روزنامه جوان
1401/08/16
ظرفیت‌های نشرو ناشران فرانکفورت زده
دوازدهمین دوره کنفرانس بین‌المللی ناشران در حالی با حضور صد‌ها ناشر و آژانس ادبی از ۹۲ کشور جهان در محل اکسپو شارجه برگزار شد که این کنفرانس فرصتی برای حضور ناشران کشورمان برای ارتباط‌گیری و خرید و فروش امتیاز کتاب محسوب میشود، اما فقط سه ناشر از کشورمان در آن حضور پیدا کردند! برخی فعالان حوزه نشر بی‌خبری ناشران، مشکلات حقوقی عدم رعایت کپی‌رایت را مانعی برای حضور فعال این انتشاراتی‌ها می‌دانند.نمایشگاه کتاب بین‌المللی شارجه و نمایشگاه کتاب سلیمانیه که در جغرافیای نزدیک کشورمان برگزار می‌شوند، هر ساله میزبان ده‌ها و صد‌ها ناشر از سراسر جهان هستند. این نمایشگاه‌ها فرصت مغتنمی برای ناشران کشورمان محسوب میشود تا با حضور فعالانه در آن‌ها هم برای خودشان آورده‌های اقتصادی داشته‌باشد و هم برای گسترش فرهنگ و ادبیات فارسی گام‌های بزرگ و اثر‌گذاری برداشته شود. کنفرانس بین‌المللی ناشران شارجه در کنار نمایشگاه ابوظبی مهم‌ترین عرصه و دروازه ورود به بازار کتاب جهان عرب است، اما متأسفانه ناشران ایرانی به این دروازه اهمیتی نمی‌دهند.
نگاه ناشران ایرانی به نمایشگاه‌های دور دست!
مجید جعفری اقدم که به همراه دو ناشر ایرانی دیگر در کنفرانس ناشران شارجه حضور داشتند، ضمن گلایه از عدم اقبال ناشران کشورمان به نمایشگاه‌های منطقه‌ای می‌گوید: از نظر من برای ناشران ایرانی و نشر ایران حضور در رویداد‌های منطقه‌ای بسیار بیشتر از حضور در نمایشگاه‌هایی مانند فرانکفورت جواب می‌دهد. حضور در نمایشگاه فرانکفورت که ناشران برای آن سر و دست می‌شکنند، به گونه‌ای شده که شاید ۵ درصد هم از حضور در پی اهداف نشر نباشد، اما حضور در چنین کنفرانس‌هایی مطمئناً راهگشاست. فضیلت نمایشگاه فرانکفورت این است که ناشران مختلفی از اقصی نقاط جهان در آن شرکت می‌کنند، اما کاربردی‌ترین و عملیاتی‌ترین مکان‌هایی که ما می‌توانیم رایت بفروشیم و رایت بخریم، در رویدادی مثل ابوظبی، شارجه و فلوشیپ استانبول است. در رویدادی مثل قطر است که از امسال شروع میشود. برای ما رویداد‌های محلی بسیار بیشتر از رویداد‌های جهانی که بیشتر پز دارند، مقرون به صرفه است. بیش از هزار ناشر و آژانس ادبی برای شرکت در این کنفرانس متقاضی بودند، اما نزدیک به ۵۰۰ ناشر اجازه حضور پیدا کردند. متأسفانه از ایران تنها آژانس ادبی و ترجمه پل، انتشارات هزاره ققنوس و انتشارات آنابل حضور پیدا کرده‌بودند، در مقابل از کشور ترکیه ۴۷ ناشر و آژانس ادبی شرکت داشتند.
نمایشگاه کتاب شارجه یا فرانکفورت؟!
رضا حاجی‌آبادی، مدیر انتشارات هزاره ققنوس به عنوان یکی از سه ناشر ایرانی که در دوازدهمین دوره نمایشگاه (کنفرانس بین‌المللی) بین‌المللی کتاب شارجه حضور داشتند، در رابطه با سطح، رتبه و شرایط کلی این نمایشگاه به «جوان» می‌گوید: شارجه یک فلوشیپ یا به تعبیر خود اماراتی‌ها کنفرانس ناشران و فروشندگان حق کپی‌رایت است که بعد از برپایی این کنفرانس و در ادامه آن نمایشگاه کتاب شارجه هم برپا میشود که معمولاً این نمایشگاه کتاب یک نمایشگاه آثار کودک است. همانطور که می‌دانید در بحث روزنامه‌نگاری یک جمله‌ای هست که می‌گوید منطقه‌ای بیندیش و جهانی عمل کن! آنجا هم این بحث مطرح و گفته شد ما قبل از آنکه بخواهیم در نمایشگاه‌های بین‌المللی مثل فرانکفورت شرکت کنیم (در حالی که آنجا خیلی هم اقبالی برای فروش کتاب وجود ندارد) بهتر است در منطقه خودمان که فرهنگ‌هایمان به هم نزدیک است، دنبال این باشیم که امتیاز کتابی را بخریم یا اینکه امتیاز یک کتاب را بفروشیم.
حاجی‌آبادی در مورد علت عدم اقبال یا انگیزه نداشتن ناشران ایرانی برای حضور در این کنفرانس بین‌المللی ناشران اظهار می‌دارد: این مسئله چند دلیل می‌تواند داشته باشد که یکی از آن‌ها عدم اطلاع ناشران از زمان برگزاری این نمایشگاه‌هاست؛ البته وظیفه دوستان رسانه‌ای است. من بار‌ها گفته‌ام که خیلی از ناشران معروف کشورمان به دلایلی اساساً در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت نمی‌کنند، یکی به خاطر عدم‌آگاهی است و علت دیگر آن مطرح بودن مسائل حقوقی است که آن‌ها درگیر آن هستند! این ناشران خیلی از ترجمه‌ها را بدون اجازه ناشر اولیه و زبان اصلی کتاب منتشر کرده‌اند، به خصوص ناشرانی که در حوزه انتشار کتاب‌های دانشگاهی فعال هستند، آثار ترجمه شده را بدون اطلاع و اجازه ناشر اصلی منتشر کردند، در واقع بحث پیگیری حقوقی یکی از دلایلی است که باعث عدم حضور ناشران اینچنینی در نمایشگاه‌های بین‌المللی میشود.
مدیر انتشارات هزاره ققنوس در ادامه می‌افزاید: متأسفانه در کشور ما داشتن انتشارات یا کار فرهنگی مثل نشر کتاب به یک ژست تبدیل‌شده تا بگویند که مشغول فعالیت فرهنگی هستند! و اساساً در این کار حرفه‌ای نیستند و، چون حرفه‌ای نیستند، هیچ اطلاعی از چنین نمایشگاه‌هایی هم ندارند. کشور‌های زیادی در دنیا هستند که «گرنت» دارند و دولت‌هایشان از فروش حق کپی‌رایت و ترجمه کتاب‌هایشان به زبان‌های دیگر حمایت مادی و معنوی زیادی می‌کنند. جالب این است که بر خلاف وضعیت گرنت ایران که باعث ایجاد کدورت در بین برخی ناشران خارجی هم شده، دولت‌های این کشور‌ها حمایت‌های خیلی خوبی از گرنت خودشان می‌کنند.
دلخوری ناشران خارجی از «گرنت» ایرانی
این فعال حوزه کتاب و نشر خاطر نشان می‌کند: در همین کنفرانس ناشران شارجه چند ناشر مصری و اهل کشور آذربایجان شدیداً علیه گرنت ایران (حتی با اسم بردن‌های مشخص) صحبت می‌کردند! آن‌ها می‌گفتند در حالی که ما آثاری از ناشران ایرانی را چاپ کردیم، آقای فلانی که مسئول گرنت ایران است یک ریال به ما پول نداده‌است و اساساً ما دیگر اعتمادی به وزارت فرهنگ و ناشران و گرنت ایرانی نداریم! اگر مایل به چاپ اثری باشیم، شخصاً اقدام به خرید آن اثر می‌کنیم و روی حمایت‌های گرنت ایران حساب نمی‌کنیم! این‌ها برای فرهنگ ما و ناشرانی که دنبال حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی هستند اصلاً اتفاق خوبی و خوشایندی نیست.
حاجی‌آبادی در توضیح موضوع حمایت ارشاد از ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر یا همان طرح «گرنت» می‌افزاید: بحث گرنت در همه جای دنیا معمول است و این کار اولین‌بار توسط فرانسوی‌ها و به منظور ترویج زبان و فرهنگ خودشان کلید زده‌شد؛ مثلاً وزارت فرهنگ فرانسه برای کتاب‌هایی که از زبان فرانسه به هر زبان دیگری ترجمه بشوند، یکسری حمایت‌هایی در نظر گرفته که یک کار هوشمندانه برای ترویج فرهنگ و زبان‌شان است. الان چینی‌ها، عرب‌ها و کشور ترکیه هم مشغول همین کار هستند. شاید جالب باشد بدانید که حتی همین کره‌ای‌ها در حوزه فرهنگی قبل از اینکه گروه موسیقی بی‌تی‌اس و سریال‌هایشان مشهور بشوند، طرح گرنت را عملیاتی کرده‌بودند. در همین کنفرانس شارجه که ما رفتیم عرب‌ها یک صندوقی را با مبلغ ۳۰۰ هزار دلار برای حمایت از ناشران شرکت‌کننده در این نمایشگاه یا ناشرانی که آثاری از زبان عربی را به دیگر زبان‌ها ترجمه و منتشر کنند، اختصاص داده‌بودند.
سایر اخبار این روزنامه
«باور» شکارچی بالستیک
رونمایی بایدن از عقبه جنگ ترکیبی
اصلاح‌طلبان نگران قاتلان شده‌اند
اصلاح‌طلبان نگران قاتلان شده‌اند
با قاچاق دیگر چه کنیم که نکرده باشیم!
تعدد و تنوع، اصلی‌ترین چالش کاربران پیام‌رسان‌های داخلی
ظرفیت‌های نشرو ناشران فرانکفورت زده
جنگ اوکراین دستگرمی چالش چین هم نیست
قصد انتقام از فرهود را داشتم
منافقین، سلطنت‌طلبان و داعش میراث‌دار وهابیت
ایستگاه عاشقی خشم و عصبانیت دشمن را برانگیخت
امریکا میداندار دروغ‌های دیپلماتیک درباره «مقام زن»
روزانه ۵۰ هزار خدمت درمانی به جانبازان ارائه میشود
حال خوش کشتی را مدیون شهدا هستیم
تزویر در رختکن استقلال نمایان شد!
