آزوی دیرینه تزارها ، حذف کامل ایران از بازار گاز

آرمان امروز: سياست انرژي ايران در سه دهه گذشته در حالي بر روي صادرات گاز متمرکز شده است که در اين راستا شاهد انعقاد قرار داد خط لوله صلح با پاکستان و هند بوديم که با خروج هند تنها بين ايران و پاکستان باقي ماند اما با شانه خالي کردن طرف پاکستاني آن هم بدون نتيجه باقي مانده است از سوي ديگر در اوخر سال 83 نيز ايران در توافقي با عمان قرار شد تا سالانه 30 ميليون متر مکعب گاز به اين کشور صادر کند که اين ميزان ظرف 4 سال بايد به 70 ميليون متر مکعب مي رسيد اما اين پروژه هر بار بدون نتيجه به حال خود رها شد حال با چالش اروپا با روسها که بزرگترين تامين کننده انرژي قاره سبز محسوب مي شوند و در حاليکه در خلال اين سال ها روسها همواره رقيب اصلي ايران در گاز به شمار مي رفتند حال از غفلت ايران که در سال هاي اخيرو تحت فشارهاي تحريمي نتوانسته بود توسعه گازي را رقم زند و حتي در تامين نيازهاي داخلي نيز در سال هاي اخير با چالش مواجه شده براي دست يابي به بازارهاي جديد از همکاري با ايران براي صادرات گاز به اين کشورها خبر مي دهند و به نظر مي رسد پاکستان و عمان نيز از اين پيشنهاد استقبال کرده اند . موضوعي که اگرچه در شرايط کنوني که همچنان مذاکرات برجامي به تعليق درآمده مي تواند منابع ارزي را براي کشور به ارمغان آورد ، اما احتمالا تزارها به آرزوي ديرينه خود براي حذف کامل ايران از بازارهاي گازي منطقه خواهند رسيد و در صورت افزايش توليد و برداشت گاز عملا ايران مشتري براي فروش و صادرات نخواهد داشت.
قرار دادهاي خاک خورده صادرات گاز
توافق صادرات گاز از ايران به عمان در 25 اسفند ماه سال 1383 کليد خورد. طرحي که با گذشت نزديک به دو دهه هنوز به مرحله اجرا درنيامده است. اين قرارداد 25 ساله بود و بايد از سال 2008 با صادرات 30 ميليون مترمکعب آغاز ميشد و در سال 2012 به 70 ميليون مترمکعب مي‌رسيد. همچنين براساس توافق سال 2013 ميان دو کشور، قرار شد براي 15 سال روزانه 28 ميليون مترمکعب گاز ايران از طريق يک خط لوله از بستر خليج فارس به عمان صادر شود، درآمد سالانه کشور از اين محل بيش از يک ميليارد دلار برآورد شده بود که به اين ترتيب طي 25 سال مدت قرارداد، درآمدي بين 25 تا 30 ميليارد دلار نصيب کشور مي‌شد.اما هر بارتاريخ‌هاي معيني براي اجراي آن اعلام شده است. در همين چند سال اخير مسئولان بارها خبر از کليد خودرن آن داده اند اما هربار به نتيجه نرسيده است، البته در حوزه خط انتقال گاز از ايران به پاکستان و از آنجا به هند نيز تحت عنوان خط لوله صلح شاهد وضعيت مشابهي بوديم و اين طرح نيز ابتدا با شانه خالي کردن هندي ها و پس از بهانه تراشي پاکستاني‌ها بي نتيجه مانده است.
چراغ سبز روس ها براي احياي قرار دادهاي گازي ايران


 حال با گذشت سال‌ها از اين دوقرارداد، اکنون روسيه که همواره  رقيب گازي ايران محسوب مي شد وارد ميدان همکاري با ايران شده، در اين رابطه  احد اسدزاده، معاون امور بين‌الملل و بازرگاني وزير نفت ايران گفته است اين دو خط لوله از مسائل مورد علاقه دو کشور است و متوجه شديم روس‌ها نيز علاقه دارند در اين دو بخش کار کنند. مذاکرات خوبي با عماني‌ها داشتيم، با پاکستاني‌ها هم مراودات و گفت‌وگوهايي داشته‌ايم. وي افزود: زيرساخت‌هاي ايران براي صادرات گاز به عمان و پاکستان آماده است و نيازمند پيگيري و جديت در طرف‌هاي ديگر است. اگر روس‌ها هم تمايل داشته باشند در اين بخش‌ها کار کنند که ما هم متوجه شديم اين موضوع مطرح است، مي‌توانيم همکاري سه‌جانبه ميان ايران، روسيه و پاکستان يا عمان شکل دهيم تا صادرات گاز از مسير شمال به جنوب راه‌اندازي شود. به‌نظر مي‌رسد روس‌ها نيز به دنبال بازارهاي جديدي هستند و اکنون رفاقت را به رقابت در بازار گاز ترجيح داده‌اند، جهانبخش اميني، کارشناس ارشد حوزه انرژي در همين رابطه به ايسنا گفت: ايران، قطر و روسيه سه تصميم‌گيرنده پرقدرت در حوزه گاز در دنيا هستند و در همين راستا زماني که بحث تحريم‌هاي گازي روسيه و اروپا مطرح شد، روس ها با ايران در بحث تامين انرژي در دنيا هماهنگ تر شده اند. وي با تاکيد بر اينکه باتوجه به تحريم هر دو کشور اين فرصت براي هر دوکشور مثبت ارزيابي مي‌شود، اظهار کرد: همکاري روس با ايران براي تامين انرژي در آسياي ميانه و شرق قطعا بيشتر شده است و در همين راستا خلاء هايي که در بحث انتقال گاز در برخي کشور ها مانند خط لوله صلح وجود داشت، برطرف خواهد شد. اين کارشناس ارشد حوزه انرژي با بيان اينکه روس ها در بحث انتقال گاز به دليل اينکه بتوانند بازارهاي جديدي را بدست آورند با ايران همکاري خواهند داشت و و در نهايت در آينده چانه زني سياسي در بحث انرژي تصميم‌گير و تصميم ساز مي‌شود، اظهار کرد: روسيه مي‌داند که عدم انتقال گاز به اروپا عملا اروپا را در وضعيت فوق العاده سختي قرار داده و باتوجه به نزديکي به فصل زمستان اروپا به سمت استفاده از ذغال سنگ خواهد رفت.  اميني ادامه داد: اينکه توسعه و انتقال گاز با هماهنگي روس‌ها باشد و يا اينکه ايران به تنهايي بتواند امنيت گازي در منطقه را ايجاد کند عملا در آينده تاثيرگذار خواهد بود. وي با اشاره به استقبال کشورهاي ديگر از اين مساله، گفت: قطعا پاکستان در اين مسير بي تمايل نيست و باتوجه به اينکه از تامين گاز مورد نياز خود اطمينان حاصل مي‌کند، از اين موضوع استقبال خواهد کرد. پاکستان مناطق سردسير زيادي دارد و تامين گاز براي آن  استراتژيک بوده، لذا استقبال و همکاري خواهد کرد کما اينکه در گذشته نيز مشتاق اين اقدامات بوده است.