حذف واسطه‌ها با تخصیص ارز دارو به داروخانه‌ها

اجرای بزرگ‌ترین جراحی نظام سلامت در حوزه دارو در آستانه سه‌ماهگی است، طرحی که بسیاری از متخصصان حوزه دارو آن را طرح برد-برد دولت سیزدهم و مردم در حوزه صنعت دارو عنوان می‌کنند، چرا که هم حمایت از تولید‌کننده را دارد و هم طبق اصلاح سیاست‌های ارزی، هزینه‌های پرداختی از جیب بیماران را افزایش نداده است. از سوی دیگر با بیمه شدن 5 میلیون افراد فاقد بیمه تقریباً می‌توان گفت همه افراد جامعه امکان برخورداری از پوشش بیمه‌ای دارو‌ها را دارند. از همان ابتدا برخی‌ها بر این نکته تأکید داشتند که موفقیت طرح دارویاری در گرو تعیین روشن اختصاص ارز دارویی بود و دولت نیز برای تحمیل نشدن این هزینه‌ها به بیماران، مابه‌التفاوت ارز دولتی و نیمایی را به انتهای چرخه تأمین دارو یعنی بیمه‌ها منتقل کرد، اما یکی از مشکلاتی که... 

​​​​​​​فریبا خان احمدی
خبرنگار



اجرای بزرگ‌ترین جراحی نظام سلامت در حوزه دارو در آستانه سه‌ماهگی است، طرحی که بسیاری از متخصصان حوزه دارو آن را طرح برد-برد دولت سیزدهم و مردم در حوزه صنعت دارو عنوان می‌کنند، چرا که هم حمایت از تولید‌کننده را دارد و هم طبق اصلاح سیاست‌های ارزی، هزینه‌های پرداختی از جیب بیماران را افزایش نداده است. از سوی دیگر با بیمه شدن 5 میلیون افراد فاقد بیمه تقریباً می‌توان گفت همه افراد جامعه امکان برخورداری از پوشش بیمه‌ای دارو‌ها را دارند.
از همان ابتدا برخی‌ها بر این نکته تأکید داشتند که موفقیت طرح دارویاری در گرو تعیین روشن اختصاص ارز دارویی بود و دولت نیز برای تحمیل نشدن این هزینه‌ها به بیماران، مابه‌التفاوت ارز دولتی و نیمایی را به انتهای چرخه تأمین دارو یعنی بیمه‌ها منتقل کرد، اما یکی از مشکلاتی که این روزها به تأیید طراحان طرح دارویاری و رئیس سازمان غذا و دارو اجرای این طرح را با مشکلاتی مواجه کرده بدقولی سازمان‌های بیمه‌گر بویژه سازمان تأمین اجتماعی به‌رغم پرداخت بموقع دولت، نسبت به استفاده از بودجه نشاندار طرح دارویار است. از نظر کارشناسان در صورتی که مشکلات برطرف نشود، طرح به‌واسطه بزرگ شدن عدد ریالی سبد دارویی در طرح دارویاری و مشکل نقدینگی داروخانه‌ها به بن‌بست دچار می‌شود. به تأکید انجمن داروسازان تهران معوقات و بدهی‌های قبلی بیمه تأمین اجتماعی بعد از اجرای این طرح به قوت خود باقی مانده است به گونه‌ای که اگر بموقع منابع مالی از طرف مجموعه‌های مرتبط برای سازمان‌های بیمه‌گر تأمین نشود و بیمه‌ها پول داروها را که بنا به گفته مشاور رئیس سازمان غذا و دارو به «ایران» بین 10 تا 300 درصد افزایش قیمت داشته‌اند، به داروخانه‌ها پرداخت نکنند، در روند ارائه خدمات دارویی و امکان خرید دارو برای داروخانه‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
داروخانه‌داران بدقولی بیمه‌ها را مشکل اصلی اجرای طرح دارویاری عنوان می‌کنند و میزان نقدینگی‌شان را دلیل تداوم این چالش در همین چند ماهه اول کار می‌دانند. از سوی دیگر با اینکه گفته می‌شد بودجه دارویاری نشاندار است و قرار نیست بودجه این طرح در محل دیگری هزینه شود اما طبق اعلام سید حیدر محمدی، دبیر ستاد اجرایی طرح اصلاح سیاست‌های ارزی حوزه سلامت، برخی سازمان‌های بیمه‌گر معوقات‌شان را از محل بودجه دارویاری پرداخت کرده‌اند. مجموعه این مشکلات به تأیید طراحان طرح دارویاری می‌تواند به شکست موفق‌ترین طرح نظام سلامت بیانجامد. به گفته نایب‌رئیس انجمن داروسازان تهران در صورت تداوم مشکلات نقدینگی داروخانه‌ها بحث تأمین دارو به مسأله نگران‌کننده‌ای بدل می‌شود. بر این اساس روز گذشته نشست کمیته دارو و غذای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با حضور مسئولان مربوطه به منظور بررسی آخرین وضعیت اجرای طرح دارویاری برگزار شد. آن‌طور که سید حیدر محمدی، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو و دبیر ستاد اجرایی طرح اصلاح سیاست‌های ارزی حوزه سلامت (طرح دارویاری) به «ایران» خبر می‌دهد نظر کارشناسان برای برطرف کردن مشکلات طرح دارویاری، تخصیص بی‌واسطه ارز دارویی به داروخانه‌ها است که باید حل شود.
دکتر محمدی در ادامه تأکید می‌کند که هدف اولیه از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ترجیحی دارو، مهار قاچاق معکوس و سوداگران حوزه دارو بود که محقق شد، هدف دوم قرار بود با حذف ارز ترجیحی پرداخت از جیب مردم افزایش نیابد، تغییر نکند یا حتی در برخی اقلام کمتر هم شود که هر دو هدف محقق شد.
داروخانه‌ها تحت فشار نقدینگی هستند
 او با بیان اینکه قیمت اقلام دارویی با اصلاح سیاست‌های ارزی بین 10 تا 300 درصد افزایش پیدا کرد، عنوان می‌کند: طبیعتاً مردم نمی‌توانستند این افزایش قیمت را تحمل کنند، بنابراین یارانه ارزی دارو را به بیمه‌ها منتقل کردیم تا مطمئن شویم صرفه‌جویی ارزی اتفاق می‌افتد. با این همه تنها بیمه سلامت علاوه بر پرداخت بدهی‌های قبلی همچنین یارانه طرح دارویاری را که از 23 تیرماه اجرا می‌شود، تسویه کرده اما پرداختی‌های سازمان تأمین اجتماعی همیشه یک سال عقب است به‌طوری که هم اینک این سازمان بیمه‌گر بدهی‌های بخش بستری مراکز درمان دولتی را تا آبان‌ماه سال گذشته و بخش خصوصی را تا آخر آذرماه تسویه کرده و بخش سرپایی را نیز تا آخر تیرماه امسال پرداخت کرده است.
او در پاسخ به اینکه تکلیف ارائه‌دهندگان خدمات از جمله داروخانه‌ها با معوقات انباشته شده سازمان‌های بیمه‌گر چه خواهد شد و داروخانه‌ها چگونه می‌توانند با افزایش قیمت دارو مشکل نقدینگی‌شان را حل کنند، می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید پول نداریم چون 280 هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارد درحالی که قرار بود سازمان‌های بیمه‌گر، 4 هزار میلیارد تومان یعنی قسط اول طرح دارویاری را به خود طرح بدهند اما تنها بیمه سلامت خوش‌قولی کرد و بقیه بیمه‌ها از محل این بودجه، بدهی‌های قبلی‌شان را دادند البته برای داروخانه‌ها فرقی نمی‌کند مطالبات قبلی‌شان را دریافت کنند یا بدهی‌های مربوط به طرح دارویاری را. در‌حالی‌ که سازمان‌های بیمه‌گر مکلف‌اند بدهی‌های قبلی‌شان را از محل اعتبار طرح یارانه دارو پرداخت نکنند.
دکتر محمدی در ادامه با تأکید بر اینکه داروخانه‌ها تحت فشار هستند و نباید به گونه‌ای اقدام کرد که به آزادفروشی روی بیاورند، می‌افزاید: نگرانی فعلی داروخانه‌ها این است که قیمت دارو افزایش یافته و سبد ریالی دارو بزرگ شده است. بدقولی بیمه‌ها بجز سازمان بیمه سلامت واقعاً نگران‌کننده است از طرفی سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید که دولت از محل طلب این سازمان، پول داروخانه‌ها را بدهد از این رو پیشنهاد شده است سازمان برنامه و بودجه، بودجه دارویاری را به جای سازمان‌های بیمه‌گر مستقیم به حساب داروخانه‌ها واریز کند که البته پیشنهاد خوبی است. سازمان برنامه و بودجه از این پیشنهاد ما استقبال کرده است.
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به اینکه برخی داروخانه‌ها نسخ کاغذی را قبول نمی‌کنند و از طرفی نسخه‌های کاغذی را وارد سامانه نمی‌کنند پس تکلیف این دسته از بیماران چیست، عنوان می‌کند: اولاً همه بیمه‌ها یک‌سری از داروخانه‌ها را مشخص کردند که نسخه کاغذی را نمی‌پذیرند با این حال برخی پزشکان نسخه کاغذی می‌نویسند، ما به مردم توصیه می‌کنیم به پزشکانی که نسخه کاغذی می‌نویسند مراجعه نکنند چون در نهایت خودشان ضرر می‌کنند. از حدود 30 هزار بازرسی در سه ماه گذشته تقریباً 3 درصد از داروخانه‌ها آزاد فروشی دارو با نسخه کاغذی داشتند یعنی دارو تحت پوشش بیمه است ولی داروخانه‌ها دارو را آزاد می‌فروشند. 
دکتر محمدی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار «ایران» مبنی بر اینکه آیا زمانبندی مشخصی برای پرداخت قسط‌های بعدی یارانه طرح دارویاری وجود دارد و اینکه قرار است چه میزان اعتبار و در چه بازه زمانی تزریق شود، عنوان می‌کند: یارانه دارو 73 همت(هزار میلیارد تومان) تا آخر سال است که ما 4 همت آن را دادیم. از طرفی سهمیه ارزی حوزه سلامت نیز 3.5 میلیارد دلار در سال است که قرار شد این سهمیه ارزی جایش را به یارانه دارو بدهد که 73 همت برآورد شد. با توجه به اینکه امسال بخشی از سهمیه ارزی دارو را پیش از اصلاح سیاست‌های ارزی دارو (قبل از 23 تیرماه) گرفته بودیم بنابراین حدود 20 همت از 73 همت را کم کردند یعنی معادل یک میلیارد دلار از 73 همت کم شد که بعد از 23 تیرماه امسال ارز را با قیمت واقعی حساب کردند و معادل آن را به بیمه‌ها می‌دهند، بنابراین 20 همت معادل یک میلیارد دلار از 73 همت -بودجه طرح دارویاری برای یک‌سال- کم شد و حدود 53 همت باقی ماند که 4 همت آن را نقد پرداخت کرده‌ایم و 49 همت دیگر باقی مانده که البته این رقم برای همه اقلام سلامت است.
آزاد شدن ارز شیرخشک‌های رژیمی؛ بزودی
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در آخر از آزاد شدن ارز شیرخشک‌های متابولیک و رژیمی خبر می‌دهد و می‌گوید: آزاد شدن ارز شیرخشک‌های رژیمی و متابولیک و غذاهای ویژه بیمارستانی قرار است در فاز دوم طرح اجرایی شود و در حال حاضر در حال مذاکره هستیم و باید با سازمان‌های بیمه‌گر صحبت کنیم. پیشنهادهایی که در قرارگاه ارائه شده مبنی بر این است که یا در قالب بیمه از محل یارانه پرداخت شود یعنی اعتبار آن به بیمه‌ها داده شود و آنها به شرط اینکه کودکی زیر ۲ سال باشد مشروط به تأیید ثبت در سامانه تی تک و داروخانه از طریق بیمه دارو یا از طریق سازمان غذا و دارو دریافت کند.
 به گفته او؛ لازمه اجرای آزاد شدن ارز شیرخشک‌های رژیمی مهیا بودن بستر اجرا، سطح پذیرش جامعه و اجماع ستاد تنظیم بازار است. چنانچه این ستاد به اجماع برسد در قدم بعدی آزادسازی ارز شیرخشک اتفاق می‌افتد و سپس ارز تجهیزات پزشکی در حوزه واردات نیز آزاد خواهد شد، البته زمان دقیق اجرای دو قدم بعدی هنوز مشخص نیست.