روزنامه خراسان
1401/08/11
کشت فراسرزمینی فقط روی کاغذ !
حمیدرضا حلاجیان/ بحران آب در کشور مسئله واضح و البته خطیری است که باید به هر شکل و در کمترین زمان به آن ورود و برای حفظ منابع آب و افزایش بهره‌وری آن اقدام کرد. یکی از رهیافت‌هایی که می‌تواند باعث احیای نسبی و مدیریت منابع آبی شود، موضوع کشت فراسرزمینی است، به‌طوری که از تأمین محصولات کشاورزی اطمینان حاصل و البته از منابع آبی کشورهایی استفاده شود که دچار بحران آب نیستند. در این زمینه مشکلات و موانعی مانند الزام کشاورزان به آوردن حجم بالایی از محصول تولیدشده به داخل کشور و همچنین ثبات و گسترش روابط سیاسی و دیپلماتیک و پشتیبانی حقوقی بین‌المللی موضوعی بدیهی و لازم است هدف‌گذاری‌های درست درباره کشورهای هدف با در نظر گرفتن منابع آب و همچنین سطح روابط دیپلماتیک انجام شود. مزایا و معایب کشت فراسرزمینی عیدی زاده، سرپرست مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان درباره مزیت‌های کشت فراسرزمینی بیان کرد: مهم‌ترین مزیتی که کشت فرا سرزمینی دارد، جلوگیری از هدررفت آب است که با توجه به‌شدت بحران آبی که ما در کشور داریم؛ کشت فراسرزمینی کمک شایانی به منابع آب می‌کند؛ چراکه محصولات پر آب‌بر و جالیزی دیگر کشت نمی‌شود و این موضوع باعث میشود که منابع آبی ما خودش را احیا کند و دومین موضوع افزایش تولیدات کشاورزی و آسودگی درباره امنیت غذایی است که به این ترتیب حاصل میشود؛ یعنی علاوه بر منابعی که در داخل کشور وجود دارد می‌توان از منابع دیگر هم استفاده و محصولات استراتژیک را کشت کرد و البته سومین موضوع، استفاده از خدمات نظام مهندسی کشاورزی است که در کشور وجود دارد و احیاناً در داخل کشور از این ظرفیت‌ها استفاده نمی‌شود.از ویژگی‌های دیگر، می‌توان به موضوع استراحت زمین‌های کشاورزی و از بین رفتن یا کاهش تنش آبی اشاره کرد. عیدی زاده درباره معایب این نوع کشت افزود: یکی از معایب کشت فراسرزمینی این است که تنها بخش خصوصی در این نوع کشت دخالت می‌کند و بخش دولتی در این باره هیچ نوع سرمایه‌گذاری مستقیم ندارد و این نیازمند اختصاص هزینه‌های زیاد توسط بخش خصوصی است. همچنین کشت فرا سرزمینی به این سهولت امکان‌پذیر نیست و یک سری الزامات فرهنگی اجتماعی و تخصصی زراعی دارد که بخش خصوصی که قصد فعالیت در کشور دیگر را دارد باید این الزامات را بداند و به قوانین آن‌ها آگاه باشد.بخش خصوصی معمولا از این موضوعات ترس دارد و نمی خواهد ریسک کند،بنابراین به حمایت دولت در این زمینه نیاز دارد. همچنین نکته دیگر وابسته بودن این نوع کشت به شرایط دیپلماتیک و سیاسی کشورهاست. موانع کشت فراسرزمینی وی با اشاره به این‌که در دنیا حدود 80 میلیون هکتار کشت فراسرزمینی وجود دارد ،گفت: ایران هم تجربیاتی دارد، به‌طور مثال در قزاقستان و ونزوئلا این اتفاق افتاده است، اما با توجه به مشکلاتی که مطرح شده، موانعی سر راه بخش خصوصی وجود دارد؛ برای مثال در قوانینی که برای کشت فراسرزمینی تدوین شده، آمده است: حداقل محصولی که به کشور آورده میشود باید 50 هزار تن باشد یا حداقل 15 هزار هکتار زمین آبی یا بیش از 30 هزار هکتار زمین دیم وجود داشته باشد تا بتوانیم بین وزارت جهاد کشاورزی و فعال اقتصادی قرارداد منعقد کنیم. عیدی زاده در ادامه مشکلات بخش خصوصی در کشت فرا سرزمینی، ضمن تأکید به وابسته بودن به روابط دیپلماتیک، بیان کرد: امکان برگشت محصول به کشور یکی از موضوعات مهم در این نوع کشت است که چگونگی آن و هزینه تمام شده آن تعیین کننده است،همچنین نیاز به ماشین‌آلات و تجهیزات باید توجیه اقتصادی مناسبی داشته باشد تا بخش خصوصی بتواند فعالیت کند و این مستلزم حمایت دولت است و البته می‌توان به لزوم شفافیت در دیگر آیین‌نامه‌ها در این خصوص اشاره کرد که هرچه زودتر باید جزییات آن مشخص شود. مسعود وجدانی فرد، کارشناس کشت فراسرزمینی در سازمان جهاد کشاورزی استان درباره این نوع کشت خاطرنشان کرد: سال 99 دستورالعملی به استان‌ها ابلاغ شد که در آن چند محصول را مانند کلزا، سویا، ذرت و جو، برای کشت مشخص کرده بود و اگر کسی تعهد 50 هزار تن واردات از این محصولات را به ما بدهد؛ بسته‌های حمایتی برایش فعال میشود و دو شرکت زیر نظر وزارتخانه با آن‌ها قرارداد سلف می‌بندند. در مصوبه سال گذشته تعداد محصولات افزایش داشت، اما هنوز قیمت برای آن‌ها معلوم نشده و کشاورزی که در ازبکستان این کشت را انجام داده بود بسیار برایش به صرفه تر بود که محصول را به همان کشور بفروشد در حالی که ما در زمینه آن محصول کسری داشتیم و باید برای واردات با قیمت همان کشورها محصول را وارد می کردیم، ما با وزارتخانه مکاتبه کردیم و قرار شد قیمت صفر، یعنی قیمت تمام شده به علاوه سود و دیگر موضوعات را در خریداری محصول لحاظ کنیم. وی درباره مشکلات ارزی توضیح داد: یکی از مشکلات، موضوع ارز است، کشاورز پولش را به صورت ریال دریافت می‌کند، اما دوباره می خواهد در کشور خارجی سرمایه‌گذاری کند. هیچ کشت فراسرزمینی در استان انجام نشده وجدانی فرد درباره استقبال کشاورزان در استان از این نوع کشت با توجه به سنگین بودن تولید محصول گفت: تاکنون کشاورزی از استان این نوع کشت را انجام نداده اگرچه گام هایی برداشته اند ،اما به مرحله عمل نرسیده و احتمالاً هدف از تعیین این رقم بالا یعنی 50 هزار تن، این است که کشت و صنعت‌های بزرگ این قرارداد را انجام دهند. کارشناس کشت فراسرزمینی در سازمان جهاد کشاورزی استان بر هدف‌گذاری برای این نوع کشت تأکید کرد و ادامه داد: ما به این دلیل کشت فراسرزمینی انجام می دهیم که بتوانیم منابع آب مان را حفظ کنیم و تولید محصول را افزایش دهیم، اما برای مثال می‌بینیم خیلی صحبت از این کشت در افغانستان می شود، اما توجه نمی‌کنیم که مشکلاتی مثل خشکسالی و چاه غیرمجاز و ... که ما در کشورمان داریم در افغانستان هم مشاهده می شود، بنابراین باید شاخص گذاری کنیم شاخصه‌هایی مانند سرانه آب تجدید پذیر در هر کشوری و دیگر موضوعات مثل روابط سیاسی و دیپلماتیک که البته مهم‌ترین شاخصه‌ها آب است که ما در داخل و در خارج کشور به آن خیلی توجه نمی‌کنیم. وجدانی فرد در پاسخ به این سؤال که با توجه به قیمت بالای سرمایه‌گذاری در کشت فراسرزمینی و البته قیمت بالای تمام شده برای دولت در خرید تضمینی آن در حالی که برابر با واردات آن است و از دست دادن اشتغال در این نوع کشت، اصلاً چه دلیلی برای آن وجود دارد؟ اظهار کرد: البته برای نیروهای فنی ما اشتغال زایی می شود،ضمن این که دولت هم حمایت می‌کند ،در تامین بخشی از سرمایه در گردش در قالب قراردادهای سلف و واردات تضمین شده است و از ورود محصول در سال آینده مطمئن است، به طوری که منابع غذایی مطمئنی تولید کرده ایم که در سرزمین دیگر است و در واقع برای مدیریت منابع آبی چاره ای جز این نیست و باید به این سمت با هدف گذاری درست حرکت کرد.
سایر اخبار این روزنامه
گزافه گویی های «مالی»
سرگذشت پاسکاری های سرود تیم ملی
شهرهایی برای بچه ها
۳ برابر شدن کشت خشخاش پس از ممنوعیت طالبان
ماجرای خودرو دزدی با طنازی شیطانی!
کشت فراسرزمینی فقط روی کاغذ !
چرا آلمان آتش بیار معرکه ضد ایرانی شده است؟
مناظره «اعتراض دارم!» در دانشگاه شریف
خیز تجارت 3 میلیارد دلاری تهران- ایروان
اما و اگرهای یک بسته حمایتی
گرد فراموشی بر چهره 17 هنر سنتی
