آشوب هواداران ترامپ کوچک در برزیل

زهره صفاری/ سکوت مرموز ژائر بولسونارو پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی داسیلوا، در حالی برزیلی‌ها را درباره برنامه بعدی رئیس جمهور شکست خورده این کشور دچار تردید ساخته که شماری از هواداران او با پارک کامیون‌ها و آتش زدن لاستیک‌ها، جاده‌های ارتباطی را در سراسر برزیل مسدود کرده و فریاد تقلب در انتخابات را سر داده‌اند.
به گزارش خبرگزاری مرکو پرس، از نیمه شب یکشنبه که کمیته انتخابات ریاست جمهوری برزیل، لوییز ایناسیو لولا داسیلوای 77 ساله را با 50.9 درصد آرا به عنوان رئیس جمهور جدید برزیل معرفی کرد، ژائر بولسونارو که با اختلاف 2 میلیون نفری شکست خورده و لقب نخستین رئیس جمهور یک دوره‌ای کشورش را دریافت کرده، برخلاف ادعاهای اخیرش درباره تقلب در انتخابات، سکوتش را نشکسته اما حاضر به تماس با جانشین منتخبش نیز نشده است. تنها صدایی که از نزدیکان به بولسونارو در این ساعات بیرون آمده توئیت سناتور فلاویو بولسونارو، پسر بزرگ او است که با ابراز قدردانی از حامیان پدرش، تأکید کرده، آنان «برزیل را رها نمی‌کنند.»
با وجود سکوت ژائر بولسونارو، هواداران او که اندکی بیش از 49 درصد آرای صندوق‌های انتخابات را داشتند، از همان ساعات اولیه اعلام آرا، در اطراف خانه او به خیابان‌ها رفتند و در اعتراض به نتایج انتخابات و پیروزی داسیلوا تظاهرات کردند. این اعتراضات اما از صبح دوشنبه به وقت برزیل جدی‌تر شد و شمار زیادی از رانندگان کامیون‌ها که در زمان بولسونارو، گازوییل ارزان دریافت می‌‌کردند، در صفوف چند ده متری با بستن جاده‌ها در سراسر کشور، راه‌های مواصلاتی را در کل برزیل مختل کردند و شماری از هواداران او نیز که لباس سبز و زرد بر تن داشتند با آتش زدن لاستیک مانع تردد خودروها در بزرگراه‌ها شدند. براساس آخرین آمار رسمی پلیس فدرال در این اعتراضات بیش از 70 مسیر بزرگراهی در 12 ایالت برزیل مسدود شد. به نوشته بی‌بی‌سی، شدت اعتراضات تا حدی بود که پلیس راه فدرال برزیل نیز خبر داد،  تا پایان روز دوشنبه 342 مورد اختلال مسیربه این واحد گزارش شد. بر اساس این گزارش بزرگ‌ترین اعتراضات در جنوب برزیل برقرار بود. به گواه شاهدان تظاهرکنندگان تأکید داشتند، تا زمانی که شرایط تغییر نکند به این اعتراض ادامه خواهند داد.
از آنجا که تداوم این شرایط دوران انتقال قدرت تا اول ژانویه 2023 را برای پلیس و دولت جدید دشوار خواهد کرد قاضی دادگاه عالی به پلیس دستور داد برای بازگشایی مسیرها هر چه سریع‌تر اقدام کنند. او همچنین تأکید کرد در صورت مقاومت معترضان، افراد بازداشت شده  به ازای هر ساعت مسدود کردن جاده‌ها و مسیرها، 19 هزار و 300 دلار جریمه پرداخت کنند.


 کوچک شدن حلقه نزدیکان بولسونارو
گرچه هنوز مشخص نیست اعتراضات گسترده حامیان ژائر بولسونارو توسط خود او سازماندهی شده یا خودجوش بوده است اما به نوشته گاردین، شواهد حاکی از آن است که پس از شکست رئیس جمهور افراطی برزیل، متحدان مهم و اصلی او سیاست مدارا با رئیس جمهور جدید را در پیش گرفته و با پیام‌هایی به پیروزی لولا داسیلوا مشروعیت دادند. از فرماندار تازه منصوب شده سائوپائولو گرفته تا رهبر مجلس سفلی برزیل و حتی یکی از قضات حامی بولسونارو، با مضامینی همچون «خواست اکثریت، نتایج را تعیین کرده و نباید با آن ستیز کرد»، پایان کار بولسونارو در اول ژانویه 2023 را تأیید کردند.  در این شرایط به باور ناظران، گرچه شرایط قبل و بعد از انتخابات برزیل، فرضیه‌ها درباره رخ دادن سناریوهای توطئه آمیزی مشابه رویدادهای بعد از انتخابات 2020 امریکا و حمله 6 ژانویه 2021 به کنگره این کشور را در برزیل پررنگ کرده است اما بسیاری از کارشناسان از جمله خوزه روبرتو دی تولدو، تحلیلگر سیاسی وب سایت یواوال، معتقد است: «سنا این نتایج را پذیرفته و مجلس سفلی، دادگاه الکترال، مؤسسات مختلف برزیل و ارتش همه بر نتایج انتخابات صحت گذاشته و اعتراضی نداشته‌اند. پس در این شرایط برای بولسونارو بهتر است، سکوت کند و به جای ایجاد آشوب و کودتا، خشم‌اش را با لگد زدن به دیوار و انجام حرکات یوگا آرام کند!»
برناردو ملو فرانکو نیز در توییتی نوشت: «تک تک هواداران بولسونارو پیروزی لولا را پذیرفته‌اند. بنابراین حتی اگر بولسونارو بخواهد کاری کند نیز حمایت سیاسی نخواهد داشت.»