روزنامه آرمان امروز

مراسم قسامه برای قصاص قاتل محیط‌بان گلستانی

خرمشاهی، حقوقدان در گفت وگو با «آرمان امروز»: با خلاء‌های قانونی، جان محیط‌بانان بیشتر از همیشه در خطر است حميد رضا خالدي
آرمان امروز: با گذشت بيش از دو ماه از قتل برومند نجفي محيط‌بان کرمانشاهي در جلوي دادگاهي در کرمانشاه، روز گذشته  جمشيد محبت‌خاني، فرمانده يگان حفاظت سازمان محيط‌زيست گفت: «قاتل او (پدر مقتول) هنوز دستگير نشده است و اين شخص همچنان تحت تعقيب پليس آگاهي کرمانشاه است.» اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود که در پرونده ديگر که محيط‌بان مقتول حادثه درگيري با شکارچيان است، بازهم محيط‌بانان، قرباني مشکلات و خلاء‌هاي قانوني و مورد ظلم قرار مي‌گيرند. پس از گذشت بيش از 30 ماه که از شهادت محيط‌بان «تاج‌محمد باشقره» در پاک ملي گلستان مي‌گذرد، ظاهراً دو شکارچي که به قتل شهيد محيط‌بان باشقره محکوم شده بودند، آزاد شدند!. 25 مهر 97 بود که به‌دنبال درگيري شکارچيان با محيط‌بانان پارک ملي گلستان درمنطقه سولگرد خراسان شمالي، يک محيط‌بان به شهادت رسيد و 3 محيط‌بان ديگر مجروح شدند. گرچه 3 روز پس از وقوع اين حادثه شکارچيان متهم در اين حادثه دستگير شدند، اما ابهاماتي که در اين پرونده وجود داشت باعث شد تا صدور راي قطعي براي آن‌ها تاکنون به طول بيانجامد. حتي همان مسلم محمد ياران زمان، دادستان عمومي و انقلاب بجنورد اعلام کرد: «يکي از شکارچيان دستگير شده در رابطه با پرونده شهادت يک محيط‌بان و مضروب کردن 3 محيط‌بان ديگر به شهادت رساندن محيط‌بان شهيد باشقره اعتراف کرد. همچنين بررسي‌هاي پليسي در رابطه با تطابق اسلحه اين متهم با اسلحه‌اي که اين محيط‌بان را به شهادت رسانده است مثبت اعالم شد. » براين اساس، در حين بازجويي، يکي از متهمان به نام «ح‌. ‌الف» اعتراف مي‌کند که اسلحه را در کجا پنهان کرده و مأموران آگاهي در محل حضور پيدا مي‌کنند، اسلحه را از زير خاک بيرون مي‌کشند و پس از بررسي اسلحه و تطابق آن با گلوله شليک شده، مشخص مي‌شود که از اين اسلحه از فاصله نزديک شليک شده و نوع گلوله نيز از نوع همان گلوله‌اي است که به بدن شهيد باشقره اصابت کرده است. «ح. الف» در ابتدا به طور کل شليک کردن را انکار کرده بود اما در ادامه بازجويي‌ها اعتراف مي‌کند که من شليک کردم و محيط‌بان را به شهادت رساندم اما اين اعتراف در اداره آگاهي بوده و زماني‌که پرونده به بازپرسي مي‌رود، شخص مذکور اعتراف خود را انکار مي‌کند. پرونده با اين روند پيش مي‌رود و زماني که به دادگاه مي‌رسد، رئيس دادگاه همين شخص را به عنوان قاتل معرفي مي‌کند و شهادت محيط‌بان به دست او را محرز مي‌داند.
ترس از به کارگيري اسلحه
«اتفاقي که براي شهيد باشقره رخ داده، نه ناشي از توجيه‌نبودن آموزشي که به دليل ترس استفاده از اسلحه است» اين گفته عبدوس، مديرکل وقت محيط‌زيست استان گلستان است و در ادامه گفته‌هايش مي‌افزايد: «محيط‌بانان در نبود قانون حامي مي‌ترسند شليک مستقيم کنند و دليلش اين است که آن‌ها در دادگاه به‌جرم قتل محکوم و نمي‌توانند از خودشان دفاع کنن. اگرچه شليک آن‌ها براي دفاع از جانشان است، اما بسياري از آن‌ها نمي‌توانند اين موضوع را در دادگاه اثبات کنند. » عبدوس مثال مي‌آورد که پيش از اين، فرمانده يگان قبلي، کريم‌الله تاجيک هم در يک درگيري براي حفظ جان تيراندازي کرده و درنهايت شکارچي مجروح شده است، اما درنهايت در دادگاه محکوم به پرداخت ديه شد.
خانواده در تنگناي مالي اما پرونده باشقره پيچيده‌تر از بقيه موارد مشابه است‌. پرونده‌اي که حدود 3 سال از عمر آن مي‌گذرد اما همچنان مفتوح است. عبدالغفور باشقره برادر شهيد جنگلبان تاج محمد در اين باره مي‌گويد: «مشکل اصلي ما در حال حاضر روال قضائي پرونده است. هم‌اکنون به دليل عدم اعتراف متهمان، دادگاه بايد تشخيص دهد که کداميک از دو متهم، ضارب اصلي است و تا زماني که رأي صادر نشده باشد برادرم به عنوان شهيد محسوب نمي‌شود.» وي با بيان اينکه تاج محمد 15 سال سابقه کار داشت، گفته است: «هم اکنون حدود هشت ماه است که حساب وي مسدود شده و حقوقي براي خانواده واريز نمي‌شود. انحصار وراثت و ماليات بر ارث و مسائل ديگر را انجام داده‌ايم، اما ثبت احوال حساب‌ايشان را مسدود کرده است. اگر بنياد شهيد نامه‌اي به تأمين اجتماعي ميزد که احراز شهادت برادرم در دست اقدام است، مي‌توانستيم مشکلات حقوق وي را حل کنيم.»


آزادي پرابهام متهم به قتل
اما اين پرونده زماني جالب‌تر مي‌شود که بدانيم 2 متهم اصلي آن آزاد شده‌اند. نوشا ميرجعفري وکيل پرونده محيط‌بان کشته شده با مرور آنچه در طول اين مدت رخ داده است، مي‌گويد: «در ابتداي روند رسيدگي به پرونده و در بازجويي‌هاي اوليه مشخص نشد که ساچمه‌اي که به قلب محيط‌بان باشقره اصابت کرده، از کدام تفنگ شليک شده است. در تحقيقات مشخص شد که از اسلحه دو شکارچي از فاصله خيلي نزديک شليک کرده است. اسلحه‌ها از نوع اسلحه‌هاي شکاري غيرمجاز و متفاوت از يگديگر بودند اما گلوله‌اي که استفاده شده بود براي هر دو اسلحه يکسان بود و در واقع هر دو اسلحه يک نوع گلوله را شيک کرده بودند. در ادامه در بازجويي مشخص مي‌شود که يکي از اين دو نفر که (ح. الف) نام دارد، از شدت ترس، اسلحه‌اي را که در جريان درگيري از آن استفاده کرده بوده را در زير يک درخت در جنگل پنهان کرده و اسلحه ديگري را به مأمورين تحويل داده است! اما بعد‌ها و برخلاف حکم قاضي مبني بر مجرم بودن ح. الف، قاضي نظر خود را تغيير داده و مي‌گويد که براي ما مشخص نيست که ح. الف يا ع. ب قاتل هستند! در نتيجه قاضي، «قاعده لوث» اعلام مي‌کند و مي‌گويد که بايد قسامه اجرا شود. (قسامه به اين معني است که 50 نفر از اقوامِ مردِ شخص مقتول بايد دست بر روي قرآن بگذارند و متفق‌القول بگويند که يک نفر از بين اين 2 نفر، قاتل است. ) از سويي اگر اين مراسم انجام نشود، قسامه به مظنونين به قتل مي‌رسد؛ به اين شکل که دو محکوم بايد 50 بار دست خود را بر روي قرآن بگذارند و قسم ياد کنند که من قاتل نيستم. به گفته خانواده شهيد، به آن‌ها گفته شد که قسامه را اجرا کنند، اما خانواده شهيد به رأي اعتراض کردند. پس از اين رأي، پرونده به شعبه 49 ديوان عالي رفت و ديوان قسمتي از رأي را نقض کرد اما نقضي که انجام شد، واضح نبود و در واقع قراري که صادر کرده بود، مشکل داشت و نه ماهيت رأي. پرونده مجدداً به شعبه بازگشت و شعبه گفت که فقط بايد مراسم قسامه اجرا شود.»
ميرجعفري تصريح کرد: بر اساس اظهارات گروه شکارچيان، اين شخص در شب بعد از حادثه شروع به گريه مي‌کند و تعادل عصبي ندارد! وي مدام تکرار مي‌کرده که من محيط‌بان را کشتم و الان اعدامم مي‌کنند! علاوه براين، تمام شکارچيان حاضر در صحنه شهادت داده‌اند که ح. الف از شدت ترس و اضطراب حتي مي‌خواسته دست به خودکشي بزند؛ تمام اين موارد در پرونده موجود است. مشکل اينجاست که اقرار قتل بايد عندالقاضي (در محضر قاضي) باشد اما اين شخص در آگاهي اقرار به قتل کرده است. اگر پرونده به همين شکل پيش برود اين 2 نفر تبرئه مي‌شوند و وثايق آن‌ها نيز آزاد خواهد شد.
وي در تشريح ادامه آنچه در رسيدگي به اين پرونده رخ داده بود، گفت: «اگر دادگاه تشخيص نمي‌داد که قاتل کدام است، بايد قسامه اجرا مي‌شد. خانواده شهيد به من گفتند که ما اصلاً 50 نفر مرد در‌فاميل نداريم و اگر هم ما قسامه را به مظنونين رد کنيم، هر 2 نفر 50 بار دست بر روي قرآن مي‌گذارند و مي‌گويند که ما قاتل نيستيم. جالب‌تر اين است که ديه نيز از جيب دولت و صندوق تأمين خسارت‌هاي جاني تأمين مي‌شود و اين افراد حتي ديه را نيز نمي‌پردازند! قطعاً به رأي اعتراض خواهيم کرد؛ ما بايد اعاده دادرسي بدهيم و همه مدارک و شواهد را بار ديگر براي قاضي مرور کنيم و‌اميدواريم که قاضي دستور تحقيق بيشتر و تکميل تحقيقات را بدهد.»
این پرونده نباید شامل قسامه شود
برای هر گونه اظهار نظر قطعی ابتدا باید پرونده و جزئیات آن مطالعه شود، اما چند نکته کلی و مهم در زمینه پرونده تاج‌محمد باشقره وجود دارد که نباید به سادگی از کنار آن‌ها گذشت. اول اینکه از یک طرف مسئولان دائم اعلام می‌کنند که نیرو کم داریم و بودجه کافی هم نداریم و از سویی دیگر سودجویان و شکارچیان غیرمجاز با امکانات بسیار خوبی که دارند در مقابل ماموران محیط زیست گردنکشی می‌کنند. محیط‌بانان درواقع ضابطان قضای محسوب می‌شوند، تا الان در این صورت اقدام جدی برای حمایت از آن‌ها صورت نگرفته تا ازآن‌ها دفاع کنند. چطور می‌شود که افرادی که دو سال بازداشت بوده‌اند و حکم بدوی داشته‌اند، به راحتی آزاد شوند؟! دادگاه اصولاً حکم قسامه برای افرادی صادر می‌کند که متهم در صحنه حضور داشته ولی نمی‌توان به سادگی آن را ثابت کرد، ولی در این پرونده به نظر نمی‌رسد شامل قسامه شود. واقعاً جان این محیط‌بانان در خطر است. از لحاظ قانونی نیز نیاز به قانونی جامع و بازدارنده داریم که از محیط‌بانانی که در سخت‌ترین شرایط در محیط زیست کار می‌کنند، حمایت شود. براساس اظهارات صریح مسئولان ما در عرصه محیط زیست و قضائی واقعاًخلأقانونی و حمایتی داریم و ظواهر امر نیز نشان می‌دهد که عزم راسخی برای برخورد با خاطیان محیط زیست وجود ندارد. در صورت تداوم این رویه شکارچیان غیرمجاز بی‌شک جسورتر و گستاخ‌تر خواهند شد و در عوض ترس محیط‌بانان نیز بیشتر می‌شود. گرچه این ترس در مورد استفاده از اسلحه از آنجایی ناشی می‌شود که به محیط‌بانان آموزش‌های لازم برای استفاده از اسلحه داده نمی‌شود. چنانچه فکری برای اصلاح قوانین و حمایت از محیط‌بانان نکنیم باید منتظر تکرار حوادثی اینچنینی باشیم.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) اتمام حجت هسته‌ای تهران (جوان)فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
رئیسی: شاهد غارت مغزها هستیم فروش فیلترشکن رسمی شد برخی مسئولان درک درستی از اعتراض جدی مردم ندارند گسترش اعتراض اقتصادی در قاره سبز پاسخ علی دایی به نماینده اردبیل ابربدهکار بانکی واردکننده خودرو شد مراسم قسامه برای قصاص قاتل محیط‌بان گلستانی چک الکترونیک به گردش می افتد چراغ سبز آمریکا به طالبان آینده ایران در صورت مرگ برجام دیالکتیک نظم، صلح و مجازات جای خالی انجمن‌های اولیا و مربیان چک الکترونیک به گردش می افتد گسترش اعتراض اقتصادی در قاره سبز