روزنامه جوان
1401/08/14
باب گفتگو را در دانشگاه باز کنیم
این روز‌ها دانشگاه‌ها بیش از همه‌جا صحنه مناقشات و چالش‌ها بین سلایق مختلف است. وجود تحرک اجتماعی در دانشگاه در ذات خود ارزشمند است، خصوصاً آنکه در چند سال اخیر فضای سیاسی اجتماعی دانشگاه به رکودی بی‌سابقه مبتلا شده بود و عملاً تحرک خاصی از این حیث در این محیط مشاهده نمی‌شد. فضای پرتحرک و زنده جدید البته هم فرصت است و هم آفاتی در دل خود دارد و باید تلاش کرد از آن به سود منافع ملت و کشور سود برد.افزایش تحرک سیاسی اجتماعی در دانشگاه در بلوغ سیاسی دانشجویان و نقش‌آفرینی هرچه بیشتر آنان در این عرصه مؤثر است، ازاین‌رو فضای سیاسی جدید حاکم بر دانشگاه‌ها خود یک فرصت است، اما اگر دلسوزان دانشگاهی هوشیار نباشند، آسیب‌های آن می‌تواند تهدیدی علیه کیان دانشگاه نیز باشد. به‌طور مشخص وجود فحاشی‌های رکیک در برخی دانشگاه‌ها که متأسفانه با همراهی تعداد معدودی از دانشجویان پسر و دختر رخ داد یا تلاش تعدادی برای به تعطیلی کشاندن کلاس‌های درس، نمونه‌هایی از آسیب‌های موجود در فضای سیاسی کنونی دانشگاه‌ها است.
فراموش نکنیم که دانشگاه اساساً برای آماده‌سازی و تربیت علمی، عملی و فرهنگی دانشجویان برای ورود به عرصه‌های گوناگون کشور به راه افتاده و مواردی، چون تلاش برای ارائه چهره‌ای غیرفرهنگی و به‌دور از هویت و تمدن غنی ایرانی اسلامی از دانشگاه (که در قالب فحاشی‌های رکیک رخ نمود) یا تقلا‌هایی برای به تعطیلی کشاندن کلاس‌ها، آفاتی است که می‌تواند این فضای پرجنب‌وجوش دانشجویی را به بیراهه بکشاند.
اکنون محیط عمل برای تشکل‌های دانشجویی علاقه‌مند به ارتقای سطح دانشجو فراهم است و می‌توان از این فضا برای کاشتن نهال تعقل و آرمان‌گرایی در ذهن دانشجو استفاده کرد. محیط دانشگاه تشنه گفتگو است و گفتگو میان صاحب‌نظران و حتی میان خود دانشجویان عرصه را برای آزاداندیشی و ارتقای سطح عقلانیت دانشجویی مهیا می‌کند. اساساً ذات دانشگاه به‌واسطه اغلبیت جوان‌ها در آن با گفتگو و مباحثه پیوند خورده است. چنانکه امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «مُرُوا الأَحداثَ بِالمِراءِ وَالجِدالِ، وَالکُهولَ بِالفِکرِ، والشُّیوخَ بِالصَّمتِ.» (جوانان را به مجادله و مباحثه فرمان دهید، میان‌سالان را به تفکّر و کهن‌سالان را به سکوت.)
رهبر معظم انقلاب در سال ۹۶ در دیدار تشکل‌های دانشجویی به «اهتمام به تخاطب واقعی» توصیه نموده و فرمودند: «فضای مجازی چیز خوبی است، فرصتی است، اما کافی نیست. بعضی‌ها چسبیده‌اند به فضای مجازی -توئیتر و مانند اینها- برای اینکه پیام‌های‌شان را برسانند، این فایده ندارد؛ تخاطب واقعی لازم است، میزگرد لازم است، سخنرانی لازم است، نشریه لازم است، بحث‌های دونفره و سه‌نفره لازم است، جلسات تحلیل لازم است؛ این‌جور با مخاطبین‌تان بنشینید؛ و مانند این کارها.» باید کرسی‌های بحث و گفت‌وگوی دانشگاهی و دانشجویی در دانشگاه به راه بیفتد؛ مسئولان و نخبگان حاکمیتی به میان دانشجویان رفته و سخنان آنان را بشنوند و به سؤالات آنان پاسخ دهند. تنها خط قرمز برای تحرک دانشجویی همان دو نکته پیش‌گفته یعنی منع فحاشی و دیگری منع تعطیلی فرایند علمی دانشگاه است. به‌جز اینها باید محیط آزاداندیشی در دانشگاه جاری و ساری شود.
گفت‌وگوی آزاد دانشگاهی به برطرف شدن شبهات گسترده‌ای که رسانه‌های دشمن در میان افکار عمومی پراکنده‌اند، کمک کرده و در واقع مصداق بارزی از «جهاد تبیین» است. برقراری جلسات گفتگو و مباحثه در دانشگاه، فضای دانشجویی را از تکیه صرف بر هیجانات سطحی دور کرده و خردورزی‌ای را که از دانشگاه مورد انتظار است، به این محیط حاکم می‌کند. لازمه دوام و بقای تحرک سیاسی دانشجو، تلازم آن با عقلانیت و متانت است.
البته تحقق این جنبش آزاداندیشانه، مستلزم پیش‌نیاز‌هایی نیز است؛ افزایش مطالعه دانشجویان و به‌ویژه فعالان دانشجویی، افزایش مهارت‌های ارتباطی دانشجویان از جمله گفت‌وگوی متین و منطقی، نگارش و مکتوب کردن دیدگاه‌ها و افزایش سطح تحلیل که این آخری به تلاشی همه‌گیر از سمت نخبگان دانشجو نیاز دارد. اگر محیط پرتحرک امروز دانشگاه به مسیر صحیح آن که آرمان‌خواهی عقلانی و ارزش‌مدار است، سوق یابد می‌توان امیدوار بود محصول چنین دانشگاهی، دانش‌آموختگانی دلسوز و آرمان‌گرا برای ایران عزیز باشد و گرنه با فروکش کردن هیاهو‌های کاذب سیاسی، موجی از افسردگی و خمودگی دانشگاه را به محاق خواهد برد.
