روزنامه ابتکار
1401/08/18
برخی اقلام دارویی همچنان نایاب و کمیاب هستند سردرگمی در بازار داروهای خاص
پزشکان متخصص و داروخانه‌داران می‌گویند که چند قلم از داروهای مهم در کنترل تشنج و صرع سهمیه‌‌بندی شدند و در تمام داروخانه‌ها موجود نیستند. نهتنها داروهای صرع و تشنج بلکه برخی از داروهای دیگر هم کمیاب شده است. بیماران می‌گویند که پزشک معالج، داروهای ایرانی را در مواقعی تجویز می‌کند که داروی خارجی پیدا نمی‌شود؛ درحالیکه داروهای ایرانی به برخی از بیماران ناسازگار بوده و عوارض جانبی نشان داده است. «ه.م» بیمار 38ساله دیگری است که برای پیداکردن دارو از شهرستان به تهران آمده، در خیابان تشنج کرده و استخوان کتفش هم شکسته است. او به خاطر تشنج، داروی «فنوباربیتال» ۶۰ مصرف می‌کند که این دارو در داروخانه‌های شهرستان محل سکونتش پیدا نشده است. این بیمار حالا باید علاوه بر جست‌وجو برای پیداکردن دارو برای کنترل تشنج، صدمات و آسیب‌های ناشی از شکستگی دست را هم تحمل کند.به گزارش شرق، این بیمار می‌گوید: «داروهای ضدتشنج تجویز‌شده توسط پزشک را یک‌بار در اصفهان یک‌بار در مشهد و حالا در تهران پیدا کردم. نهتنها من بلکه بیماران زیادی را می‌شناسم که برای خرید یک قلم دارو به شهر‌های دیگر سفر میکنند؛ آخرین‌بار هم که پزشک شرایطم را دید، از داخل جعبه‌اش در مطب، چند قرص بیرون آورد و به من داد تا چند ساعتی تشنج نکنم و بتوانم دارویم را در شهر غریب پیدا کنم!پزشک معالجم می‌گوید که می‌داند شرایط تهیه دارو خراب است. در مطبش بیماران زیادی از شهر و شهرستان‌هایی مثل ابهر، گرگان، دارآباد، خوزستان، کهگیلویه‌و‌بویراحمد برای تهیه دارو یا ویزیت به تهران می‌آیند. پزشک هم مقصر نیست اما بیماران تمام توقعشان از پزشک معالج است. مثلا همین روزها همراه با داروی تشنج، داروی «ممانتین» برای بیماران آلزایمری هم به‌شدت نایاب شد. پدر و مادری می‌آیند و برای پیداکردن یک قلم دارو و گرفتن آدرس داروخانه التماس میکنند؛ پدری گرفتار تهیه دارو برای پدر یا مادر است، مادری فرزند بیمار دارد، فقط درد تشنج نیست، آسیب‌های بعد از آن بسیار جبران‌ناپذیر و خطرناک است».
در همین حال اما رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته بندی دارویی با اشاره به مشکلات شرکت‌های دارویی برای تامین سرمایه در گردش، گفت: علت کمبود برخی از اقلام دارویی عدم سازماندهی جلسات بازخوانی، ارتباط با شرکت‌ها، برنامه ریزی و قیمت تعیین شده پایین برای محصولات نهایی بوده، اما کمبود سرم تعجب‌آور است.
فرامرز اختراعی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه قانون تغییر کرده و ارز ۴۲۰۰ تومانی به غیر از برخی اقلام محدود دارویی تمام شده، وجود ندارد، اظهار کرد: مابقی داروها با ارز نیمایی وارد میشود. در حال حاضر دو دسته کالا در گمرک وجود دارد؛ اول کالاهایی که در مقطعی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شدند، اما در زمان ترخیص نرخ ارز تغییر کرده و این مابه‌التفاوت بسته به میزان حجم واردات، رقم سنگینی است. این افراد باید حدود هفت برابر پول پرداخت کنند، اما منابع مالی مهیا نیست.
بانک مرکزی برای صنایع دارویی استثنا قائل شود
وی افزود: واردکنندگان باید بتوانند وام بگیرند یا پرداخت را زماندار کنند. گمرک هم سلسله مقرراتی برای کمک تعیین کرده است. در این شرایط جدید بانک‌ها باید ورود کنند و تسهیلات ارائه کنند، اما بانک‌ها هم سیاست‌های انقباضی دارند. در شرایطی که نیاز به سرمایه در گردش واحدها هفت تا هشت برابر شده، اتخاذ این سیاست‌ها مساله عجیبی است. دولت باید بانک‌ها را مکلف کند که برای صنایع دارویی تسهیلات را افزایش دهند و شرایط نشدنی مقرر نکنند. بانک مرکزی باید به سرعت برای صنایع دارویی، استثنا قائل شود تا این مشکلات برطرف شود.
اختراعی با اشاره به تغییر نرخ مالیات بر ارزش افزوده، اظهار کرد: مالیات بر ارزش افزوده قبلاً بر اساس نرخ ۴۲۰۰ تومانی محاسبه می‌شد، اما الان بر اساس ارز نیمایی است. البته هفته گذشته برای دارو از ۹ درصد به ۲ درصد کاهش پیدا کرد. اما به دلیل شوک وارد شده در تغییر نرخ، در مجموع مشکل تامین نقدینگی برای ترخیص همچنان پابرجاست.
البته به گفته رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته بندی دارویی کمبود برخی از اقلام دارویی از این وضعیت اثرپذیر نبوده، چراکه تامین مواد موثره دارویی، مواد جانبی و بسته بندی وضعیت بدی ندارد و عمدتا تولیدکنندگان داخلی برای تامین این مواد برای تولید داروهایی که کمبود داشتند، مشکلی ندارند.
وی افزود: اما برنامه ریزی شرکت‌های دارویی که باید این مواد را به شکل نهایی دارو در بیاورند و قیمت منطقی هم گرفته باشند تا تولید برای آنها توجیه داشته باشد، دچار چالش‌هایی است که باید سازمان غذا و دارو آنها را حل کند، وگرنه مسئله پابرجا می‌ماند.
لزوم اصلاح قیمت‌ها
به گفته رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته بندی دارویی، در حال حاضر از نظر مواد اولیه، بسته بندی و ظرفیت شرکت‌های داروسازی وضعیت خوب است. مشکل عدم سازماندهی جلسات بازخوانی، ارتباط با شرکت‌ها، برنامه ریزی و قیمت تعیین شده برای محصولات نهایی بوده است. برای مثال قیمت‌های پایین برای سوسپانسیون‌های کودکان تعیین شده که باعث شده تولید توجیه نداشته باشد. اما برخی از این‌ها اصلاح شده است.
وی افزود: کارشناسان اقتصادی خوبی در نظام دارویی هستند که می‌توانند قیمت مناسب را تعیین کنند. قانون هم قانون مناسبی است که بر اساس آن باید بر اساس قیمت تمام شده قیمت محصولات تعیین شود. در حال حاضر باید مراکز علمی تخصصی، مثل وزارت اقتصاد و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به کار گرفته شوند و کارشناسان در یک برنامه ضرب العجل بیایند و قیمت تمام شده را کنترل کنند تا سود معقولی برای شرکت‌های داروسازی تعیین و آنها را مکلف به تولید کنند.
اختراعی با بیان اینکه هر شرکت معمولاً ده‌ها قلم دارو تولید می‌کند، گفت: در گذشته اگر شرکت در یک قلم دارو زیان می‌کرد، سازمان غذا و دارو وعده می‌داد در اقلام یا شرایط دیگر جبران شود تا تولید عقب نیافتد. پس این جلسات بازخوانی باید به سرعت برگزار و کمیسیون قیمت‌گذاری هم سریع قیمت‌ها را اصلاح کند. با این اقدامات دلیلی برای کمبود دارو نخواهد بود.
کمبود سرم تعجب‌آور است
وی در پاسخ به سوالی درباره کمبود آنتی بیوتیک و سرم، تصریح کرد: دلیل کمبود آنتی بیوتیک، مواردی است که گفته شد. اما کمبود سرم تعجب آور است، چون ظرفیت تولید سرم خیلی بالاست. بخش درمان باید دلیل مصرف بالا را بررسی کند.
به گفته رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته بندی دارویی، ظرفیت تولید کشور ۱۵ میلیون سرم در ماه است و با صدور مجوز واردات، سه تا چهار میلیون سرم هم وارد میشود. در این شرایط کمبود سرم منطقی نیست. رئیس سابق سازمان غذا و دارو گفته بود که افزایش عمل‌های جراحی بعد از کرونا باعث افزایش تقاضای سرم شده، اما این موارد نمی‌تواند باعث کمبود سرم شود. حتما اشکالی وجود دارد که باید بررسی شود.
وی افزود: شرکت های پخش باید در تقسیم منطقی سرم دقت بیشتری کنند. ممکن است برخی از داروخانه‌ها و بیمارستان‌های مصرف کننده پول کافی پرداخت نکرده باشند و شرکت‌های پخش نیز به مراکزی که بدهی کمتر دارند یا بیشتر مورد اعتماد هستند پخش میکنند. اما علارغم اینکه وصول مطالبات مهم است، نباید اجازه دهیم کمبود غیر عادلانه ایجاد شود و برخی شهرها و مراکز دچار بحران شوند. به نظر می‌رسد این موضوع از هم‌گسستگی انضباط ساماندهی است، وگرنه نباید کمبود سرم داشته باشیم.
نسترن بیمار دیگری است که تشنج‌های مقاوم به درمان دارد؛ مدتی شربت «لیسکانتین» که دارویی خارجی و کمیاب برای کنترل حملات تشنجی صرع بزرگ است، مصرف کرده و حالا خانواده به خاطر گران‌بودن دارو و مهم‌تر از آن نایاب‌بودنش توان و امکان خرید این شربت را ندارند. مادر این بیمار به خبرنگار «شرق» می‌گوید: «فقط یک شیشه از این شربت یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که دخترم باید در ماه دو شیشه از آن مصرف کند. پزشک به‌جای این دارو، قرص ایرانی «پیریمیدون» را تجویز کرده است که جویدن دخترم را با مشکل مواجه کرده است. خواب‌آلودگی شدید دارد و دائم می‌خوابد. داروی خارجی مشابه آن مثل «اپیلیم» عوارض این‌‌چنینی نداشت. این شربت‌ها دیگر پیدا نمی‌‌شوند؛ درحالیکه نمونه‌‌های ایرانی آنها آنزیم‌های کبدی را بالا برده و مشکل‌ساز شدند. با این داروها نهتنها تشنج کنترل نمی‌شود بلکه دخترم روزی دو، سه بار تشنج، گیجی و خواب‌آلودگی هم دارد. دخترم چهار سال است که داروی تشنج مصرف می‌کند و حالا باید جایگزین شود اما طبق اعلام پزشک معالج، هیچ جایگزین موثری برای آنها وجود ندارد».
به گزارش شهروند نیز بیماری ADHD یا همان اختلال توجه و بیش‌فعالی، نیاز ضروری به داروی ریتالین دارد. ریتالین در واقع اسم تجاری دارویی است که ماده موثره‌اش «متیل فنیدات» است و جزو دسته داروهای محرک محسوب میشود که به طور کلی در بیماری بیش‌فعالی و کمبود توجه استفاده میشود. ریتالین محرک و اعتیادآور است که حتما باید تحت نظر پزشک استفاده شود و به همین دلیل تنها داروخانه‌های مرجع، آن هم با نسخه روانپزشک متخصص عرضه میکنند. با این حال کمبود و در یک سال گذشته نایاب‌شدن آن در بازار شرایط را به قدری برای بیماران سخت کرده که خانواده‌های زیادی در ماه‌های اخیر با نوشتن کارزاری به این ماجرا واکنش نشان دادند. آنها در نامه‌ای خطاب به «رئیس سازمان غذا و دارو» نوشتند: «داروی ریتالین که شاید از اصلی‌ترین داروهای کنترل اختلال بیش‌فعالی و نقض توجه در کودکان و بزرگسالان است، در حال حاضر به‌شدت با مشکل موجودی روبه‌رو شده است. ما قبل‌تر نیز از طریق نامه و کارزار این مساله را از دکتر شانه‌ساز، مدیر سابق سازمان غذا و دارو پیگیری کردیم که متاسفانه بی‌اثر بود. لطفا اقدامی حائز اهمیت در مورد این دارو انجام دهید که خانواده‌ها و افراد زیادی در جامعه به آن نیازمند هستند.»
آگهی‌های اینترنتی فروش داروهای خاص هم این روزها کم نیست؛ یکی از فروشنده‌های داروی خاص با بیان اینکه به دلیل گران‌شدن دوزهای موثر ریتالین، واردات کم و داروی خارجی در ایران نایاب شده است، می‌گوید ریتالین ١٠ تولید داخل را به قیمت ١٨٠هزار تومان و ریتالین سوییسی ٢٠ تایی را ٩٠٠هزار تومان می‌فروشد.
انسداد در درمان با نبود دارو
انسداد در درمان اصطلاحی است که مهدی ملک محمد، روان‌شناس کودک و نوجوان در نشستی مجازی درباره کمبود داروی ریتالین به کار می‌برد و هشدار می‌دهد: «وقتی امکان درمان وجود نداشته باشد، یعنی یا دارو کمیاب یا نایاب میشود، انسداد در درمان اتفاق افتاده و درمان تقریبا ناممکن میشود و استرس بیمار به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. خیلی از خانواده‌ها وقتی با کمبود دارو مواجه می‌شوند، غلط‌ترین کار را انجام می‌دهند یعنی بیمار را در خانه ایزوله میکنند تا دارو فراهم شود.» او در این نشست مجازی در پاسخ به این پرسش که داروی جایگزینی برای ریتالین وجود دارد که تاثیر مشابهی داشته باشد؟ می‌گوید: «نه، در واقع داروی جایگزینی نداریم. داروهای جایگزینی که پیشنهاد میشود ممکن است برای برخی بیماران عوارض جانبی داشته باشد و اثربخشی ریتالین را نیز نخواهند داشت. انتخاب اول ما ریتالین است، ولی داروی جایگزین، داروهای ضدافسردگی است که آنها نیز در بازار پیدا نمی‌شود.»
در درمان بیش‌فعالی خط اول درمان، دارو است
بیش‌فعالی معمولا بین ١٢ تا ٢٠ سالگی بهبود پیدا می‌کند، اما ممکن است در ۶٠درصد موارد تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. در مواردی هم اگر درمان نشود، می‌تواند اختلال‌های جدی در بزرگسالی پیش آورد. مادر شهاب می‌گوید از ابتدای پاییز حضوری‌شدن مدارس و همزمانی مشکلات در تامین داروی ریتالین باعث شده شهاب از جمع‌های عمومی طرد شود. «کسی دوست ندارد با او دوست بشود. یک نوجوان ١۴ ساله از این شرایط به‌شدت ضربه می‌خورد و متاسفانه کسی پاسخگوی تامین داروهای بیماری‌های خاص نیست. در درمان بیش‌فعالی خط اول درمان، دارو است و بعد راهکارهای دیگر که بعد از دوره نوجوانی تجویز میشود. این خانواده تامین دارو را از دیگر کشورها نیز پیگیری کرده‌اند. «از ترکیه و آلمان و عراق پیگیری کردیم. آلمان و ترکیه گفتند بدون نسخه پزشک همان کشور داروی مشابه خارجی را نمی‌دهند. در عراق هم کلا دارو موجود نبود.»
کمبود ریتالین مقطعی و دلیلش بدقولی واردکننده است
«در تامین و توزیع متیل فیندانت ١٠ میلی‌گرم اصلا کمبود نداریم»، این توضیحی است که در پیگیری‌های «شهروند» از سازمان غذا و دارو حاصل شده. طبق اعلام این سازمان سه شرکت تولیدکننده داخلی این نمونه دارو را به وفور تولید میکنند و هیچ گزارش کمبودی درباره این آیتم خاص نداشته‌ایم. درباره برند ریتالین براساس سیاست‌های ممنوعیت واردات داروهایی که مشابه داخلی دارند، با محدودیت واردات مواجه شده است و در حال حاضر ریتالین خارجی ٢٠درصد داروی مورد نیاز بازار را تامین می‌کند. مصرف ماهیانه ریتالین ١٠ میلی‌گرم ٣میلیون دوز است که ٢٠درصدش را واردات تامین می‌کند. کمبود داروی ریتالین که در حال حاضر احساس میشود، احتمالا به تولیدات شرکت ساندوز برمی‌گردد که ریتالین ۵۴، ١٨ و ٣۶ میلی‌گرم تولید می‌کند. دلیل کمبود مقطعی و موقتی بدقولی واردکننده یعنی همان شرکت است.»
سایر اخبار این روزنامه
برخی اقلام دارویی همچنان نایاب و کمیاب هستند
سردرگمی در بازار داروهای خاص
بررسی ریشه‌های تولید و بازتولید چرخه خشونت در ناآرامی‌های اخیر و چگونگی توقف آن
خشونت عریان نشانی از جامعه ای ناآرام
قالیباف خطاب به میرکاظمی
قانون بودجه درباره اشتغال را رعایت کنید
جلال خوش‌چهره
تاملی بر بیانیه ۲۲۷ نماینده مجلس
«ابتکار» بررسی می کند
تمام سناریوهای انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا
معاون وزیر نفت از مذاکرات فشرده با مشتریان جدید برای صادرات نفت خبر داد
استقرار تیم فنی شرکت‌های روس در تهران
سخنگوی دستگاه قضا درخصوص متهمان ناآرامی‌های اخیر اعلام کرد
صدور ۱۰۲۴ کیفرخواست در تهران
اطلاعیه قوه قضائیه درباره سومین سال بازداشت حمید نوری
رئیس دیوان عدالت اداری:
هر سال چند بار همه پرسی برگزار میشود
در فراکسیون انقلاب اسلامی مطرح شد
وعده صالح آبادی برای ایجاد آرامش در بازار ارز
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس اعلام کرد
موافقت بانک مرکزی با شرط بورسی‌ها برای عرضه گواهی سکه
