اما و اگرهای تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه
گروه نفت و انرژی: هفته گذشته بود که خبرگزاری ها گزارش دادند؛ وزیر نفت در جریان سفر به ترکیه در دیدار با مقام‌های انرژی و اقتصادی این کشور، درباره تمدید قرارداد گازی و تجارت انرژی گفت‌وگو کرده است؛ قراردادی ۲۵ ساله درباره صادرات گاز ایران به ترکیه که در سال ۲۰۲۶ میلادی به پایان می‌رسد. بر این اساس یکی از مهم‌ترین محورهای مورد مذاکره، تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه بود که اصول آن مورد توافق دو طرف است.
در این سفر مقرر شد برای ادامه مذاکرات کارگروهی مشترک برای کار روی موضوع تمدید قرارداد شکل گیرد. قرارداد ۲۵ ساله صادرات گاز ایران به ترکیه در سال ۲۰۲۶ میلادی به پایان می‌رسد.
وزیر نفت در این سفر درباره افزایش مقدار صادرات گاز ایران به ترکیه و ساخت یک خط لوله جدید صادرات گاز برای افزایش ظرفیت انتقال گاز از این مسیر مذاکره کرده است.
همچنین آنطور که رسانه ها گزارش داده اند، در سفر وزیر نفت به ترکیه درباره دو سناریوی افزایش صادرات گاز از طریق یک قرارداد جدید یا در قالب تمدید قرارداد قبلی بحث شد. ترکیه به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مشتریان گاز ایران، رقیب جدی ایران است، که در سال 1399 موفق به کشف ذخیره گاز طبیعی 320 میلیارد مترمکعبی در میدان گازی ساکاریا در دریای سیاه شد و به‌طورجدی امیدوار است از واردات سالانه 12 میلیارد دلار گاز طبیعی بی‌نیاز شود.
برآوردها نشان می‌دهد درصورتی‌که ترکیه بتواند سالانه 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در میدان گازی ساکاریا تولید کند، ممکن است یک‌پنجم گاز موردنیاز خود را برای 32 سال آینده فقط از این منطقه تأمین کند.
در همین حال سفیر اسبق ایران در ترکیه گفت: باید قرارداد گازی با آنکارا را حفظ کنیم همانگونه که ترک‌ها هم علاقمند به تداوم قرارداد هستند، بنابراین ما نباید مرز تخفیف را به تنش بکشیم. فیروز دولت‌آبادی در گفتگو با ایلنا، درباره لزوم مذاکره با ترکیه برای دستیابی به مسیر این کشور جهت صادرات گاز به اروپا اظهار داشت: فعلا مسیر صادرات گاز از مسیر ترکیه با دشواری روبرو است، چون این کشور به لحاظ خط لوله به اروپا دسترسی ندارد. سال‌ها مذاکرات ما با این کشور به نتیجه نرسید و علت آن هم این بود که ترکیه در نظر داشته که گاز را از ما خریداری و خود صادر کند، در واقع در این صورت بازار گازی ما در اروپا را ترکیه در دست می‌گرفت و این قابل قبول نیست. در حالی که برنامه ایران ترانزیت گاز از مسیر این کشور بوده است، برنامه ما همواره این بود که حق ترانزیت بدهیم و خودمان گاز را به اتحادیه اروپا منتقل کنیم، اکنون نیز این مسئله باید مدنظر قرار گیرد و اسیر شرایط نشویم. اگر ترک‌ها همچنان متقاضی باشند قرارداد موقت 5 یا 10 ساله منعقد شود و زمانی که مسائل‌مان با اروپا حل شد خودمان مستقیما مراوده کنیم.
وی افزود: هرچند اکنون اروپا این واسطه‌گری ترکیه را می‌پذیرد اما در گذشته آنها هم مخالف بودند و دلیلی نمی‌دانستند که منبع اصلی انرژی‌شان را به کشور ثالث بسپارند، نکته دیگر اینکه بازار انرژی باثبات نیست به همین دلیل رسیدن به توافق باید خواست مهم طرفین باشد.
سفیر اسبق ایران در ترکیه در ادامه به موضوع قیمت گاز صادراتی اشاره کرد و گفت: در دنیا برای قیمت نفت تخفیف‌هایی در نظر می‌گیرند، در مورد گاز هم باید به همین شکل باشد. قیمت قرارداد قبلی گاز ما با ترکیه بر مبنای ارزش حرارتی نفت تعیین شده در نتیجه اگر امروز ترک‌ها انتظار تخفیف داشته باشند بیراه نیست.
استراتژی ما باید حفظ بازارها باشد، در نتیجه تلاش رسیدن به توافق مهم‌تر از بحث قیمت است ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم روس‌ها برای اینکه ما وارد بازار ترکیه نشویم دست به دامپینگ هم می‌زنند، بنابراین پیشنهاد من این است که تمدید قرارداد گازی به ترکیه و البته طی مسیر به سمت اروپا ورای موضوع قیمت حتما به سمت توافق برود. وی تاکید کرد: ما باید مرز منطقی تخفیف را رعایت کنیم همانگونه که در مورد قیمت نفت این موضوع را می‌پذیریم. فرمول گاز صادراتی ما به ترکیه بدرستی تدوین و مذاکرات باارزشی انجام شد، اکنون باید قرارداد را حفظ کنیم همانگونه که ترک‌ها هم علاقمند به تداوم قرارداد هستند، بنابراین ما نباید مرز تخفیف را به تنش بکشیم. دولت‌آبادی خاطرنشان کرد: باید مزیت اقتصادی بازار ترکیه را حفظ کنیم، اگر ناترازی انرژی در کشور خودمان رفع شود، می‌توانیم قراردادهای زمان‌دار با این کشور منعقد کنیم و گاز را با توافق سه‌جانبه؛ خودمان به اروپا منتقل کنیم و یا اجازه دهیم ترکیه خود بفروش برساند، در نظر داشته باشیم که اگر بین طرفین تشریک مساعی شود ترکیه مشتری دست به نقدی بوده و به توافقات پایبند است.
