روزنامه وطن امروز
1401/07/23
پیروزی حشد و شعب
گروه بین‌الملل: پس از یک سال و کش‌وقوس‌های فراوان، جلسه پارلمان عراق تشکیل شد و رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر این کشور انتخاب شدند. شاید این اتفاق موجب سامان سیاسی در این کشور شود، بالاخص که 2 گزینه ریاست‌جمهوری و نخست‌وزیری عراق از سوی جریان شیعی و متحدان آن انتخاب شدند. روز پنجشنبه پارلمان عراق تشکیل جلسه داد و بعد از چندین ماه بلاتکلیفی و انسداد سیاسی در این کشور، رئیس‌جمهور عراق انتخاب شد. عبداللطیف الرشید، از سیاستمداران اتحادیه میهنی کردستان عراق که روابط بسیار گرم و دوستانه‌ای با ایران و گروه‌های مقاومت عراق دارد، در دور دوم رأی‌گیری انتخابات به عنوان رئیس‌جمهور این کشور انتخاب شد. با اینکه برخی رسانه‌ها اعلام کردند نشست پارلمان با حضور ۲۶۹ نماینده آغاز شده، خبرنگار شبکه المیادین گزارش داد شمار نمایندگان شرکت‌کننده برای انتخاب رئیس‌جمهور این کشور در لحظه رأی‌گیری به ۲۷۷ نفر رسیده بود. طبق قانون اساسی عراق، نامزدی که دوسوم آرای نمایندگان را کسب کند، به عنوان رئیس‌جمهور معرفی خواهد شد اما اگر حدنصاب لازم را هیچ یک از نامزدها کسب نکنند، برای بار دوم میان ۲ نامزدی که بیشترین رأی را کسب کرده‌اند، رأی‌گیری خواهد شد و هر نامزدی بیشترین رأی را کسب کند، رئیس‌جمهور این کشور خواهد شد. پس از شمارش آرا، عبداللطیف رشید با ۱۵۷ رأی و برهم صالح با ۹۹ رأی به ترتیب بیشترین رأی را کسب کردند. از آنجا که هیچ کدام از این 2 نفر موفق به کسب دوسوم آرای نمایندگان نشدند، دور دوم رأی‌گیری برای انتخاب رئیس‌جمهور جدید عراق برگزار شد. پس از پایان شمارش آرای دور دوم، عبداللطیف رشید موفق شد ۱۶۲ رأی کسب کند و برهم صالح ۹۹ رأی، تا عبداللطیف رشید رئیس‌جمهور عراق شود. رشید از رهبران قدیمی جریان اتحادیه میهنی کردستان عراق است که در زمان جنگ ایران و عراق از متحدان تهران محسوب می‌شد و رهبر فقید این جریان یعنی «مام جلال طالبانی» از متحدان راهبردی ایران بود. رشید بعد از توشیح ریاست‌جمهوری توسط پارلمان بلافاصله در همان سالن جلسات مجلس عراق «محمد شیاع السودانی» را مکلف به تشکیل کابینه کرد. السودانی گزینه چارچوب هماهنگی شیعی (گروه نزدیک به مقاومت و ایران) بود. این گزینه بعد از چند ماه رایزنی با حزب دموکرات کردستان (بارزانی)، اتحادیه میهنی کردستان، ائتلاف عزم (حلبوسی) و تقدم (خنجر) انتخاب شد. گره تشکیل پارلمان عراق و انتخاب نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور این کشور با کناره‌گیری نمایندگان جریان صدر باز شد و روز پنجشنبه به نتیجه رسید. البته در راه انتخاب رئیس‌جمهور عراق اختلافاتی هم بروز و ظهور کرد. برخی گروه‌های چارچوب هماهنگی شیعی خواستار انتخاب «برهم صالح» به‌عنوان رئیس‌جمهور بودند و حتی جریان اتحادیه میهنی هم صالح را گزینه رسمی خود معرفی کرد اما گروه نزدیک به نوری المالکی و قیس خزعلی در چارچوب هماهنگی با ائتلافی که با جریان دموکرات کردستان انجام دادند به عبدالطیف رشید رأی دادند که این موضوع تنها حاشیه انتخاب رئیس‌جمهور بود. البته بافل طالبانی، رهبر جریان اتحادیه میهنی و پسر مرحوم جلال طالبانی بعد از انتخاب رشید به عنوان رئیس‌جمهور به میان خبرنگاران آمد و گفت رشید یکی از ارکان این اتحادیه است و انتخاب او برای وی بسیار خوشحال‌کننده است. در همین زمینه بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند انتخابات روز پنجشنبه عراق در فضای بسیار آرام و بدون کمترین دخالت خارجی برگزار شد. در همین باره بنکین ریکانی از رهبران حزب دموکرات کردستان در اظهاراتی گفت انتخاب رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر مکلف، پنجشنبه را به روزی تماما عراقی تبدیل کرد و برای نخستین‌بار این روند بدون دخالت‌های خارجی پیش رفت. شفق نیوز هم به نقل از حزب دموکرات کردستان تایید کرد پست ریاست‌جمهوری با رقابت و رأی پارلمان تعیین شده است و هیچ اجماع یا توافقی درباره این سمت وجود ندارد. انتخاب عبداللطیف رشید پس از آن صورت گرفت که حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی با کناره‌گیری نامزد خود، ریبر احمد از رقابت‌های ریاست جمهوری موافقت کرد؛ امری که به انتخاب رئیس‌جمهور جدید اجازه داد تا جایگزین برهم صالح شود که تا آخرین لحظه از حمایت اتحادیه میهنی کردستان برخوردار بود. انتخاب نخست‌وزیر جدید عراق هم ضربه‌ای سنگین به مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر سابق و مقتدا صدر، رهبر جریان صدر بود. به گفته بسیاری از کارشناسان، در یک سال گذشته این دو در یک اتحاد نامرئی صحنه سیاسی عراق را دستخوش آشوب و هرج و مرج کردند تا دولت پیشبرد الکاظمی امتداد یابد؛ دولتی که 3 سال بر مسند کار بود. شیاع السودانی از وزرای نوری مالکی، رهبر جریان قانون و نخست‌وزیر اسبق عراق است که معاون مالکی در حزب الدعوه است. این موضوع یک نکته اساسی است که بعد از نوری مالکی، حیدر عبادی و عادل عبدالمهدی که هر سه از حزب الدعوه بودند، مصطفی الکاظمی سال 2019 به نخست‌وزیری رسید که سابقه سیاسی و حزبی قوی‌ای نداشت و بیشتر روزنامه‌نگار بود و با کمک‌های حیدر عبادی (از اقوام خانوادگی کاظمی) به ریاست سازمان اطلاعات عراق و بعد نخست‌وزیری رسید. انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید عراق چند پیام مهم در پی داشت. ابتدا اینکه هر ۲ گزینه روابط بسیار خوب و گرمی با حشدالشعبی و جریان مقاومت در عراق دارند. هر دوی آنها در زمان تصدی مسؤولیت‌های‌شان به عنوان وزیر دارای پرونده‌های فساد اقتصادی و وابستگی به کشورهای غربی و عربی نیستند. انتخاب این 2 فرد برای ایران هم نتایج بسیار مثبتی دارد. رئیس‌جمهور جدید از رهبران اتحادیه میهنی است و می‌تواند با اختیاراتی که دارد، به تهران اطمینان خاطر بدهد که شمال عراق مأمنی برای گروه‌های تجزیه‌طلب و تروریستی علیه ایران نخواهد بود. از سوی دیگر بارزانی هم در این پازل سیاسی سهمی گرفته است و به همین دلیل خوب می‌داند که باید با ایران بر سر توقف حرکت‌های تجزیه‌طلبانه گروه‌های تروریستی شمال عراق همکاری کند. جریان صدر و شخص مصطفی الکاظمی در این انتخابات بزرگ‌ترین بازنده‌های سیاسی شطرنج عراق بودند و به نظر می‌رسد دوران سیاسی کاظمی تمام شده و صدر هم ۲ راه ممکن بیشتر ندارد یا اینکه وارد گود خیابان و تظاهرات میدانی شود یا با دولت جدید همکاری کند و برخی وزارتخانه‌ها به این جریان برسد. جریان صدر بازنده انتخابات روز پنجشنبه بود چرا که سعی کرد با تحریک گروه‌های کرد و سنی و از سوی دیگر جریان ثورالتشرینی، مجلس را از حد نصاب بیندازد که موفق نشد. تنها حدود 20 نفر از نمایندگان مجلس آن هم از جریان امتداد و مستقل، جلسه پارلمان را تحریم کردند که تاثیری بر روند انتخاب رئیس‌جمهور نداشت. در همین رابطه روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی تحولات عراق و انتخاب رئیس‌جمهور جدید در این کشور را ضربه‌ای سنگین به مقتدا صدر توصیف کرد. بنابراین سامان سیاسی در عراق چند نکته اساسی در آینده این کشور خواهد داشت. ابتدا اینکه این کشور از هرج‌ومرج سیاسی، امنیتی و اقتصادی خارج میشود. دولت جدید حق استفاده از بودجه دولتی را دارد که الکاظمی در ۳ سال اخیر تنها با تصویب مجلس این حق را داشت. سوم که از همه مهم‌تر است رابطه با همسایگان خواهد بود. السودانی روابط گرمی با بسیاری از کشورهای همسایه بویژه ایران دارد و می‌تواند توافق‌های تجاری و اقتصادی این کشور با کشورهای منطقه را به سرانجام برساند. جان کلام انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر در عراق که توسط برخی رسانه‌های غربی و عربی گفته شد، این بود که گزینه‌های نزدیک به ایران یعنی از جریان مقاومت و حشدالشعبی انتخاب شدند که به نظر می‌رسد هم حشد و هم شعب عراق راضی باشند.