چشم انتظاری دریاچه ارومیه برای 14 میلیارد مترمکعب آب!

انتشار فیلمی از خشکیدگی دریاچه ارومیه در فضای مجازی، به واکنش فعالان حوزه محیط زیست منجر شد و برخی از خشکیدگی کامل دریاچه خبر دادند. با وجود این، رئیس هیأت تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه مجلس شورای اسلامی، خشکیدگی کامل دریاچه ارومیه را تکذیب کرده و با بیان اینکه وضعیت دریاچه ارومیه خوب نیست می‌گوید امیدواریم کمتر از یک سال آینده به تراز هیدرولوژیک در دریاچه ارومیه برسیم. همزمان رئیس مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه نیز خشکیدگی کامل دریاچه ارومیه را تکذیب کرده و به «ایران» می‌گوید: البته حال دریاچه خوب نیست و برای رسیدن به تراز اکولوژیک، تا 4 متر فاصله دارد.» پیش از این مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی خبر از خشک شدن 95 درصدی دریاچه ارومیه  داده بود. حالا دلنگرانی‌ها درباره وضعیت ریزگردهای سفید نمکی نیز هر روز بیشتر می‌شود. این در حالی است که وزارت نیرو‌ بارها اعلام کرده است که حقابه محیط‌ زیست را پرداخت کرده است؛ اما در مسیر رسیدن به مقصد توسط کشاورزان خرج شده است. اما «علی سلاجقه» به این موضوع انتقاد داشته و می‌گوید حقابه‌ای که داده می‌شود باید سر تالاب باشد چون در طول مسیر بهره‌بردار زیاد است و حقابه‌ای به تالاب نمی‌رسد. معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور هفته گذشته نیز از پیگیری جدی حقابه دریاچه ارومیه از وزارت نیرو خبر داده و تأکید کرد که اعتبارات لازم برای انتقال آب تصفیه‌خانه‌های سه استان منتهی به دریاچه تا آخر سال تأمین خواهد شد.
«حجت جباری» رئیس مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه، به «ایران» می‌گوید: مساحت فعلی دریاچه با مساحت آن در سال ۱۳۹۴ یکی است. این دریاچه به طور کامل خشک نشده است؛ اما وضعیت خوبی نیز ندارد. او می‌افزاید: در حال حاضر عرصه آبی دریاچه ارومیه 3 قسمت شده و تنها شمال، جنوب و زیر جاده شهد کلانتری آب دارد. 

​​​​​​​بیتا  میرعظیمی


خبرنگار

انتشار فیلمی از خشکیدگی دریاچه ارومیه در فضای مجازی، به واکنش فعالان حوزه محیط زیست منجر شد و برخی از خشکیدگی کامل دریاچه خبر دادند. با وجود این، رئیس هیأت تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه مجلس شورای اسلامی، خشکیدگی کامل دریاچه ارومیه را تکذیب کرده و با بیان اینکه وضعیت دریاچه ارومیه خوب نیست می‌گوید امیدواریم کمتر از یک سال آینده به تراز هیدرولوژیک در دریاچه ارومیه برسیم. همزمان رئیس مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه نیز خشکیدگی کامل دریاچه ارومیه را تکذیب کرده و به «ایران» می‌گوید: البته حال دریاچه خوب نیست و برای رسیدن به تراز اکولوژیک، تا 4 متر فاصله دارد.» پیش از این مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی خبر از خشک شدن 95 درصدی دریاچه ارومیه  داده بود. حالا دلنگرانی‌ها درباره وضعیت ریزگردهای سفید نمکی نیز هر روز بیشتر می‌شود. این در حالی است که وزارت نیرو‌ بارها اعلام کرده است که حقابه محیط‌ زیست را پرداخت کرده است؛ اما در مسیر رسیدن به مقصد توسط کشاورزان خرج شده است. اما «علی سلاجقه» به این موضوع انتقاد داشته و می‌گوید حقابه‌ای که داده می‌شود باید سر تالاب باشد چون در طول مسیر بهره‌بردار زیاد است و حقابه‌ای به تالاب نمی‌رسد. معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور هفته گذشته نیز از پیگیری جدی حقابه دریاچه ارومیه از وزارت نیرو خبر داده و تأکید کرد که اعتبارات لازم برای انتقال آب تصفیه‌خانه‌های سه استان منتهی به دریاچه تا آخر سال تأمین خواهد شد.
کاهش تراز ادامه دارد
«حجت جباری» رئیس مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه، به «ایران» می‌گوید: مساحت فعلی دریاچه با مساحت آن در سال ۱۳۹۴ یکی است. این دریاچه به طور کامل خشک نشده است؛ اما وضعیت خوبی نیز ندارد. او می‌افزاید: در حال حاضر عرصه آبی دریاچه ارومیه 3 قسمت شده و تنها شمال، جنوب و زیر جاده شهد کلانتری آب دارد. این در حالی است که بارندگی پاییزه تاکنون آغاز نشده و همچنان تبخیر و کاهش سطح تراز دریاچه ارومیه ادامه دارد.
جباری می‌افزاید: در حال حاضر امکان استفاده از قایق در دریاچه ارومیه وجود ندارد و تردد در دریاچه با ماشین انجام می‌شود. این در حالی است که پیشتر برای نجات دریاچه اقداماتی تحت عنوان سخت افزاری انجام شده و قرار بود 1 میلیارد مترمکعب از آب دریاچه ارومیه از این حوضه تأمین شود؛ اما شاهدیم که حتی بخشی از این اقدامات تاکنون به بهره‌برداری نیز نرسیده است.
او با اشاره به اینکه در حوزه کشاورزی اقدامات صحیحی انجام نشده است، می‌گوید: طی چند سال گذشته بسیاری از اراضی کشاورزی در این منطقه توسعه پیدا کرده و بخشی از حقابه دریاچه به این حوزه اختصاص پیدا کرده است. از طرفی بارندگی نیز مزید بر علت شده و حال و روز دریاچه را بدتر کرده است.
4 متر تا رسیدن به تراز اکولوژیک!
رئیس مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه با اشاره به فاصله زیاد برای رسیدن به حوزه اکولوژیک در دریاچه ارومیه می‌گوید: در حال حاضر دریاچه ارومیه تا 4 متر برای رسیدن به تراز اکولوژیک، فاصله دارد، چرا که تراز اکولوژیک دریاچه 1274.1 متر است؛ اما هم اکنون این تراز به 1270 متر رسیده است.دریاچه ارومیه برای رسیدن به تراز اکولوژیک باید آبی بیشتر از این میزان را داشته باشد تا هر سال پس از تبخیر در دریاچه ذخیره شود. در این شرایط بحرانی، باران‌های پاییزی نیز کمک چندانی به دریاچه نکرده و نهایتاً بخش‌هایی از آن را مرطوب می کند.
آبی برای دریاچه وجود ندارد
او تصریح می‌کند: سال آبی گذشته میزان بارش چیزی حدود 15 درصد کاهش پیدا کرد. همین امر باعث شد تا میزان روان آب کمتری تولید شود، زمانی که آب کمتری وجود داشته باشد تنها از حقابه دریاچه کم می‌شود، اما میزان مصرف کشاورزی و دیگر مصارف هیچ تغییری نمی‌کند. این در حالی است که دریاچه بشدت نیازمند آب است؛ اما در حال حاضر هیچ آبی وجود ندارد تا به آن برسانیم! پشت سدها هم به میزانی آب وجود ندارد که به دریاچه وارد کنیم. هم اکنون برای رسیدن به تراز اکولوژیک دریاچه، چیزی حدود 14‌میلیارد مترمکعب آب نیاز است. این میزان باید در درازمدت وارد دریاچه شده و ذخیره شود.
آبیاری سنتی اراضی کشاورزی
حجت جباری در آخر می‌افزاید: در کوتاه مدت زیاد نمی‌توان کمکی به دریاچه ارومیه کرد. تنها باید برای سال آینده برنامه‌ریزی کرده و پروژه‌های نیمه تمام را به اتمام برسانیم. سازمان آب و وزارت نیرو دریاچه‌های انحراف آب را کاملاً مسدود کنند تا سیلاب به سهولت وارد دریاچه شود. طی سال‌های گذشته یکی از مشکلات دریاچه این بود که این دریاچه‌ها مسدود نشده و در هنگام وقوع سیلاب، آب به مناطق کشاورزی سرریز می‌شدند. جهاد کشاورزی باید الگوی رعایت کشت را ترویج دهد تا حداقل نیاز آبی را در سال بعد داشته باشیم. از سویی دیگر متأسفانه تنها 7 درصد اراضی کشاورزی ما دارای سیستم نوین آبیاری بوده و هنوز 93 درصد اراضی کشاورزی به‌صورت سنتی آبیاری می‌شود. برای نجات دریاچه ارومیه باید در حوزه کشاورزی تحولی عمیق صورت گیرد.
لازم به ذکر است که به رغم تماس‌های مکرر و ارسال پیام، «روح‌الله متفکرآزاد » رئیس هیأت تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه مجلس شورای اسلامی پاسخی به «ایران» ارائه نداد. با «یاسر رهبردین» معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی نیز تماس گرفته و با ارسال پیامی خواهان گفت‌و‌گو در این خصوص شدیم؛ اما تا لحظه نگارش گزارش پاسخی به درخواست روزنامه ایران داده نشد.