روزنامه وطن امروز
1401/07/27
تقاطع علم و معرفت
گروه فرهنگ و هنر: علم بدون معرفت ارزشی ندارد و بدون علم هم نمی‌توان به معرفت رسید. این دو، بال‌هایی در مسیر سعادت انسان هستند و جایی که بتوانیم از هر دوی‌شان برای رشد و ترقی بهره ببریم، می‌توانیم بگوییم در حال قدم برداشتن در مسیر سعادت هستیم. کتاب «میل کلی» علامه حسن‌زاده که به 7 مقاله ریاضیات پرداخته و روز گذشته در آیینی از آن رونمایی شد، نمونه خوبی برای این همراهی علم و معرفت است. به گزارش «وطن‌امروز»، پایه‌های معرفتی و علمی بشری همواره به هم پیوسته بوده است و جدایی این دو از یکدیگر همواره از خطراتی بوده که اندیشه انسان را تهدید می‌کرده است. نگارش آثاری که این موضوع را مدنظر داشته باشند از مهم‌ترین مسائل و اولویت‌های امروز است. به همین جهت کتاب «میل کلی» مرحوم علامه حسن‌زاده‌آملی را که به جمع‌آوری 7 مقاله از ریاضیات پرداخته است، می‌توان در زمره آثار ارزشمند معرفتی و اندیشه‌محور دانست. این کتاب که به همت انتشارات جهاد دانشگاهی به چاپ رسیده است، روز گذشته طی مراسمی در محل خبرگزاری قرآن (ایکنا) رونمایی شد. این مراسم با حضور جمال رحیمیان معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، حامد علی‌اکبرزاده رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی و یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. جمال رحیمیان با اشاره به کتاب‌های منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی جهاد دانشگاهی در مجموعه سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی اظهار کرد: این اقدامات قابل تحسین است اما باید به منشورات فرهنگی کشورمان تبدیل شود. کتاب «میل کلی» کار خوبی بود. پاسداشت علما و دانشمندان از وظایفی است که جهاد دانشگاهی باید به آن بپردازد و این مسیر را ادامه دهد و گنجینه‌های اینچنینی را از دل آثار و اسناد بیرون بکشد. وی با بیان اینکه رابطه بین جهاد دانشگاهی و وزارت فرهنگ و ارشاد رابطه صمیمانه و تعاملی و همگرا و هم‌افزا بوده است، گفت: امیدواریم با هم‌افزایی بیشتر این ۲ مجموعه با هم، ثمرات بیشتری برای جامعه دانشگاهی به وجود بیاید. وزارت ارشاد می‌تواند بر ظرفیت و پتانسیل جهاد حساب کند، زیرا عرصه مهم دانشگاهی در اختیار ما است و در اغلب دانشگاه‌های بزرگ شعبه داریم اما نیاز به تعامل داریم تا گام‌های مهم و جدی‌ای را در عرصه نشر داشته باشیم. معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در این مراسم اظهار کرد: جهاد دانشگاهی از بدو تأسیس یکی از حوزه‌هایی که به جد به آن اهتمام داشته، حوزه چاپ و کتاب بوده است. دوستانی که این فضا را می‌شناسند، می‌دانند بعد از انقلاب یکی از نهادهای مهم و موفق در عرصه چاپ و نشر موضوعات علمی و فرهنگی و دانشگاهی، جهاد دانشگاهی بوده است. رحیمیان افزود: بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها، یکی از نهادهایی که حسب مصوبات ستاد انقلاب فرهنگی (شورای عالی انقلاب فرهنگی) برای تأمین منابع درسی و علمی دانشجویان و استادان مسؤولیت‌هایی را برعهده گرفت جهاد دانشگاهی بود که سال‌ها بعد نیز به سمت فعالیت‌های ترویجی حوزه کتاب رفت که منحصر به‌فرد بود؛ کتاب سال دانشجویی، پایان‌نامه سال دانشجویی، نقد و مناظره کتاب از کارهای درخشانی است که در کارنامه جهاد وجود دارد. در سال‌های اخیر نیز کارهای نوآورانه و جدید در سازمان انتشارات «جهاد دانشگاهی» صورت گرفته که قابل تحسین است اما به آن راضی نیستیم. در همین باره حامد علی‌اکبرزاده، رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی نیز با بیان اینکه بحث ریاضیات در قدیم مهم و جریان‌ساز بوده است، اظهار کرد: همواره این احساس را داشته و دارم که شناخت موارث علمی و فرهنگی ایرانی- اسلامی تأثیر زیادی در حفظ هویت ایرانی- اسلامی و تقویت آن دارد، چیزی که ما مملو از آن هستیم. از طرف دیگر، دیگران با میراث جعلی، برای خود هویت ایجاد می‌کنند که ما نسبت به آنها و میراث علمی و فرهنگی خود غافلیم. وی با تأکید بر اینکه در گذشته تمام شاخه‌های مختلف علوم در بهترین شکل خود در جهان اسلام و ایران دنبال می‌شد، گفت: ادیبان، مورخان و ریاضیدانان ایرانی مسلمان اثرگذار بودند، به قدری که آثار فیلسوفان و دانشمندانی چون ارسطو و سقراط از یونان به غرب نرسیده بلکه از جهان اسلام به آنها رسیده است. حتی ایرانیان بودند که قواعد ادبیات عرب را جمع‌آوری کردند اما ما نسبت به قدما غافل بودیم، البته این موضوع درباره موخرین هم صدق می‌کند. علی‌اکبرزاده خاطرنشان کرد: علامه حسن‌زاده در حفظ علوم قدیم کوشید و بیش از آنکه وارد فقه شود، در حوزه ریاضیات و ادبیات وارد شد که شاید این موضوع برای خیلی‌ها جای تعجب داشته باشد. معرفی آثار اینچنینی می‌تواند جوانان را به فرهنگ ایرانی- اسلامی علاقه‌مند کند. وی سپس با توضیحاتی در حوزه فعالیت‌های علامه حسن‌زاده، بیان کرد: این کتاب مقدمه عالمانه‌ای دارد و این 7 مقاله پیش‌تر در مجله دانشگاه انقلاب منتشر شده بود که اکنون جمع‌آوری شده و دوستان می‌توانند از آن استفاده کنند؛ احیای میراث فرهنگی را در برنامه‌های خود داریم. یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم اظهار کرد: ما نیاز داریم که اتصال و ارتباط بیشتری با گذشته خودمان ایجاد کنیم. بزرگ‌ترین آسیب فرهنگی ما انقطاع نسبت به گذشته و نشناختن میراث عظیم تمدنی است که از گذشته برای ما مانده است. تاریخ علم و دانش در ایران آنقدر پربار است که شایسته افتخار، تکریم و تعظیم است. اگر هر ایرانی بداند در ادامه چه تاریخی قرار گرفته، به آن افتخار می‌کند و قدر ذره ذره خاک این سرزمین را می‌داند. یاسر احمدوند علاوه بر این اظهارات، در گفت‌وگوی کوتاه دیگری درباره اهمیت دین‌محوری در نگاه علمی به مباحث به «وطن‌امروز» گفت: دیدگاه کتاب «میل کلی» استاد حسن‌زاده آملی از منظر متفاوتی به موضوعات علمی نگریسته و دلیل آن هم مشخص است. خاستگاه ایشان به عنوان یک محقق و پژوهشگر، حوزه علمیه بوده و طبیعتا اندیشه ایشان پیرو تفکرات فقهی است و بدین ترتیب می‌توان این انتظار را داشت که کتاب «میل کلی»، علاوه بر مقالات ریاضی، تقاطعی بین علم و معرفت باشد. او همچنین در ادامه به نقش علمی مسلمانان در طول تاریخ پرداخت و تصریح کرد: مسلمانان در طول تاریخ همواره جا به جا‌کننده مرزهای دستیابی بشر به علم و دانش بوده‌اند و تاریخ گواه این موضوع هست. کتب بسیاری توسط مسلمانان تالیف شده که درباره علوم مختلف صحبت کرده است. اینها همه گویای تاثیر اسلام در گسترش اندیشه‌ها و علوم بشری است. احمدوند در پایان یادآور شد: وضعیت فعلی ما در جهان امروز در عرصه علم باعث افسوس است. ما در برهه‌های گوناگون تاریخی جایگاه ممتازی در علم داشته‌ایم اما امروز این یکه‌تازی در عرصه علم را نمی‌بینیم. باید تمام تلاش‌مان را بکنیم که این موضوع در آینده نزدیک جبران شود و باز هم تبدیل به قطبی علمی در جهان شویم و مرزهای دانش بشری را درنوردیم.