روزنامه وطن امروز
1401/08/15
3 آسیب اقتصادی اغتشاشات
میثم مهرپور*: اغتشاشات و ناآرامی‌های اخیر در ایران اگر چه به بهانه درگذشت مهسا امینی آغاز شد اما تداوم آن و اتفاقات رخ‌داده در هفته‌های اخیر از جمله حضور پررنگ رسانه‌های ضدانقلاب و برنامه‌ریزی عمیق اتاق فرمان دشمنان ایران در پی این اغتشاشات نشان می‌دهد این مسأله کاملا برنامه‌ریزی شده بوده و اتاق فکر دشمن درصدد این بوده است ایران پاییز آرامی را سپری نکند. برای تحلیل هر اتفاقی باید به تبعات، نتایج، اهداف و انگیزه‌های ترتیب‌دهندگان، صاحبان نقش و تاثیرگذاران در آن اتفاق یا رویداد توجه کرد. سوال این است: آیا اغتشاشگران به دنبال براندازی نظام اسلامی هستند؟ با نگاهی واقع‌بینانه به آنچه در حال رخ دادن است متوجه می‌شویم هدف اصلی از تداوم این ناآرامی‌ها نه براندازی یا چیزی شبیه آن و نه اعتراض به یک اتفاق است، چرا که اصولا در اولی امکان، توان و اراده آن وجود نداشته و در دومی با ورود عالی‌ترین مقام اجرایی به مساله عملا باید ماجرا از طرق قانونی پیگیری می‌شد. اما دلیل و اصرار توپخانه دشمن و پشتیبانی رسانه‌ای - مالی آنها از تداوم این اعتراضات و اغتشاشات خیابانی در ایران چیست؟ و چرا دشمن به این نتیجه رسیده است که حتما باید این مسیر را طی کند؟ در حالی که می‌دانند این اقدامات نه سدی بر سر راه اهداف جمهوری اسلامی خواهد بود و نه تهدیدی برای نظام مقدس اسلامی به شمار می‌رود. با گذشت 50 روز از آغاز این ماجرا کاملا مشخص است که هدف نهایی ایجاد‌کنندگان و ادامه‌دهندگان اغتشاشات اخیر، آسیب به اقتصاد کشور است. آسیب‌های اقتصادی واردشده به اقتصاد کشور به واسطه اغتشاشات اخیر را می‌توان در ۳ دسته کلی تقسیم‌بندی کرد: 1- این دسته از آسیب‌ها را - به رغم ظاهر علنی و آشکار آن - باید کم‌هزینه‌ترین و جزئی‌ترین آسیب وارده به اقتصاد ایران طی هفته‌های اخیر دانست. خسارت‌های ظاهری از جمله تخریب اتوبوس‌ها، ساختمان‌های دولتی و حاکمیتی از جمله ساختمان بانک‌ها، نرده‌ها و حفاظ‌های خیابان‌ها، سطل‌های زباله، آمبولانس‌ها، ماشین‌های آتش‌نشانی و... از این جمله است. بر اساس برآوردهای اولیه در این مدت ده‌ها دستگاه اتوبوس شهری و خودروی آتش‌نشانی، خودپرداز بانک‌ها و... فقط در شهر تهران دچار آسیب شده است؛ خساراتی که بر اساس گمانه‌های غیررسمی می‌توان آن را طی این مدت رقمی بیش از 1000 میلیارد تومان ارزیابی کرد. 2- دسته دوم خسارت‌های واردشده بر اقتصاد ایران را باید آسیب‌هایی دانست که در نهایت اثرات خود را در میان‌مدت و در قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات عرضه‌شده نشان خواهد داد. با تداوم اغتشاشات طی هفته‌های اخیر، بسیاری از کسب‌وکارها اعم از فعالیت‌های اینترنتی به دلیل مشکلات پیش‌آمده برای اینترنت یا مراکز عرضه خدمت و کالا به واسطه مشکلات پیش‌آمده در خیابان‌ها و میادین اصلی شهرها و به تبع آن، تعطیلی زودهنگام و لاجرم‌شان، با کاهش فروش، کاهش درآمد و حتی زیان مواجه شده و این وضعیت منجر به متضرر شدن صاحبان این مشاغل شده است. از این رو صاحبان مشاغل، تولید یا عرضه‌کنندگان کالا و خدمت در هفته‌ها و ماه‌های آینده متناسب با شرایط به سمت جبران یا کاهش خسارت‌های خود خواهند بود که طبیعتا این جبران خودش را در افزایش قیمت تمام‌شده این کالاها نشان خواهد داد. تاثیرات منفی این دسته از خسارت‌ها کوتاه‌مدت نبوده و اثرات آن در میان‌مدت مشاهده خواهد شد. 3- بخش مهم و در واقع خسارت اصلی اغتشاشات اخیر بر اقتصاد کشور را می‌توان در بخش سوم تقسیم‌بندی کرد. این دسته از آسیب‌های اقتصادی به دلیل شرایط ایجادشده در جامعه، منجر به عدم سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در اقتصاد ایران، فرار سرمایه از حضور در تولید، توقف یا کاهش سرعت فعالیت‌های اقتصادی و تجاری کشور، خروج اقتصاد از مساله اصلی سیاست‌گذار، تحمیل فشارهای دشمن و در موضع ضعف قرار دادن طرف ایرانی در مذاکرات یا معاهدات بین‌المللی احتمالی همچون مذاکرات برجام خواهد شد. خسارت اصلی و اساسی اغتشاشات و تداوم آن را می‌توان در این دسته تقسیم‌بندی کرد، چرا که اثرات مخرب آن بسیار کلان‌تر و فراگیرتر بوده و تبعات خودش را در میان‌مدت و حتی بلندمدت نشان خواهد داد. * دکترای اقتصاد