتر را دارد. این تیم یکدست است. ستاره دارد اما متکی به ستاره‌ها نیست. ستاره‌هایش کار تیمی و همراهی با جوان‌ترها را بلدند و خودشان را تافته جدا بافته نمی‌دانند. رفاقت در تیم موج می‌زند. شمسایی ضمن این‌ که نظارت خوبی بر تیم دارد تا دور از حاشیه‌ها باشد، برای هر لحظه بازی هم برنامه دارد. تیم تلفیق خوبی از جوانی و تجربه است. عطش تیم بعد از چند گل فروکش نمی‌کند. تیم اصول کار گروهی را رعایت می‌کند. روی هدف متمرکز است. ارتباط بین عناصر خوب است. به تصویر بازیکنان ذخیره و هیجان‌شان هنگام تماشای بازی نگاه کنید تا به این نکته پی ببرید. بازیکنان بزرگ تر داخل زمین تحکم ندارند، زننده ضربات ایستگاهی به ‌طور مشخص توسط مربی تعیین می‌شود. ترکیب بازیکنان و مهارت‌های‌شان مکمل همدیگر است. مسئولیت‌ پذیری در بازیکنان و نوع بازی پرهیجان‌شان مشخص است و همه این‌ها دست به دست هم می‌دهند تا در کنار ابعاد فنی خوب تیم امیدوار باشیم که از این بازیکنان موفقیت‌های بیشتری ببینیم و لذت ببریم.        
 
گل‌های فراموش ‌نشدنی
و جامی در تسخیر مربیان ایرانی
مروری بر جالب‌ترین نکات شانزدهمین دوره مسابقات فوتسال جام ملت‌های آسیا که احتمالا نشنیده باشید
مجید حسین زاده |  روزنامه‌نگار


زمان زیادی تا سوت آغاز فینال این دوره از مسابقات جام ملت‌های آسیا باقی نمانده؛ جامی که تیم ملی کشورمان با قدرت به فینال آن رسیده است و هیچ حریفی در این دوره از مسابقات نه تنها موفق به کسب امتیاز از این تیم نشد که حتی توانایی دردسر درست کردن را هم برای بر و بچه‌های تیم ملی فوتسال کشورمان نداشت. در ادامه، به چند مورد از جالب‌ترین نکات این دوره از مسابقات اشاره خواهیم کرد.

پذیرفته‌ نشدن به ‌موقع استعفای شمسایی
«شمسایی» بعد از انتخاب «مهدی تاج» به ‌عنوان رئیس جدید فدراسیون فوتبال از سمت خود به عنوان سرمربی تیم ‌ملی فوتسال استعفا کرد و به نظر می‌رسید که در آستانه جام ملت‌های آسیا، تیم‌ ملی کشورمان اسیر حاشیه‌ها شود. شمسایی در بخشی از توضیحاتش برای استعفا از تیم ملی گفت: «چون اتفاقات گذشته فوتسال را با چشم دیدم و دوست دارم آن عزت حفظ شود، می‌روم. من آدمی نیستم که به رشته‌ام که سوم دنیا بوده و یک نسل را تغییر داده است، بی‌اعتمادی شود. ان‌شاءا... یک نفر دیگر بیاید و قوی‌تر کار را انجام دهد.» بعد از این تصمیم، «مهدی تاج» رئیس فدراسیون فوتبال در تماس با شمسایی، خواهان ادامه کار این مربی شد. در نهایت شمسایی از تصمیم خود برای کناره‌گیری از سرمربیگری صرف‌نظر کرد و به کارش در تیم ‌ملی ادامه داد.

3 مربی ایرانی در تیم‌های ملی آسیایی
این‌ دوره از مسابقات، یک نکته جالب توجه داشت. سه سرمربی ایرانی هدایت تیم‌های ملی آسیایی را بر عهده گرفتند و در این مسابقات حضور داشتند. بازیکن افسانه‌ای فوتسال ایران، حالا عهده‌دار سمت سرمربیگری تیم ‌ملی است و برای اولین بار به عنوان سرمربی، حضور در این دوره از مسابقات را تجربه می‌کند. «محمد ناظم‌الشریعه» هم بعد از این که‌ هدایت تیم  ایران را تحویل داد با عقد قراردادی رسمی سکان عراق را در دست گرفت. «محمد هاشم‌زاده»، سرمربی ایرانی تیم ‌ملی اندونزی نیز یکی از نفراتی است که هم سابقه حضور در کادر فنی تیم ‌ملی و هم لیگ ‌برتر ایران را در کارنامه دارد.

ماراتن گل‌های محشر
تیم ‌ملی فوتسال کشورمان در این دوره از مسابقات، 37 گل به ثمر رساند که بعضی از آن‌ها هیچ‌گاه از یاد فوتسال دوستان پاک نخواهد شد. گل زیبای «حسین طیبی» به ویتنام که توپ برای او از روی نقطه کرنر سانتر شد و قبل از رسیدن توپ به زمین با یک شوت سرکش به زیر طاق دروازه حریف رفت، یکی از آن‌هاست. شوت موشک ‌طور «سالار آقاپور» و گل دوم ایران به ویتنام هم یکی از گل‌های زیبای این جام بود. گل اول ایران به تایلند توسط «طیبی» که توپ ارسالی توسط دروازه‌بان با یک چرخش سریع و شوت تبدیل به گل شد، انصافا چشم‌نواز بود.

خداحافظی با صمیمی، پدیده ای به نام «مومنی»
اوج نگرانی‌ها از جوان‌گرایی‌های شمسایی در ترکیب تیم ‌ملی در خط دروازه بود، جایی که «علیرضا صمیمی» که از سال ۲۰۰۸ برای نخستین‌بار به تیم ملی دعوت شد تا سال ۲۰۲۱ در قفس توری دروازه ایران ایستاد و تصمیم به خداحافظی گرفت. او از سال۲۰۱۶ و سه سال متوالی جزو ۱۰ دروازه‌بان‌ برتر جهان قرار گرفته بود اما «سعید مومنی» در این دوره، سنگربانی مطمئن نشان داد و عملکردش باعث شد تا جای خالی «صمیمی» به چشم نیاید.

تاریخ‌ نویسی در کویت به سبک «وحید شمسایی»؟
شمسایی برای کسب قهرمانی در کسوت سرمربی برای اولین بار کار دشواری دارد، چون او دست به تحولی بزرگ در ترکیب تیم‌ ملی زده و با کنار گذاشتن ستارگانی چون علی‌اصغر حسن‌زاده، فرهاد توکلی و مهدی جاوید، سعی داشته تا در تیم جوان گرایی کند و حالا امیدوار است با حضور ستارگان جوان تیمش بتواند در کویت موفق شود و حسین طیبی هم به عنوان کاپیتان تیم، جام قهرمانی رقابت‌ها را بالای سر ببرد.