روزنامه آرمان امروز
1401/08/22
سرپل ذهاب درس عبرت پایتخت نشد
تهران ۳۳ هزار ساختمان ناایمن دارد که مانند بمب ساعتی عمل می‌کنند حميد رضا خالديآرمان امروز: با وجود گذشت 5 سال از زلزله سرپل ذهاب در ساعت 21 و47 دقيقه 21 آبان 1396، که منجر به کشته شدن بيش از 600 نفر و مصدوم شدن 9400 نفر از مردم استان کرمانشاه و خسارت به 100 هزار واحد مسکوني و اداري شد، به‌رغم ادعاي مسئولان، هنوز بخشي از سازه‌هاي تخريب شده اصلاً يا ساخته نشده‌اند يا نيمه کاره هستند. درآستانه پنجمن سالگرد زلزله کرمانشاه، همان‌طور که پيش‌بيني مي‌شد بازار گزارش دادن مسئولان در خصوص کار‌هايي که در طول اين مدت براي بازسازي منطقه صورت گرفته هچنان داغ است. همان‌طور که غلامرضا شهبازي، مديرکل مديريت بحران استان کرمانشاه از زلزله آن روز‌ها که مردم ايران رت سياهپوش کرد، به‌عنوان بزرگترين و بي‌سابقه‌ترين زلزله 50 سال گذشته ياد کرده و گفته است: «خسارت مالي که زلزله وارد کرد در آن سال 1241 ميليارد تومان برآورد شد که البته به نرخ امروز رقم بسيار بيشتري مي‌شود. » وي در ادامه افزود: «کار بازسازي مناطق زلزله‌زده در کوتاه‌ترين زمان آغاز شد و اکنون مي‌توان گفت در بخش منازل مسکوني هيچ واحد بازسازي شده‌اي باقي نمانده است! . »
بازهم موضوع تکراري ساختمان‌هاي ناايمن
اما مهمترين پاشنه آشيل زلزله سرپل ذهاب، ساختمان‌هاي ناايمن آن بود. بيش از 100 هزار سازه‌اي که مانند برگ خزان فروريختند و پيکر بسياري از هموطنان را زير خود دفن کرد. موضوعي که باعث شد تا به گفته شهبازي بار ديگر اهميت مقاوم‌سازي ساختمان‌ها مورد توجه قرار گيرد؛ البته از کرمانشاه تا قلب پايتخت، ديروز همه به ياد ساختمان‌هاي ناايمن بودند، به‌جز شهردار تهران که باور داشت نام ساختمان‌هاي ناايمن نبايد منتشر شود! .
درس‌هايي که نگرفتيم
در شرايطي که گسل‌هاي تهران هر لحظه ممکن است با يک زلزله 6 تا 7 ريشتري فاجعه آفرين باشد، مهدي زارع، کارشناس متخصص زلزله‌شناسي کشور در همين زمينه با نقد درس‌هايي که از زلزله سرپل ذهاب و بم نگرفتيم، به «آرمان امروز» مي‌گويد: «ما همچنان پوشش لرزه‌نگاري کاملي براي ثبت زمين لرزه‌هاي کوچک در ايران نداريم. تعداد‌ايستگاه‌هاي لرزه‌نگاري در ايران کافي نيست، و همين موجب مي‌شود که زلزله‌هاي کوچک را نتوانيم به درستي و کامل ثبت کنيم. بررسي لرزه خيزي ثبت شده در همين 16 سال اخير نشان مي‌دهد که ما فقط حدود يک پنجاهم زمين لرزه‌هايي که با بزرگي بين 2 تا 3 در ايران رخ مي‌دهند، و حدود يک سوم زمين لرزه‌هاي با بزرگاي بين 3 تا 4 را در ايران ثبت مي‌کنيم. اين موضوع موجب مي‌شود تا عملاً امکان پايش خرد زمين لرزه‌ها و مطالعات با روش‌هاي مختلف پيش‌بيني زلزله و ايجاد سامانه‌هاي هشدار سريع زلزله براي متخصصان ايران بسيار محدود يا غير ممکن شود. »
وي با ذکر اينکه نتوانستيم از زلزله کرمانشاه نيز درس بگيريم گفت: از ديد مديريت کاهش ريسک و مديريت بحران، پايش و افزايش سطح آمادگي در نواحي که ظرفيت رخداد زمين لرزه شديد در آن‌ها وجود دارد، فقط در صورتي ممكن است كه زلزله‌اي مانند زلزله 1382بم موجب تحولي فكري و رويكردي و مديريتي در كشور ما شود، كه متأسفانه هنوز اين امر محقق نشده است.
زارع با مقايسه اين زلزله با مشابه خارجي آن تصريح کرد: اتفاقي شبيه زلزله 1755ميلادي در ليسبون پرتقال. بين ساعت 9 و 10 صبح، نوامبر 1755حرکت زمين آغاز و با شديدتر شدن، خانه‌هاي ليسبون را به لرزه درآورد. به زودي فهميدند که اين پديده يک زلزله است، كه با سونامي و آتش سوزي بعد از آن تنها در شهر ليسبون بيش از 60هزارنفر کشته شدند که بيش از 20درصد کل جمعيت 275 هزار نفري شهر بود. فيلسوفان طبيعي و طبيعت‌شناسان با زلزله1755 ليسبون در ميانه عصر روشنگري در تاريخ اروپا، آغاز دوران زلزله‌شناسي تجربي و مشاهده‌اي را شکل دادند. اين زلزله‌ها توجه دانشمنداني نظير مي‌چل، برتراند، مالت و ديگر‌انديشمندان فيزيكدان هم‌دوره آنان را به خود جلب کرد. »
اين متخصص زلزله‌شناسي ادامه داد: «اين تحول در اثر شوك زلزله ليسبون كه بزرگترين و مخرب‌ترين زلزله تاريخ اروپاست، رخ داد. ولي زلزله بم و کرمانشاه هنوز نتوانسته شوك كافي به ما وارد كند تا طي اين 16 سال اخير (که از زلزله بم مي‌گذرد و 5 سال که از زلزله کرمانشاه) كشورمان را طوري تجهيز كنيم كه امكان مطالعه، پايش و ارائه هشدار پيش هنگام زلزله براي ما فراهم شود، همان‌طور كه در تركيه (كشور همسايه ما) در همين مدت اين امكان فراهم شد.
تهران در انتظار فاجعه
اما شايد ترسناک‌ترين وجه اين ماجرا به زماني برگردد که زلزله‌اي شديد تهران را بلرزاند. رئيس شوراي شهر تهران گفت: تهران به عنوان يکي از 10 شهر بحران‌زا در بين شهر‌هاي کشور محسوب مي‌شود که مخاطرات زياد طبيعي از جمله سيل، زلزله را دارد. مهدي چمران تصريح کرد: «بر اساس آمار و ارقام چنانچه زلزله‌اي با درجات بالا در شهر تهران رخ دهد ما فاجعه‌اي در تهران خواهيم داشت که در تاريخ بي‌نظير خواهد بود شهري که در شرايط عادي نيز با مشکل ترافيکي عديده‌اي روبه‌روست و به خاطر همين ترافيک حتماً سيستم‌هاي مخابراتي مختل خواهد شد اگر چه دوستان ما در سازمان پيشگيري سيستم مخابراتي جديدي را طراحي کرده‌اند تا در آن مقطع مورد استفاده قرار بگيرد. » وي همچنين به استفاده و بازگشايي سوله‌هاي مديريت بحران در مواقع خطر تأکيد کرد و گفت: «متأسفانه برخي از اين سوله‌ها تعطيل بوده و همين امر مشکلاتي را در مواقع خطر و بحران بوجود خواهد آورد و بايد سوله‌هاي مديريت بحران به لحاظ سوخت، موتور برق آمادگي کامل را داشته باشد. »
آتش زير خاکستر
تهران اما به معناي واقعي آتش زير خاکستر است. وجود 37 درصد جمعيت پايتخت در بافت فرسوده‌اي که 7 درصد مساحت تهران را تشکيل مي‌دهد در کنار سازه‌هايي که بدون توجه به اصول فني مهندسي ساز ساخته مي‌شوند، تهران را به بمب بالقوه‌اي بدل کرده که ممکن است با هر لرزه‌اي منفجر شود. بمبي که شايد قربانيان آن چند صد هزار نفر و يا حتي ميليون‌ها نفر باشد. جالب اينجاست که در چنين شرايطي و در حاليکه ليستي از 192 ساختمان مهم غيرمستحکم و نا ايمن پايتخت منتشر شده که اتفاقاً نام 3 ساختمان پراهميت دولتي هم در ان ديده مي‌شود، شهردار تهران گفته است که «به صلاح» نيست نام سازه‌هاي نا ايمن منتشر شود! عليرضا زاکاني در اين زمينه گفت: «ليست اعلام کردن کار اشتباهي است و اگر ليست را بدهيم از فردا کسي در شهر نمي‌ماند مهم اين است که اين ساختمان‌ها ايمن شوند و در گذشته به همه چيز بصورت تک بعدي نگاه مي‌شد و مشکل اين ساختمان‌هاي ناايمن از لحاظ آتش نشاني است اما همه چيز ايمني آتش نشاني نيست. 29 گروه از 9 دستگاه دست به‌دست هم داده‌اند تا ساختمان‌هاي بالاي 6 طبقه داراي شناسنامه شوند و از ساختمان‌هاي بلند کار را شروع مي‌کنيم و به ساختمان‌هاي کم طبقه‌تر خواهيم رسيد. »
با اين وجود شهرداري تهران، مدعي است که پليس و گشت ساختمان را راه‌اندازي کرده است تا ساختمان‌هاي نا ايمن را شناسايي کنند. اين در حالي است که سالهاست گشت‌هاي انضباط شهري که يکي از وظايف آن برخورد با تخلفات ساختماني است، از سوي شهرداري مشغول به کار است! بدين ترتيب به نظر مي‌رسد تشکيل اين گشت‌ها فقط جرياني تبلغاتي باشد براي کم کردن بار فشار افکار عمومي در مورد اقدامات شهرداري براي کنترل مباحث فني ساخت و ساز‌ها. اين فاکتور‌ها در حالي مطرح است که چندي قبل، احمد صادقي، ريس وقت سازمان مديريت بحران تهران و عضو کنوني شوراي شهر گفته بود: تهران کمتر از 7-8 درصد آمادگي براي رويارويي با حوادث طبيعي و بخصوص زلزله را دارد. بدين ترتيب به نظر مي‌رسد کماکان تهران و تقريباً همه ايران، در مدار زلزله قرار دارند.
سایر اخبار این روزنامه
آزادی بیان برای روزنامه ها و رسانه ها لازم است
پل بین پاستور و بهارستان در حال فروپاشی
خانه سانتی چند؟
یک قدم تا قطعنامه انتقادی
سرپل ذهاب درس عبرت پایتخت نشد
آرامش داخلی پشتوانه سیاست‌خارجه
آنچه صندوق بین المللی پول از تورم ایران نمی‌گوید
ماکارانی و سیب‌زمینی جای برنج و گوشت را گرفت
نقد 4 دهه گذشته آینده را می‌سازد
چراغ سبز پوتین برای مذاکره
فراخوان نوزدهمین دوره جشنواره برترین‌های روابط عمومی کشور
ایران بازیگر مهم منطقه‌ای و بین‌المللی است
آرامش کامل در سیستان و بلوچستان برقرار شد
حضور مسئولان قوای سه گانه در اجتماعات مردمی
