روزنامه ابتکار
1401/07/20
« ابتکار» توافق میان ارمنستان و آذربایجان را بررسی می کند
کلید خروج از بحران قره باغ.اروپایی‌ها بالاخره برای برگزاری نشستی بین ارمنستان و آذربایجان اقدام کردند. رهبران این دو کشور با پادرمیانی مکرون، در پراگ برای حل مشکلات بی شمارشان به گفت‌وگو نشستند. نشستی که نتایج آن هنوز آنقدر روشن نیست اما از بین حرف‌های الهام علی اف و نیکول پاشینیان می‌توان حدس زد که گفتگوها در مورد بازگشت به توافقات قدیمی و تکیه بر آنها برای حل مشکلات مرزی بوده است. علی اف از صلح حرف می زند اما ظاهرا پاشینیان، آنقدرها اطمینانی به روند صلح ندارد و در عین حال چاره ای جز همکاری برای خود نمی بیند.
این در حالی است مولود چاووش اوغلو وزیر امورخارجه ترکیه از توافق دو کشور ارمنستان و آذربایجان بر سر پیمان صلح برای پایان درگیری های بیش از سه دهه اخیر در منطقه مورد مناقشه قره باغ خبر داد. گفته میشود دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان که بیش از سه دهه است بر سر منطقه مورد مناقشه ناگورنو قره باغ درگیر هستند و تنش ها بر سر این منطقه کوهستانی بارها منجر به جنگ شده، اکنون بر سر موافقت نامه صلح به توافق رسیده‌اند. «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی تی‌وی‌نت ترکیه از توافق دو کشور ارمنستان و آذربایجان بر سر نکات اصلی پیمان صلح خبر داد و افزود: در مورد نکات اصلی توافق حاصل شده است.
وی با بیان اینکه نکات اصلی این پیمان پنج مورد بوده و شامل به رسمیت شناختن تمامیت ارضی یکدیگر، تعیین مرزها و غیره است، خاطرنشان کرد که تنها اجرای این موارد باقی مانده است.
این دیپلمات ترکیه‌ای همچنین تاکید کرد که مذاکرات موافقت نامه صلح میان آذربایجان و ارمنستان و مذاکرات عادی سازی روابط ایروان و آنکارا جدا از یکدیگر انجام نمی شوند. چاووش اوغلو اضافه کرد که ما بارها در این مورد صحبت کرده ایم. وی یادآور شد که مذاکرات میان «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه و «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان در هفته گذشته در پراگ مثبت بوده است.
اهمیت نقش ترکیه
در همین رابطه، حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل معتقد است: نشست اخیر با درخواست مکرون و اعضای اتحادیه اروپا شکل گرفت. در حاشیه یک جلسه اروپایی، پاشینیان نخست وزیر ارمنستان با الهام علی اف رییس جمهور آذربایجان و اردوغان رییس جمهور ترکیه جلسه سه جانبه ای داشتند. بحث بر سر این بود که چطور گذرگاهی که اذربایجان نام آن را دایان گذاشته باز کنند. اما بعد از این مذاکرات الهام علی اف تاکید کرده بود ما دنبال استفاده از جاده هستیم. اگر اینطور باشد مشکلی پیش نمی آید و نقض حاکمیت ملی ارمنستان نیست. با توجه به موضع سریع معاون نخست وزیر روسیه که اعلام کرده بود کشورش از همکاری بین ارمنستان و اذربایجان دفاع می کند، اما باید این همکاری در استفاده از جاده باشد و نه نقض حاکمیت کشورها.
از موضع گیری علی اف می شود فهمید که حداقل ادعاهای تاریخی در مورد زنگزور غربی برداشته یا حداقل موقتا دیگر اسمی از آن نبرده است. ضمن اینکه در چند روز گذشته که درگیری وجود داشت، اذربایجان عملا هفت کیلومتر وارد خاک ارمنستان شده و باید به مرزهایش برگردد تا زمینه برای همکاری ایجاد شود.
این وسط نقش ترکیه هم اهمیت داشت که مشخص است این کشور علاقه دارد رابطه با ارمنستان را هم داشته باشد. چنانچه در جنگ اوکراین هم همین دیپلماسی دوجانبه را دارد. به نظر می رسد که نتیجه خاصی که بشود گفت این نشست داشته یا به جمع بندی جدیدی رسیده اند نبوده. این خبر از این جهت جلب توجه کرد که نخستین بار بود نشست سه جانبه بین اردوغان، پاشینیان و علی اف برگزار می شد. چنین نقشی را قبلا روسیه انجام می داد اما اینبار ترکیه آمده در حاشیه یک نشست، گفت‌وگو برگزار کرده.
ارمنستان در طرف ضعیف معادله
وی در پاسخ به این سوال آیا با این نشست می تواند قراباغ را جزو باکو دانست؟ یا ممکن است در آینده نزدیک در ادامه این نوع همکاری‌ها چنین اتفاقی بیفتد؟ می افزاید: نه چنین چیزی نمی شود در مورد این اجلاس گفت. الهام علی اف می‌گوید پاشینیان پذیرفته که قراباغ جزوی از اذربایجان است. به نظر می رسد که اگر او چنین چیزی گفته باشد، خواسته درواقع شرایط را برای مصالحه فراهم کند. چون ارمنستان در موقعیت ضعیفی است و هر لحظه ممکن است آذربایجان دست به تحرکات نظامی علیه این کشور بزند. ظاهرا پاشینیان با تصریح این موضوع می خواهد مانع شود تا به بهانه مساله قرا باغ، اذربایجان بیاید در استان سیوریک ارمنستان دست به عملیات نظامی بزند. البته همین حالا هم این اتفاق افتاده و اذربایجان وارد خاک ارمنستان شده. پیش از این در سال ۱۹۹۱ ارمنستان همین اشتباه را کرد و وارد خاک اذربایجان به بهانه ادعاهای تاریخی شد و حالا این اتفاق به صورت برعکس افتاده و بخشی از استان سیوریک اشغال شده. اگر قرار بود ادعای تاریخی ملاک باشد، کل ژئوپلتیک منطقه بهم میریزد. بنابراین من فکر می کنم مساله قراباغ تمام نشده، بلکه این توافق ایجاد شده که دو طرف در مورد این منطقه به یک توافق اساسی در مورد قراباغ و ارتباط بین دو کشور و دسترسی به نخجوان برسند.
آمریکا کاری برای ارمنستان انجام نداد
به گزارش خبرآنلاین، این کارشناس مسائل بین المللی در مورد اینکه آیا در چنین وضعیتی پاشینیان می تواند در داخل دچار چالش شود نیز می‌گوید: به هر حال پاشینیان در دو انتخابات توانسته رای بیاورد. البته حزب او توانسته و حزب حاکم در پارلمان طرفدار او هستند و برخی از افکار عمومی را نمایندگی می کند. به هر حال او مخالفان جدی دارد و تظاهرات‌های متعددی علیه او برگزار شده. اما طرف مقابل نمی‌گوید اگر اقدام پاشینیان اشتباه است چه راهی وجود دارد. مخالفان او در این زمینه چیزی به عنوان راه حل اجرایی ارائه نکرده اند تا ارمنستان از این وضعیت خارج شود. این کشور الان از نظر اقتصادی و نظامی دچار مشکلات اساسی است و با توجه به حمایت هایی که از اذربایجان از سوی ترکیه و اسرائیل می شود شرایط خوبی ندارد. ایروان یک نگاهی هم به آمریکا دارد اما در عمل واشنگتن کار خاصی برای آنها نکرده به جز دیداری که وزیرخارجه امریکا با وزرای خارجه ارمنستان و اذربایجان داشته. البته سفر خانم پلوسی هم هست که مشخص بود به خاطر کسب ارا بوده. باید ببینیم مخالفان پاشینیان در عمل چه چیزی در چنته دارند. آنها تا حالا نه اقدام و نه طرح خاصی داشته اند که بتوانند اوضاع را کنترل کنند.
اسرائیل و ترکیه می خواهند درگیری ها ادامه یابد
بهشتی پور در خصوص دستاوردهای توافق پراگ توضیح می‌دهد: بستگی دارد به اینکه دو طرف چقدر عاقلانه رفتار کند. در حال حاضر شاهد تحریکات اسرائیل و ترکیه هستیم که می‌خواهند این درگیری ادامه پیدا کند. این ماجراجویی‌ها حتی تا آنجا پیش رفته که به دنبال این هستند تا مرز ایران و ارمنستان را مخدوش کنند که اگر این اتفاق بیفتد یک بحران جدید در منطقه خواهیم داشت. این نشست و اظهاراتی که رهبران ارمنستان و اذربایجان داشتند، نشان می دهد که به سمت موضع‌گیری عاقلانه و خارج شدن از شرایطی که به درگیری می انجامد پیش می روند. به نظر می رسد که با اینکه تحریکات اسراییل همچنان ادامه دارد و آنها به دنبال جنگ و مداخله بیشتر در منطقه هستند، اما منافع اذربایجان و ارمنستان این است که صلح و ثبات در منطقه ایجاد شود. چون بی ثباتی و ناامنی اذربایجان را هم دچار مشکل کرده و صادرات نفت و گازش را متوقف خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» توافق میان ارمنستان و آذربایجان را بررسی می کند
کسب‌وکارهای اینترنتی زنان سرپرست خانوار با خطر نابودی مواجه است
دست فروشی به جای فروش اینترنتی
سخنگوی دولت تصریح کرد
دولت با برگزاری تجمعات قانونی موافق است
سیاست‌هایی که برای بی اثر کردن تحریم‌ها به کار می‌رود
دولت علیه صعود دلار
ژوبین صفاری
لزوم گفت‌وگو در شرایط برابر
محسنی اژه‌ای:
جوانان دهه هشتادی معتقد به آرمان‌ها و ارزش‌ها هستند
نفت فرصت افزایش قیمت نیافت
سخنگوی قوه قضائیه مطرح کرد
گزارش مراجع رسمی درباره مهسا امینی منتشر شده و جای ابهام نیست
