انتخابات شکاف حکمرانی را در امریکا عمیق‌تر کرد

هشتم نوامبر انتخابات میان دوره‌ای امریکا، برای تعیین تکلیف ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان (کنگره)، ۳۵ کرسی از مجموع ۱۰۰ کرسی مجلس سنا و ۳۶ پست فرمانداری برگزارشد. انتخابات میان‌دوره‌ای حدود دو سال پس از انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود، به همین دلیل نوعی همه‌پرسی درباره عملکرد رئیس‌جمهور و حزب اوست. در انتخابات میان‌دوره‌ای، دموکرات‌ها توانستند با کسب ۵۰ کرسی، جمهوریخواهان را شکست دهند و کنترل مجلس سنا را به دست بگیرند. معاون رئیس‌جمهوری هم در مواقعی که تساوی آرا باشد، به نفع حزب دموکرات عمل خواهد کرد. این یعنی نتیجه ۵۰+۱ به نفع حزب دموکرات. این انتخابات یکی از حساس‌ترین انتخابات امریکا درتاریخ سیاسی این کشور محسوب می‌شود که درابعاد مختلف بر مسائل داخلی امریکا از جمله انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ و نیز روابط این کشور با جهان تأثیر گذار خواهد بود.
شعار‌های انتخاباتی احزاب بر موضوعات و مسائل مشخصی متمرکز بود که بیانگر مطالبات و مشکلات موجود در جامعه امریکا است. نامزد‌ها و رهبران حزب دموکرات در تبلیغات انتخاباتی، حمایت از طرح قانونی کردن «سقط جنین»، «ممنوعیت حمل سلاح» همچنین «بهبود سیستم بهداشت و درمان» را به عنوان محوری‌ترین شعار خود قرارداده بودند، در مقابل جمهوریخواهان وعده حل مشکلات اقتصادی و معیشتی وکنترل «تورم» و اجراکردن قانون جریان «دگرباشان جنسی»، مبارزه با «مهاجرت»، وعدۀ «کاهش کمک‌های امریکا به اوکراین» و «پایان دادن به تحقیقات کنگره دربارۀ نقش دونالد ترامپ و حامیانش در ماجرای حمله به کنگره امریکا» را به عنوان شعار انتخاباتی انتخاب کرده بودند. تحقق یا عدم تحقق این شعارها، فارغ از احزاب دموکرات درکنار منازعات سیاسی دو جریان بر روند تحولات سیاسی و اقتصادی این کشور اثرگذار خواهد بود.
نسبت به آنچه برخی از نظرسنجی‌ها تا قبل از برگزاری انتخابات اخیر پیش‌بینی کرده بودند، نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای برای دموکرات‌ها چندان هم بد نبود، چرا که در تاریخ امریکا به‌طور معمول حزب حاکم تقریباً همیشه در همه انتخابات‌های میاندوره‌ای باکاهش محبوبیت روبه‌رو بوده است. در ۳۶دوره از ۳۹دوره انتخاباتی که پس از جنگ داخلی امریکا برگزار شده، حرب حاکم در کنگره کرسی‌های خود را از دست داده است. تنها استثنا، مربوط به شرایط پس از استیضاح بیل کلینتون بود. با وجود استیضاح کلینتون، مردم به حزب او رأی دادند. این وضعیت پس از ۱۱سپتامبر نیز تکرار شد و رأی‌دهندگان امریکایی تحت‌تأثیر فضای پس از حادثه ۱۱سپتامبر کنترل یکدست کنگره را نیز به جمهوریخواهان سپردند. در شرایط فعلی نیز با تورم بالای ۸درصد و روند کاهشی محبوبیت «جوبایدن»، انتظار می‌رفت که جمهوریخواهان برنده هر دو مجلس باشند، اما چنین نشد. البته جمهوریخواهان با پیروزی در مجلس نمایندگان به ریاست دموکرات‌ها در این مجلس پایان دادند. اگر چه ایده «موج بزرگ قرمز» جمهوریخواهان و ترامپ اتفاق نیفتاد؛ اما از آنجایی که رئیس کنگره سومین شخصیت ارشد حکومتی پس از رئیس‌جمهوری و معاونش محسوب می‌شود، این مسئله به حفظ توازن قدرت دوحزب در طراحی سیاست‌ها و اعمال آنها، در حوزه‌های مختلف کمک می‌کند و شکلی از چالش مستمر را درحوزه تصمیم‌گیری و اجرای درآینده به نمایش خواهد گذاشت.
به عقیده کارشناسان حوزه مطالعات امریکا، انتخابات میان دوره‌ای به دلیل نقش مقدماتی آن در انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری، شاهد آرایش جدی با رفتار رادیکالی در ابعاد سیاسی و اقتصادی سیاسی در عرصه داخلی امریکا خواهیم بود. از این رو باید منتظر وضعیت چالش عمیق در فضای سیاسی این کشور باشیم. مهم‌ترین پیامد و تأثیرات انتخابات میان دوره‌ای درعرصه سیاست داخلی امریکا در چند محور قابل احصا و اشاره است:


۱. تداوم شکاف عمیق سیاسی بین دو قطب سیاست درامریکا: شکاف عمیق سیاسی بین دموکرات‌ها و جمهوریخواهان که با حمله به ساختمان کنگره در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به اوج خود رسید، در تجدید و تشدید چالش‌های گفتمانی امریکا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ نقش کلیدی خواهد داشت. جمهوریخواهان مدعی هستند دموکرات‌ها کشور را به سمت «سوسیالیستی» یا «کمونیستی» هدایت می‌کنند، درمقابل جریان دموکرات نیز مدعی است، تنها «راه نجات دموکراسی» در امریکا از مسیر حکمرانی این حزب می‌گذرد. تحلیل محتوای این دو رویکرد این است که امریکا از مسیر دموکراسی خارج شده و در مسیر گفتمان غیر دموکراتیک قرار گرفته است. در چنین فضایی احتمال همکاری بین دو حزب طی دو سال آینده بسیار ناچیز به نظر می‌رسد. هر دو حزب ادعا می‌کنند، برای احیای دموکراسی می‌جنگند و مدعی هستند تقویت وحدت و ترمیم شکاف‌های سیاسی از اهداف کلیدی آنهاست و این چالش بزرگ جامعه و دولت امریکا در شرایط بعد از انتخابات میان دوره‌ای است.
۲. تداوم مشکلات مدیریت در امریکا: کنترل کنگره از سوی حزب جمهوریخواه و حفظ اکثریت دموکرات‌ها در مجلس سنا به این معنا خواهد بود که هر دو حزب برای پیش بردن برنامه‌های خود نیازمند مذاکره و انعطاف در برابر یکدیگر هستند. امری که حداقل در فضای سیاسی کنونی بسیار بعید به نظر می‌رسد. چون با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری، دولت این کشور با بن‌بست در زمینه قانون‌گذاری همراه خواهد شد. به نظر می‌رسد با توجه به افزایش قدرت جمهوریخواهان، بایدن برای غلبه بر بحران‌ها، راه بسیار دشواری در پیش خواهد داشت؛ چون از یک طرف به راحتی نخواهد توانست طرح‌ها و برنامه‌های مورد نظرش را در مجلس نمایندگان که اکثریت آن در دست جمهوریخواهان است، به تصویب برساند و فرصت برنامه‌ریزی و اقدام درحوزه‌های سیاسی و اقتصادی را نخواهد یافت، این یعنی ابهام در آینده سیاسی جریان دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری و تشدید دوقطبی سیاسی و اجتماعی پایدار دردولت و جامع امریکا.