روزنامه وطن امروز
1401/08/28
نفت در برابر خون
گروه بین‌الملل: وزارت دادگستری آمریکا با صدور یک رای مشورتی و موافقت دولت این کشور، به ولیعهد سعودی در پرونده قتل روزنامه‌نگار منتقد آل‌سعود در استانبول، مصونیت اعطا کرد تا بار دیگر نشان دهد موضوعات حقوق‌بشری بر صادرات اسلحه و مبادلات تجاری و اقتصادی مقدم نیست. وزارت دادگستری آمریکا در یک رای مشورتی حقوقی به این نتیجه رسیده است که «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در اتهامات قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد ریاض، مصونیت دارد. طبق گزارش پایگاه خبری «روسیا الیوم»، این نظر مشورتی در حالی اعلام شد که شکایت علیه ولیعهد سعودی و همراهان وی توسط «خدیجه چنگیز» نامزد این روزنامه‌نگار به قتل رسیده و سازمان دموکراسی در جهان عرب در دادگاه فدرال واشنگتن در جریان بود. قاضی این دادگاه تا نیمه‌شب پنجشنبه (۱۷ نوامبر) به دولت آمریکا مهلت داده بود درباره درخواست وکیل بن‌سلمان مبنی بر اعطای مصونیت قانونی به موکلش به دلیل موقعیت بالای وی اظهارنظر کند؛ در حالی که واشنگتن این فرصت را داشت و می‌توانست به هیچ وجه نظر خود را اعلام نکند. رسانه‌های آمریکایی مدعی هستند با توجه به الزام‌آور نبودن این درخواست، در نهایت تصمیم به اعطای مصونیت توسط قاضی گرفته شده و کاخ‌سفید نیز با آن موافق بوده است. نامزد خاشقجی نیز پس از انتشار این خبر در توئیتی نوشت: «امروز، جمال بار دیگرکشته شد. ما فکر می‌کردیم شاید در آمریکا نوری برای اجرای عدالت وجود داشته باشد اما باز هم پول اول شد. این دنیایی است که جمال و من از آن خبر نداشتیم». خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی هنگام مراجعه به کنسولگری سعودی در شهر استانبول، توسط نیروهای وابسته به رژیم ریاض کشته و بدن او تکه‌تکه شد؛ عملیاتی که نیروهای اطلاعاتی آمریکا معتقدند به دستور محمد بن‌سلمان انجام شده است. ماه گذشته «ملک‌سلمان» پادشاه سعودی به عنوان بخشی از تغییر ساختار کابینه این کشور محمد بن‌سلمان را به عنوان رئیس شورای وزیران ریاض منصوب کرده بود. طی این انتصاب، وکلای محمد بن‌سلمان به دادگاه آمریکایی گفته بودند سمت جدید ولیعهد سعودی به عنوان رئیس شورای وزیران باعث مصونیت قضایی او از پیگرد در پرونده قتل جمال خاشقجی خواهد شد. دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در همراهی با رای مشورتی دادگاهی در این کشور، سرانجام برای تکمیل روند تعظیم خود در مقابل مقامات عربستانی، به «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی در پرونده قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد، مصونیت داد. رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا در تبلیغات انتخاباتی خود با صدای رسا وعده داده بود ریاض را به دلیل ترور فجیع جمال خاشقجی و سایر موارد نقض حقوق بشری منزوی کرده و ولیعهد سعودی را در این باره بازخواست خواهد کرد. قرار بود دولت دموکرات بایدن بعد از راهیابی به کاخ‌سفید، با گاو شیرده منطقه (برخلاف دولت دونالد ترامپ) به شیوه دیگری برخورد کند اما ناگهان در مقابلش زانو زد. حالا با وسیع شدن دامنه نیازهای غرب به نفت و افزایش انتقادات از ضعف دولت دموکرات‌ها، به نظر می‌رسد کاخ‌سفید به مرحله جدیدی از کوتاه آمدن و تعظیم در مقابل ریاض روی آورده است. در مرحله جدید، وزارت دادگستری آمریکا با صدور یک رای مشورتی و موافقت دولت این کشور، به ولیعهد سعودی در پرونده قتل روزنامه‌نگار منتقد ریاض در استانبول مصونیت اعطا کرد. حالا بایدن نه‌تنها دیگر ادعایی برای منزوی کردن عربستان در پی قتل فجیع خاشقجی ندارد، بلکه مسؤولیت رفع اتهام از ولیعهد قاتل سعودی را نیز بر عهده گرفته است! برخی گزارش‌ها و تحلیل‌ها از این فراموشی بایدن و چرخش دموکرات‌ها نسبت به عربستان سعودی گویای تلاش مقامات فعلی کاخ سفید برای فرار از مشکلات داخلی و چالش‌های جهانی آمریکا هستند که روز‌به‌روز بیشتر رو به افول می‌گذارد. نامزد جمال خاشقجی در واکنش به اعطای مصونیت واشنگتن به ولیعهد عربستان سعودی در پرونده قتل نامزدش در استانبول، گفت که خاشقجی امروز یک بار دیگر مُرد. روسیا الیوم نوشت خدیجه چنگیز، نامزد جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار و منتقد سعودی در توئیتی به‌شدت از تصمیم دولت آمریکا مبنی بر مصونیت دادن به محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در پرونده قتل نامزدش در استانبول انتقاد کرد. وی در این توئیت با ابراز ناامیدی از تصمیم واشنگتن نوشت: وزارت خارجه آمریکا به بن‌سلمان مصونیت داده است، هیچ کس انتظار این تصمیم را نداشت؛ ما فکر می‌کردیم که ممکن است چراغ عدالت از سوی ایالات متحده آمریکا روشن شود اما بار دیگر پول تاثیرگذارتر بود. این دنیایی است که نه جمال آن را می‌شناسد و نه من. چنگیز در توئیت دیگری در این باره نوشت: جمال خاشقجی امروز بار دیگر مُرد و در حق او ظلم شد. نامزد خاشقجی پیش‌تر نیز بایدن را بابت دیدارش با ولیعهد عربستان مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: دست بایدن به خون قربانی بعدی ولیعهد سعودی آلوده است. واکنش‌های منفی نسبت به این رفتار دولت آمریکا در سطح بین‌الملل بروز کرده است. در حالی که واشنگتن به‌شدت علیه ایران در جامعه جهانی درباره موضوعات حقوق‌بشری فعالیت می‌کند اما در مقابل اره‌کردن مخالفان توسط بن‌سلمان و حکومت سعودی که رقیب ایران در منطقه غرب آسیاست، سکوت اختیار کرده و حتی برای ولیعهد سعودی که فرمان قتل خاشقجی را صادر کرد، مصونیت قضایی صادر می‌کند؛ امری که نشان می‌دهد آمریکایی‌ها از حقوق‌بشر استفاده ابزاری کرده و فقط به دنبال مقاصد سیاسی و اقتصادی خود هستند. این در حالی است که پیش از این آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در توئیتی مدعی شده بود: قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مخالف سعودی و ستون‌نویس واشنگتن‌پست در 4 سال قبل در کنسولگری عربستان در استانبول حمله به آزادی بیان بود. وی در ادامه نوشت: «ما ضمن عزاداری برای جمال خاشقجی به همکاری و حمایت از مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و افراد دیگری که از آزادی‌های بنیادین در سراسر جهان دفاع می‌کنند، ادامه خواهیم داد». این موارد در صورتی است که آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا گفته‌اند محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان قتل خاشقجی را در کنسولگری عربستان در استانبول تایید کرده بود. جمال خاشقجی اکتبر 2018 توسط عوامل سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول کشته و تکه‌تکه شد؛ عملیاتی که اطلاعات آمریکا معتقد است به دستور محمد بن‌سلمان که چندین سال حاکم واقعی پادشاهی سعودی بوده، صادر شده است. تصمیم اخیر آمریکا این موضوع را در ذهن بسیاری از تحلیلگران تداعی می‌کند که دولت بایدن قصد دارد با امتیاز دادن به بن‌سلمان مشکلات انرژی خود را برطرف کند، چرا که قیمت بنزین در یک سال اخیر بسیار افزایش یافته است و آمریکایی‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. چند ماه قبل هم بایدن سفری به ریاض داشت و از سعودی‌ها درخواست افزایش تولید نفت کرد. البته عربستان با همکاری امارات و روسیه میزان تولید نفت را کاهش دادند که با واکنش شدید آمریکا روبه‌رو شد. به گزارش رویترز، آندریاس کریگ، استاد کالج کینگ در لندن با اشاره به اینکه فضای رقابتی شدیدی در جهان شکل گرفته است، گفت: آمریکا ترس این را دارد که متحدان دیرینه‌اش از واشنگتن فاصله بگیرند. کریگ افزود: «در میان رقابت قدرت‌های بزرگ با روسیه و چین، ایالات متحده می‌داند که عربستان گزینه‌های دیگری دارد و به هر قیمتی باید از چرخش بیشتر عربستان به شرق جلوگیری کرد».
