خاتمی: براندازی نه ممکن است نه مطلوب

آرمان‌ملي – مطهره شفيعي: اعتراضات اخير در کشور موضوعي نبود که بتوان با تحليل ساده از کنار آن عبور کرد. اعتراضاتي که جرقه آن با مرگ مهسا اميني زده شد و مسير آن تغيير کرد؛ مسيري که برخي گروه‌هاي مخالف خارج‌نشين طي آن را فرصتي براي براندازي دانستند و گروهي هم در داخل کشور مسير اتهام‌زني به رقيب خود را طي کردند اما اين دو گروه فصل مشترکي داشتند که آن هم نقد به سکوت جريان اصلاحات است. اپوزيسيون خارج کشور چنين القا کردند که اصلاح‌طلبان با «بن‌بست و رويگرداني مردم» روبه‌رو شده‌اند و در نتيجه «جريان اصلاح‌طلبي و اصلاح‌طلبان براي هميشه به تاريخ» پيوسته‌اند. اصولگرايان هم تلاش در مقصر نشان‌دادن اصلاح‌طلبان دارند چنانکه به‌عنوان نمونه روزنامه «کيهان» با اشاره به «بيانيه تحليلي جبهه اصلاحات ايران درخصوص اعتراضات در کشور» مي‌نويسد: «مدعيان اصلاحات که پس از آتش‌افروزي و تهييج به خشونت و آشوب در فتنه اخير از مردم سيلي سختي خوردند و عصباني هستند، بار ديگر فريادشان به نيابت از آمريکا بلند شد و با انتشار ياوه‌ها و جفنگ‌هايي، بي‌شرافتي و آلودگي عميق خود را بروز دادند. مدعيان اصلاحات؛ گرا دهنده تحريم ملت به دشمن مدعيان اصلاح‌طلبي در فتنه 88 پادو و حمال دولت آمريکا در ايجاد آشوب، و سپس ترور و خرابکاري و تحريم‌هاي فلج‌کننده بودند. ضربه به معيشت مردم از طريق تحريم‌هاي فلج‌کننده، پيشنهاد برخي نمايندگان سران فتنه سبز به آمريکايي‌ها بود. مدعيان اصلاحات، فتنه‌گران سال 88 و حاميان فعلي آشوب‌ها هستند.» برخي اصولگرايان هم با هجمه به سيدمحمد خاتمي او را متهم به سکوت دربرابر اعتراضات کردند که علي باقري فعال سياسي اصلاح‌طلب سکوت را چنين معنا کرد: «آقاي خاتمي را بايد از گذشته شناخت و جلو رفت. ايشان در طول تقريبا يک دهه گذشته برخلاف احمدي‌نژاد با بيش‌ترين تنگناها از ممنوع تصويري تا محدوديت براي مهماني رفتن و ممنوع خروجي روبه‌رو بوده است. البته به‌رغم اين موضوع، آقاي خاتمي حرفش را نسبت به مناسبت‌ها زده است، در اين ماجراي خاص ايشان رويه متفاوتي با گذشته نداشته است.»
تلاش براي سوق دادن اعتراض‌ها به ناآرامي
روزگذشته سيدمحمد خاتمي در ديدار با جمعي از علاقه‌مندان به مسائل سيستان‌وبلوچستان با اشاره به وضعيت امروز ايران، اظهارکرد: ايران عزيز که در طول تاريخ، تندبادهاي سهمگيني را از سر گذرانده است و افتان و خيزان تاريخ پردرد و البته افتخارآميز خود را رقم زده است اين روزها حال خوشي ندارد و بدخواهان و دشمنان از بيرون و درون پيشرفت و سربلندي آن را مورد تهديد قرار داده‌اند، ولي جسم مجروح آن چشم به آينده بهتر دوخته است. وي خطاب به جمع حاضر، گفت: از گزارش جامع و آسيب‌شناسانه شما از حوادث سيستان‌وبلوچستان و علل و عوامل پديدآمدن آنها و احيانا نمودن راه درمان و برون‌رفت از بحران تشکر مي‌کنم و تقاضا دارم اين مطالب را به اطلاع دست‌اندرکاران امور برسانيد و بر مسئولان نيز فرض است که علاوه بر تحليل‌ها و گزارش‌هايي که از مجاري رسمي مي‌رسد از طريق مجاري بي‌طرف و خيرخواه در جريان امور قرار گيرند. رئيس دولت اصلاحات با اشاره به وضعيت امروز سيستان‌وبلوچستان، تاکيد کرد: در مورد سيستان‌وبلوچستان مظلوم و عزيز و آنچه اين روزها بر آن گذشته است چند نکته را عرض مي‌کنم؛ اولا عزل يک مسئول- هرچند بسيار دير- کار درستي بود و انتظار اين است که در برخورد با کساني ‌که مقصرند دست‌کم سرعتي به خرج داده مي‌شد که متأسفانه در برخورد با معترضان مي‌شود. در ثاني همه مسببان و برنامه‌ريزان و تخلف‌کنندگان مورد بازخواست و برخورد قرار گيرند و ثالثا اينکه در وطن‌خواهي و نجابت مردم بزرگوار استان به‌خصوص قوم اصيل و محترم بلوچ ترديدي نيست؛ امري که در مقاطع مختلف بروز و ظهور کرده است و نيز محروميت‌هايي که اين استان از آن رنج مي‌برد بر کسي پوشيده نيست. خاتمي يادآور شد: در حوادث اخير نيز بر اين استان و به‌خصوص بخش بلوچ آن ستم و جفاي مضاعف رفت که لازم است هرچه زودتر مردم منطقه که هم رنج محروميت و هم ستم اشرار را بيش از ديگران احساس و تحمل کرده‌اند مورد استمالت قرار گيرند و نيز آسيبي که به اين مردم رسيده است تا آنجا که ممکن است جبران شود. رئيس‌ دولت اصلاحات با برشمردن ويژگي‌هاي حکمراني خوب اظهار کرد: از جمله مهم‌ترين آنها شناخت يا به رسميت شناختن حقوق ملت و رعايت آزادي‌هاي اساسي به‌خصوص زمينه‌سازي اعمال حق شهروندي شهروندان که اعضاي يک ملتند و ملت از گرايش‌ها، قوميت‌ها، سليقه‌ها و حتي مذاهب تشکيل شده است و نيز تامين ثبات و امنيت کشور با حضور و کمک خود مردم که صاحب اصلي کشور و حکومتند. وي افزود: به‌خصوص حکمراني خوب آن است که پيشران کشور به سوي توسعه همه‌جانبه توأم با عدالت باشد. البته بيگانگان و بدخواهان و دشمنان عزت ملت و استقامت و پيشرفت کشور بيکار نمي‌نشينند ولي نقش و کار آنها بيشتر بهره‌برداري سوء از نارضايتي مردم و تلاش براي سوق دادن اين اعتراض‌ها به سوي ناآرامي است و حتي ابزار قراردادن خون و رنج مردم براي نيل به مقاصد شومي است که دارند. خاتمي با بيان اينکه نديدن يا انکار وضع بدي که به‌نام زندگي بر مردم تحميل مي‌شود نارضايتي را از بين نمي‌برد، تصريح کرد: اگر چشم‌اندازي به سوي بهبود اوضاع نباشد نارضايتي همراه با يأس و احياناً به آشوب عليه آنچه هست مبدّل مي‌شود. اولين گام اصلاح نه ‌تنها به رسميت شناختن حق اعتراض بلکه استقبال از آن است. اينکه هر اعتراضي، اغتشاش معرفي شود و برخورد خشن و سخت با آن توجيه گردد مشکل را بيشتر مي‌کند. رئيس دولت اصلاحات ادامه داد: از سوي ديگر در جهان و فضايي به سر مي‌بريم که وضع گريز ناپذير ارتباطات در آن زمينه بهره‌برداري سوء از نارضايتي‌ها و استفاده ابزاري از آن براي رسيدن به مقاصد شوم را آسان کرده است. براندازي نه ممکن است نه مطلوب. در يک کلام، کم‌هزينه‌ترين و پرفايده‌ترين راهکار که نتيجه آن ثبات و پيشرفت و بازسازي اعتماد از دست‌رفته بخش مهمي از جامعه است، خود اصلاحي نظام است، هم در ساختار، هم رويکرد و هم رفتار؛ امري که همواره از سوي خيرخواهان گفته و پيشنهاد شده است.
صداي تجزيه‌طلبي شنيده نشد


وي يادآور شد: اعتراض گرچه با مرگ خانم مهسا اميني دختر خانم کرد سني آغاز شد ولي خوشبختانه در اثر هوشياري مردم و به‌رغم تلاش مذبوحانه‌اي که به‌خصوص از خارج هدايت مي‌شد، اعتراض رنگ و بوي قومي و مذهبي نگرفت و صداي تجزيه‌طلبي که مورد خواست دشمنان است شنيده نشد. ولي بپذيريم که محروميت که همه‌جا هست در نواحي مرزي که بيشتر سکونتگاه اقوام مختلف است و نيز براي زنان و جوانان بيشتر است و از اولويت‌هاي حکمراني خوب تلاش مضاعف براي رفع اين محروميت‌هاست. خاتمي گفت: نسل جديد که جهان ويژه خود را دارد سرمايه بزرگ امروز و فرداي ماست. اگر نمي‌خواهيم يا نمي‌توانيم تقاضاهاي او را برآورده کنيم دست‌کم ذهنيت، اميد و اعتراض او را بفهميم. فهميدن گام نخست تفاهم و حرکت به سوي همدلي و اقناع متقابل است.