جنجال روبیکا و گوگل

مصطفوی-  پس از آن که گوگل پلی با یک  پیام به کاربران هشدار داد که روبیکا امنیت کافی ندارد، تقابل پلتفرم ها وارد دوران تازه ای شد! وزارت ارتباطات این اقدام گوگل را سیاسی خواند و از دو روز گذشته برخی کاربران فضای مجازی  اعلام  کردند سرویس های مختلف خانواده گوگل برای چندمین بار طی هفته‌های اخیر به‌صورت کامل فیلتر شده است. برخی کاربران مدعی شدند که علاوه بر گوگل پلی، سرویس نقشه گوگل، گوگل میت ، جی میل و... هم با اختلال مواجه شده است و دسترسی به  آن ها به سختی انجام می شود .هرچند که دیروز برخی کاربران از دسترسی به سرویس هایی مثل گوگل ترنسلیت و ... خبر دادند، اما داستان جنجال گوگل از کجا شروع شد؟آیا بدون داشتن جایگزینی مناسب می توان این سرویس ها را مسدود کرد ؟ ماجرا چه بود و در آینده باید منتظر چه تصمیماتی باشیم؟
 
سپر امنیتی گوگل و پاسخ روبیکا
 دو روز پیش سپر امنیتی گوگل اخطاری برای برخی کاربران روبیکا ارسال کرد و پیشنهاد حذف این نرم افزار را داد. پس از ساعتی روبیکا طی اطلاعیه‌ای خواستار ارائه مستندات از سوی گوگل درباره این ادعا شد. این شرکت نوشت: «روبیکا به تازگی آپدیت جدیدی منتشر نکرده‌ و دسترسی‌های پیشین خود را هم تغییر نداده و این دسترسی‌ها هم کاملا متعارف و مشابه دیگر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی است.» روبیکا در ادامه به انگیزه‌های سیاسی گوگل پلی برای چنین محدودیتی اشاره و یادآوری کرده است که «با توجه به اقبال گسترده کاربران به روبیکا که شاهد آن ارسال روزانه بیش از ۵۰۰ میلیون پیام یکتا توسط حدود ۳۵ میلیون کاربر فعال در ماه اخیر از میان نزدیک به ۵۰ میلیون نصب فعال است، احتمال وجود انگیزه‌های سیاسی در این اقدام بیش از پیش تقویت می‌شود.» حواشی صفحات جعلی، دامن روبیکا را گرفته است؟ واکنش روبیکا به اتهام گوگل  درباره سطح دسترسی ها به اطلاعات کاربران در حالی است که این نرم افزار از حدود یک سال پیش بر اساس برخی ادعاها  به دلیل  نقض حریم خصوصی افراد و ساخت صفحات ساختگی و بدون اطلاع از فوتبالیست‌ها و چهره‌های شناخته شده، زیر تیغ تند انتقادها بود. اواخر مرداد سال گذشته تعداد زیادی از بازیگران، ورزشکاران، اینفلوئنسرها و چهره های معروف در صفحه های اینستاگرامی شان اعلام کردند که صفحه هایی در این پلتفرم داخلی با نام آن ها ساخته شده و محتوای حساب اینستاگرام آن ها عینا در روبیکا هم مشاهده می شود. عجیب تر آن که برخی از این حساب های کاربری از سوی روبیکا تیک آبی دریافت کرده اند؛ علامتی که نشان می‌دهد صفحه مدنظر جعلی نبوده و اعتبار آن توسط خود برنامه تایید شده است!  خبرآنلاین در گزارشی مدعی شده است: به نظر می‌رسد حذف روبیکا از گوگل‌پلی هم در پی شکایت کاربران و گزارش این نرم افزار توسط شاکیان رخ داده باشد. حواشی اقدام روبیکا حتی با ورود پلیس فتا به این ماجرا همراه شده بود و معاونت اجتماعی پلیس فتای ناجا در این باره بیانیه‌ای را صادر و اعلام کرد تمامی تخلفات مربوط به روبیکا در کارگروه ویژه و تخصصی پلیس فتا مطرح شده است و نتیجه اقدامات در پی آن اعلام خواهد شد. در عین حال برخی کاربران هم پرسیده اند که چرا درست در شرایط فعلی که اینستاگرام فیلتر شده  گوگل یاد این انتقادها از روبیکا افتاده است. واکنش وزارت ارتباطات تقابل با خانواده گوگل در حالی است که دیروز وزارت ارتباطات هم در اطلاعیه ای اعلام کرد: گوگل پلی متعلق به شرکت گوگل، با استفاده از موقعیت انحصاری خود در گوشی های اندروید و بدون اطلاع قبلی در اقدامی خارج از عرف، فرایند محدودسازی برخی از برنامه‌ها و پلتفرم‌های پرکاربرد ایرانی را به بهانه حمایت از حریم خصوصی کاربران آغاز کرده است. این اقدام غیر مسئولانه در حالی صورت گرفته است که طبق بررسی‌های این وزارتخانه، برنامه های فوق هیچ هشدار قبلی از سوی گوگل دریافت نکرده بودند.» در این اطلاعیه آمده است :« وزیر ارتباطات دستور داده درصورت دریافت  مستندات مورد ادعای شرکت گوگل درباره پلتفرم های ایرانی، کمیته ای شامل کارشناسان فنی خبره و مستقل برای بررسی دقیق این ادعاها تشکیل شود و نتیجه بررسی ها را به اطلاع عموم و به خصوص دستگاه های مربوط از جمله مرکز ملی فضای مجازی برساند.» در همین حال ابوالحسن فیروزآبادی  دبیر شورای عالی فضای مجازی هم گفت: « اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در ابتدای نصب از مخاطب برای دسترسی به گالری اجازه می‌گیرند و در همین خصوص گوگل به عمد ایراد گرفته است. به طور کلی اپلیکیشن هایی که بیش از یک میلیون کاربر داشته باشند، ارزیابی امنیتی و میزان دسترسی ها بررسی می شود.» سطح دسترسی روبیکا چقدر است؟ جنجال دسترسی روبیکا به اطلاعات کاربران فضای مجازی در حالی است که دو روز پیش رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت ارتباطات در توئیتر یک جدول از سطح دسترسی پیام‌رسان ها‌ و شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب  منتشر کرد که در آن ادعا شده دسترسی های روبیکا دقیقا به اندازه پیام رسان ایتا و حتی کمتر از دسترسی همه پلتفرم های خارجی است. محمد احسان خرامید در این جدول ادعا کرده است که روبیکا فقط به دوربین، دفترچه تلفن، میکروفن، حافظه، موقعیت مکانی، تماس ها و پیامک ها دسترسی دارد. در صورتی که اینستاگرام علاوه بر همه این ها، هفت دسترسی اضافه تر مانند سن، جنسیت، نشانی، آی پی، موقعیت مکانی لحظه ای و ... به اطلاعات کاربران خود دارد و تیک تاک تقریبا همه اطلاعات را از مخاطبان خود می گیرد و فیس بوک هم در رتبه بعدی است.     ارزیابی  متفاوت کارشناسان  درباره چشم انداز تقابل گوگل با فیلترینگ خانواده گوگل سوالی مطرح می شود که آیا ما جایگزین مناسبی برای سرویس های گوگل داریم؟ اصلا اقدامات گوگل، فنی است یا بیشتر جنبه سیاسی دارد؟ مهدی صرامی، کارشناس فضای مجازی به خراسان درباره پیام سپر امنیتی گوگل پلی برای روبیکا می گوید: «همان طور که قبلا هم گفته شده در ماه های اخیر هیچ تغییری در سطح دسترسی به اطلاعات کاربران روبیکا وجود نداشته و این که گوگل چرا همین حالا که روبیکا در حال افزایش تعداد مخاطب است چنین پیامی داده و قبلا واکنشی نداشته است، نشان می دهد که این اقدامی سیاسی است. بهترین نحوه برخورد با این اقدام سیاسی هم آن است که مسئولان ما هزینه و فایده فیلتر سرویس های گوگل و اقدامات تقابلی بعدی آن را پیش بینی کنند. اگر بخواهیم فیلترینگ ادامه داشته باشد حتما باید مسیرهای جایگزین آن پیش بینی شود تا کاربران فضای مجازی زیان نبینند.» وی همچنین می افزاید : «گوگل بیش از 160 سرویس مختلف می دهد. یک سری از ابزارهای گوگل برای توسعه دهنده های نرم افزارها، استفاده و  تداوم فیلترینگ گوگل باعث می شود که سرویس‌های مختلف ایرانی به سمتی بروند که یک جایگزین پیدا کنند. برخی از نرم افزارها به همین مسیر رفته اند. به طور مثال به جای سرویس گوگل پلی، کافه بازار و مایکت و ... داریم. » در عین حال برخی کارشناسان  معتقدند جدای از کیفیت سرویس های ارائه شده از سوی گوگل عملا نمی توان برای  برخی از آن ها جایگزینی ارائه کرد.مانند گوگل ترند که مختص جست وجوهای این موتور جست وجوی پرطرفدار و قدرتمند است، بنابراین  هر گونه مسدود کردن این سرویس ها باید با ارائه جایگزین های مناسب و کارآمد انجام شود .حال باید دید این تقابل به کجا می انجامد و کاربران درنهایت نیاز های خود را از کجا باید رفع کنند.