به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ آتش به جان افتاده‌اش، چندماهه شده.  ته‌مانده نیشکرها سرنوشت‌شان تسلیم‌شدن به جرقه‌هاست. هُرم گرما هم با جرقه‌ها هم‌پیمان شده برای خاکسترنشین‌کردن نیشکرها. هویزه یا هورالعظیم؛ چندماهی است جان به آتش سپرده. تالاب به ناز نشسته در انتهای کرخه عطش به جانش زده تا نفس‌کشیدن هور گره بخورد بر مهربانی آسمان و حقابه‌ای که سال‌هاست از آن محروم است. نفس‌های هور به شماره افتاده و چشم دوخته به مهربانی آسمانی که شاید پاییز بارانی شود. چندماهی است همه‌چیز برای اهالی تیره‌وتار شده. دود آسمان را به اسارت برده و هوایی برای تنفس نیست. «هورالهویزه» تن به آتش زده و «هورالعظیم» خاکستر مصیبت بر سر می‌ریزد.

بخش عراقی یا همان بخش شهره به «هورالهویزه» به خشکی نشسته. اغلب دامداران یا زمین‌خواران بخش عراقی را آتش می‌زنند. در یک چیز اتفاق‌نظر است؛ اینکه این آتش‌سوزی‌ها طبیعی نیستند. دامدارانی که گاها غافل از نتیجه برای تهیه خوراک گاومیش‌ها نیزارها را به آتش می‌کشند.

«هورالعظیم» روزگاری فخرش به آب‌بازی گاومیش‌ها بود. دورانی که به ماهی‌ها و پرندگان مهاجرش می‌بالید. آن روزگاران ارتفاع آب هور به یک‌متر شاید هم یک‌مترو نیم خودش را می‌رساند. از آن روزها دیگر نشانی از پرآبی هور و پرندگان مهاجرش نیست. حالا هورالعظیم مانده و چاله‌هایی لبریز از لجن در گوشه و کنارش. چاله‌هایی پراکنده در هور که لجن‌هایشان به سختی به 5سانت می‌رسند.

«سیدباقر موسوی» به «شهروند» از بیش از 40 روزه شدن آتش‌سوزی هورالهویزه می‌گوید. «از ابتدای تابستان بخش عراقی در حال سوختن است. آتش‌سوزی که در این مدت نه‌تنها قطع نشده، بلکه بیشتر هم شده.» این فعال محیط‌زیست از آتش‌سوزی‌های جسته‌وگریخته در بخش ایرانی خبر می‌دهد. «آب تالاب خیلی کم شده. سعی شده آب باقی‌مانده با خاکریزها حفظ شود.»

هورالهویزه یا همان بخش عراقی هور صدهزار هکتار به خود می‌بیند که کاملا خشک شده. «داک‌هایی زده شده برای حفظ حداقل آب باقیمانده تا گفته شود تالاب هنوز زنده است.» مدت‌هاست هورالعظیم آبی به خود نمی‌بیند و آب جایش را به لجنزار داده. «بیشتر آب هور پساب کشاورزی و فاضلاب است.»

بخش عراقی یا همان بخش شهره به «هورالهویزه» به خشکی نشسته. «اغلب دامداران یا زمین‌خواران بخش عراقی را آتش می‌زنند.» در یک چیز اتفاق‌نظر است؛ اینکه این آتش‌سوزی‌ها طبیعی نیستند. دامدارانی که گاها غافل از نتیجه برای تهیه خوراک گاومیش‌ها نیزارها را به آتش می‌کشند. انگیزه‌های زمین‌خواران هم هستند. «چیزی که از آتش‌سوزی‌ها باقی می‌ماند برای دام‌ها مضر است.» همه امیدها به خشک‌نشدن هورالعظیم –بخش ایرانی- است. «آتش‌سوزی‌های بخش ایرانی گسترده نیست و امیدواریم اتفاق سال گذشته تکرار نشود.»

«هورالعظیم» به مرز همسایه که می‌رسد نامش شهره‌ می‌شود به «هورالهویزه»، تالابی که حالا به برهوت بیشتر شباهت دارد تا تالاب. هوری که سال‌های پربارش را پشت‌سر گذاشته و حالا به خشکی نشسته. سال‌های پربارشی که مُسکنی بودند برای حوزه آبریز کرخه؛ حوزه‌ای که حالا خاموشی پیشه کرده. جلگه خوزستان با آب زنده است. منطقه خشک و گرم که زلفش گره خورده به رطوبت و آب.

هور که تسلیم خشکی شد، گردوغبار عجین شد با پوست و خون خوزستان. گردوغباری که نفس‌ها را در سینه حبس می‌کند برای جولان دادن در اینجا و آنجای شهر. مدتی است دود هم با گردوغبار همدست شده. «نیزار، تالاب و جنگل را نمی‌توان با هم مقایسه کرد. تالاب خشک شود دیگر مرگش حتمی است.» دود آتش به چشم خوزستانی‌ها رفته. «بیشترین مشکل آتش‌سوزی‌ها ایجاد آلودگی هواست. بیشتر شهرهای غرب خوزستان دچار مشکل آلودگی هوا هستند.» به گفته «موسوی» آتش‌سوزی خاک عراقی تاکنون سابقه نداشته هم از لحاظ زمانی و هم گستردگی. «این مشکل باید حل شود آن هم از طریق دیپلماسی. مهار این آتش‌سوزی‌ها نیازمند فرهنگ‌سازی است. دود آتش‌سوزی‌ها توسط باد شمال غربی وارد خوزستان می‌شود.»

هورالعظیم -بخش ایرانی- اگر تن به خشکی محض بدهد یعنی رقم خوردن یک فاجعه بزرگ. فصل بارندگی‌ها شروع می‌شود. پیش‌بینی‌های هواشناسی از شروع بارندگی‌ها از آذرماه خبر می‌دهند. اگر این اتفاق بیفتد حداقل سمت ایرانی زنده می‌ماند.

امیدها برای زدن نبض زندگی هورالعظیم به آسمان گره خورده. به گفته «سیدباقر موسوی» آب ورودی کرخه به هورالعظیم کاهش یافته حتی نسبت به یک ماه پیش. «اگر آب رها نشود هورالعظیم به مرگ نزدیک‌تر می‌شود.» به باور این فعال محیط‌زیست امیدها به شروع بارندگی‌هاست تا کمی آب وارد تالاب شود وگرنه فاجعه سال گذشته دوباره تکرار می‌شود. «سمت عراقی کاملا خشک شده. تمام حیات‌وحش هورالهویزه به سمت هورالعظیم آمده. اتفاقی که سال پیش برعکس بود و حیات‌وحش بخش ایرانی خودش را به عراق رسانده بود.» هورالعظیم -بخش ایرانی- اگر تن به خشکی محض بدهد یعنی رقم خوردن یک فاجعه بزرگ. «فصل بارندگی‌ها شروع می‌شود. پیش‌بینی‌های هواشناسی از شروع بارندگی‌ها از آذرماه خبر می‌دهند. اگر این اتفاق بیفتد حداقل سمت ایرانی زنده می‌ماند.»

به باور این فعال محیط‌زیست بهترین کار، مهار آتش‌سوزی‌ها با هواپیماست، اگرچه فرهنگ‌سازی تاثیر بیشتری دارد. «از طریق دیپلماسی باید عراق را متقاعد کرد برای مهار این آتش‌سوزی. می‌توان به عراق پیشنهاد داد هزینه نکند تا ایران اقدام به مهار آتش کند. تلفنی هم می‌توان این رایزنی‌ها را انجام داد.» به گفته «موسوی» در بخش عراقی هم زمین‌خواری وجود دارد. «شنیده‌ها حاکی از این است برای زمین‌های خشک‌شده هورالهویزه بین عراقی‌ها جنگ است. این افراد به این نکته بی‌توجه‌اند که این زمین‌ها روزی پرآب می‌شوند.»

هویزه، دشت آزادگان، حمیدیه، کارون، اهواز و شادگان درگیرند. این چندمین‌بار است «هورالهویزه» عروس آتش شده و جانش را بی‌دفاع  به شعله‌ها سپرده. دوره‌ای هم که هورالهویزه آتش به خودش ندیده، هور به خود آب دیده و زمینش رطوبت داشته. آب و رطوبتی که به قهر مدت‌هاست از هور رفته‌اند و این یعنی میدان‌داری آتش بدون دخل و تصرف آدمی. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان هویزه به «شهروند» از درگیری عراق در حیطه مسائل سیاسی می‌گوید. به گفته محمد ساکی شنیده‌ها حاکی از این است در عراق احزاب با هم درگیرند و شاید برای همین محیط‌زیست اولویت‌ اول‌شان نیست. «محیط زیست چندمین اولویت آنهاست.» به باور ساکی بیشترین آلودگی آتش‌سوزی‌ها در بخش ایرانی است، به دلیل جهت وزش باد که همیشه شمال‌شرقی و جنوب‌غربی است. «مکاتبات بسیاری داشتیم برای حل این مسأله. وزارت خارجه هم پیگیری‌های بسیاری داشته، اما هنوز به نتیجه نرسیده برای متقاعد کردن‌شان برای ارسال آب‌پاش. متاسفانه هنوز بخش عراقی پاسخی به پیگیری‌ها نداده.»

راهکار نجات تالاب آبگیری است، سمت عراقی و ایرانی فرقی ندارد. راهکاری که با توجه به خشکسالی‌ها به نظر شدنی نیست. وضعیت تالاب در بخش ایرانی بهتر از بخش عراقی است، اما آبگیری تالاب به همین سادگی‌ها هم نیست. «باید آب به اندازه‌ای بالا بیاید که سرازیر شود سمت عراق.»

به گفته رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان هویزه آتش‌سوزی‌های تالاب سال گذشته وسیع بوده. «شرایط تالاب بدتر از سال گذشته است، اما آتش‌سوزی‌ها محدود است. آخرین آتش‌سوزی بخش ایرانی مربوط به دو هفته قبل است که خیلی زود خاموش شد.» ساکی بر این باور است با سرد شدن هوا و شروع بارندگی‌ها احتمال کاهش آتش‌سوزی‌ها وجود دارد. «راهکار نجات تالاب آبگیری است، سمت عراقی و ایرانی فرقی ندارد.» راهکاری که با توجه به خشکسالی‌ها به نظر شدنی نیست. وضعیت تالاب در بخش ایرانی بهتر از بخش عراقی است، اما آبگیری تالاب به همین سادگی‌ها هم نیست. «باید آب به اندازه‌ای بالا بیاید که سرازیر شود سمت عراق.»

تنش آبی دردی است که منطقه را با خود همراه کرده و شاید برای همین است سدها آبی به خود نمی‌بینند. تنش آبی راهکار آبگیری تالاب را ابتر باقی می‌گذارد و تنها راهکار می‌ماند بارندگی. «خاموش‌کردن آتش راهکار دیگری است که آن هم نیازمند داشتن مجوز عراقی است.» به گفته ساکی سال 97 هم مهار آتش‌سوزی‌های تالاب با مجوز عراقی صورت گرفت؛ مجوزی که صدورش دوهفته‌ای زمان برد. «با اختلالاتی که در اینترنت به وجود آمد دسترسی به تصاویری ماهواره‌ای محدود شد، بنابراین پایش روزانه محیط‌زیست افزایش پیدا کرد. حتی ساعات پایش‌های روزانه را هم افزایش دادیم.» به گفته رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست هویزه تقریبا یک‌هفته‌ای است شعله‌های آتش به چشم می‌خورد. «شعله‌های آتش مربوط به سمت عراقی است. آتش در 15کیلومتری مرز ایران است.»

//انتهای پیام