چراغ سبز پوتین برای مذاکره

آرمان امروز|پورحسين: عقب نشيني روسيه از خرسون مهم ترين اتفاق روزهاي اخير در جنگ اوکراين بوده تا جايي که برخي از مقامات آمريکايي مذاکرات ديپلماتيک را پيشنهاد کنند. هر چند جو بايدن، رئيس‌جمهور آمريکا ادعا کرده که زمان چنين مذاکراتي بايد به نظر اوکراين بستگي داشته باشد.
دولت اوکراين گفت که نسبت به عقب نشيني روسيه با ترديد نگاه مي ‌کند اما ظاهرا نيروهاي اين کشور در عرصه ميداني از اين فرصت براي هدف قرار دادن گروه‌هاي بزرگي از نيروهاي روسي که آماده عقب نشيني هستند، استفاده مي‌کنند. در حالي که روسيه از عقب نشيني سريع نيروهايش از خرسون خبر داده اما رهبران و تحليلگران غربي و اوکرايني انتظار داشتند که اين عقب نشيني که شامل ده‌ها هزار نيرو شده، به ميزان قابل توجهي بيشتر طول بکشد.
ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه در اواخر سپتامبر طي حکمي خرسون را ضميمه خاک روسيه کرد و کرملين مي‌گويد که خرسون هنوز بخشي از روسيه است. در اين ميان وزارت دفاع روسيه در بيانيه خود براي اعلام تکميل عمليات عقب نشيني از خرسون اعلام کرد که تمامي نيروها و تجهيزات روسيه به کرانه شرقي رودخانه دنيپرو منتقل شدند. اين وزارتخانه تصريح کرد: انتقال واحدهاي نظامي روسيه به کرانه چپ رودخانه دنيپرو تکميل شده است. وزارت دفاع روسيه در بيانيه خود تصريح کرد، همه نظاميان روسي به کرانه چپ اين رودخانه رفتند. اين بيانيه افزوده است که روسيه هيچ نفر يا تجهيزاتي را در طول اين عقب‌نشيني از دست نداده است.
مقامات اوکرايني و برخي از تحليلگران هنوز نسبت به اين عقب نشيني روسيه ترديد دارند و هشدار مي‌دهند که ممکن است نوعي تله باشد يا خطراتي مانند مين پشت سر آن باقي مانده باشد. مقامات منطقه ‌اي خرسون به ساکنان دستور داده‌اند تا زماني که آنها براي يافتن سربازان احتمالي باقيمانده روسيه جستجو مي‌کنند، در  خانه بمانند.


در اين راستا رئيس‌جمهور اوکراين پس از ورود نيروهايش به شهر خرسون گفت که خرسون مال ما است. زلنسکي تاکيد کرد که روس‌هايي که از خرسون عقب‌نشيني مي‌کنند مقدار بسيار زيادي مين و مواد منفجره به‌ويژه در تأسيسات حياتي بر جاي گذاشته‌اند. واضح است که روسيه به صلح فکر نمي‌کند. يک حمله تروريستي ديگر به شهر ميکولايف و تخريب يک ساختمان مسکوني در آن گواه روشني است که آنچه روسيه نگرانش است راه‌هاي رسيدن به صلح نيست بلکه راه‌هايي براي ايجاد دردناک‌ترين آسيب است، نه به دنبال شروع مذاکرات، بلکه به دنبال پرتاب موشک يا پهپاد به سمت چيزي در اوکراين با هدف متضرر ساختن اوکرايني‌ها است. «آرمان امروز» در راستاي بررسي علل عقب نشيني ارتش روسيه از «خرسون»، گفت و گويي با ميرقاسم مومني، تحليلگر ارشد مسائل روسيه داشته است که در ادامه مي خوانيد.
علل عقب نشيني ارتش روسيه از خرسون چه بود؟
اوکراين در روزهاي اخير در حال آماده شدن براي حمله به خرسون بود و روسيه متوجه اين موضوع شده بود. بر همين اساس روسيه به اين باور رسيده بود که به علت ضعف در پشتيباني احتمال دارد که در خرسون از اوکراين شکست بخورد و اين شکست مي توانست روحيه روس ها را در ساير جبهه ها تضعيف کند و به همين علت روسيه تصميم گرفت تا عقب نشيني کند. پوتين بين بد و بدتر را انتخاب کرد تا از عقب نشيني تحت عنوان يک رويکرد ياد کند و بتواند در ساير جبهه ها به موفقيت دست يابد. از سوي ديگر بايد توجه داشت که چندي پيش در خرسون همه پرسي برگزار شد و اين منطقه به خاک روسيه ملحق شد اما هيچ کشوري آن را به رسميت نشناخت. اين که روسيه از چنين منطقه اي عقب نشيني مي کند پيام و چراغ سبزي به غرب است مبني بر اين که روسيه آماده دادن امتيازهايي براي آغاز مذاکرات است. اين امر از ان جهت مهم است که آمريکا نقشي تعيين کننده در اوکراين دارد و اگر زلنسکي هم بخواهد با روسيه وارد مذاکره شود، حرف هاي او منطبق با نظر غرب است. اين يک جنگ بين المللي عليه روسيه است و اوکراين به تنهايي در اين جبهه عليه روسيه نيست.
روسيه چه اهرم هايي را از دست داده است که امروز به دنبال مذاکره با اوکراين است؟
مهم ترين اهرم و ابزار روسيه براي وارد کردن فشار به غرب انرژي بود که باز هم کارساز نبود. اروپا و غرب در ماه هاي اخير به خوبي توانستند ذخيره انرژي خود را ارتقا دهند و فروشنده هاي ديگر را جايگزين روسيه کنند. به همين علت ديگر غرب نگران تهديدهاي روسيه در حوزه انرژي نيست و روسيه درمانده تر از گذشته مجبور به مذاکره مي شود. مشخصا اگر زمستان تمام شود و اروپا در اين حوزه به مشکلي برنخورد، شرايط براي روسيه سخت تر مي شود و مشخصا دومينوي شکست هاي پوتين کامل خواهد شد. امروز حتي خود سربازان روس نيز در اوکراين با کمبود سوخت مواجه شده اند و کار براي روسيه سخت تر شده است. روسيه عقب نشيني هاي ديگري نيز خواهد داشت و صرفا تلاش مي کند تا کريمه، لوهانسک و دونتسک را حفظ کند زيرا اين مناطق روس زبان هستند و از قديم براي روسيه اهميت بسزايي داشته اند. حفظ کريمه براي روسيه حيثيتي است و بعيد به نظر مي رسد از آن کوتاه بيايد. اهرم مهم ديگر روسيه در مقابل اوکراين، برتري در حوزه تجهيزات نظامي بود که با توجه به حمايت هاي گسترده غرب از اوکراين در حوزه تجهيزات نظامي، اين برتري روسيه نيز ديگر خيلي چشم گير نيست. بايد توجه داشت که روسيه علاوه بر خارج از داخل روسيه نيز با تهديدهاي مواجه است و اگر نتواند به خوبي شرايط را کنترل کند، شايد در آينده نزديک خطر تجزيه نيز روسيه را تهديد کند زيرا مناطق زيادي در روسيه پتانسيل جدا شدن را دارند. حتي خطر جنگ داخلي نيز روسيه را تهديد مي کند. به نظر مي رسد که روسيه اين خطرات را درک کرده است و بر همين اساس تصميم گرفته تا از خرسون عقب نشيني کند تا شايد باب مذاکره باز شود. 3 ماه بسيار مهمي در پيش است و روسيه اگر در اين بازه زماني نتواند به سمت صلح حرکت کند، شرايط براي روسيه سخت مي شود و حتي 3 منطقه مهم تر را نيز شايد نتواند حفظ کند.