قطعنامه سیاسی زیر فشار غرب

آرمان‌ملي- حميد شجاعي: نگاهي به تحرکات آمريکا و تروئيکاي اروپايي طي چند ماه گذشته نشان مي‌دهد که آنها از مذاکره و رسيدن به توافق به سمت اجراي سياست فشار حداکثري و تحريم شيفت کرده‌اند و در اين مسير ادله موجه و متقني هم از خود بروز نمي‌دهند. پرسش اينجاست که اساسا اروپايي‌هايي که تا چند ماه پيش مصرانه و مجدانه به‌دنبال احياي برجام، اعلام توافق و به سرانجام رساندن پرونده هسته‌اي ايران بودند؛ امروز چه اتفاقي رخ داده که از آن موضع سابق خويش بازگشته و سياست جديدي اتخاذ کرده‌اند. برخي معتقدند که اروپايي‌ها در محاسبات خود نسبت به ايران و مذاکره براي احياي برجام دچار اشتباه شدند. چه اينکه آنها فکر مي‌کردند با احياي برجام هم مي‌توانند توافق را داشته باشند و از مواهب و ثمراتش استفاده کنند و از طرف ديگر نيز با اتفاقاتي که در جنگ روسيه و اوکراين رخ داده از محل برجام کمبود منابع انرژي خود را از ايران تأمين کنند. اما عدم درک مشترک در مذاکرات از توافق نهايي ميان طرفين و در نهايت بروز برخي اختلافات باعث شد تا مذاکرات تا اطلاع ثانوي مسکوت بماند و اروپايي‌ها نيز روند خود را تغيير دهند. اين در حالي است که ايران همواره در اتخاذ مواضع خود ثابت قدم و مطالبه و خواسته‌هايش مشخص بوده است و اين غربي‌ها بودند که هر از چندي تغيير موضع داده‌اند. لذا پس از اتفاقات دو ماه اخير در ايران، اروپايي‌ها و آمريکا بهانه جديدي يافتند تا رويکرد تازه‌ خود مبني بر تحريم ايران را با اين بهانه کليد بزنند. اما اين پايان ماجرا نبود؛ چرا که سه‌شنبه هفته گذشته برخي اخبار حاکي از اين بود که آمريکا و تروئيکا قصد دارند فشارهاي خود را اين بار از ناحيه آژانس و شوراي حکام پيش ببرند. چه اينکه همان زمان رسانه‌هاي غربي با استناد به اظهارات ديپلمات‌هاي غربي، مدعي شدند که پيش‌نويس قطعنامه‌اي انتقادي درباره برنامه هسته‌اي ايران از سوي آمريکا و تروئيکاي اروپا به شوراي حکام آژانس ارائه شده است که از ايران به دليل آنچه همکاري نکردن با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي خوانده شده است، انتقاد مي‌کند. هر چند در آن زمان همه صحبت‌ها از تحت فشار قرار دادن شوراي حکام و آژانس براي صدور قطعنامه عليه ايران حکايت داشت. در همين راستا نيز ناصر کنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه با بيان اينکه جمهوري اسلامي ايران ضمن پايبندي به اصل وفاي به عهد در اجراي تعهدات بين‌المللي خود، در دفاع از منافع و حقوق کشور و مقابله با فشارها و زياده‌خواهي‌هاي آمريکا و کشورهاي غربي مصمم و پايدار خواهد بود، گفت: «بي‌ترديد در صورت تصويب قطعنامه، پاسخ تهران قاطع و موثر خواهد بود. اما به‌نظر نمي‌رسيد که اين روند به زودي به نتيجه برسد.» اما با فاصله چند ساعت شاهد تصويب سومين قطعنامه از سوي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي عليه کشورمان بوديم. حال صحبت اينجاست که اساسا هدف غربي‌ها از اين فشارها بر ايران چيست و تا کجا مي‌خواهند ادامه دهند؟ برخي کارشناسان معتقدند که اگر آنچه در قطعنامه شوراي حکام مبني بر همکاري ايران با ديده‌بان آژانس به هر نحوي شکل نگيرد احتمال ارائه پرونده ايران به شوراي امنيت اجتناب‌ناپذير است. امري که اگر رخ دهد ايران را به شرايط پيشابرجام بازخواهد گرداند. اين مسائل در شرايطي است که شامگاه چهارشنبه نيز کميته سوم مجمع عمومي سازمان ملل متحد روز چهارشنبه قطعنامه کانادا درباره «وضعيت حقوق بشر در ايران» را به تصويب رساند. لذا بايد ديد که رويکرد و پاسخ متقابل کشورمان به قطعنامه اخير شوراي حکام چه خواهد بود.
قطعنامه سوم
شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز پنج‌شنبه قطعنامه‌اي عليه ايران به تصويب رساند. اين شورا خواستار همکاري ايران با نهاد ديده‌بان هسته‌اي سازمان ملل شده است. در اين قطعنامه که با مخالفت چين و روسيه روبه‌رو شد يادشده «ضروري و فوري مي‌داند» که ايران بدون تأخير «توضيحات فني موجهي» را درباره ادعا‌هاي مطرح شده و همچنين امکان «دسترسي به سايت‌ها و تجهيزات» براي «جمع‌آوري نمونه‌ها» فراهم کند. اين در حالي است که 26 کشور به اين قطعنامه رأي موافق، 2 کشور رأي مخالف و 5 کشور رأي ممتنع دادند. اين سومين قطعنامه شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي عليه ايران پس از اجرايي شدن برجام و بسته‌شدن پرونده مسائل ادعايي پادماني است که در شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي صادر مي‌شود. 30 خرداد 1399 و 18 خرداد 1401 هم قطعنامه مشابهي توسط سه کشور اروپايي عضو برجام و حمايت آمريکا پيشنهاد و تصويب شده بود.
فشارها به جهت عدم انتفاع از برجام است


يک تحليلگر مسائل بين‌الملل در خصوص صدور قطعنامه جديدي شوراي حکام عليه ايران و رويکرد غربي‌ها اظهارداشت: آنها انتظارشان اين بود که در مساله برجام از دو سه جهت منتفع شوند. نخست؛ اينکه از انرژي ايران بهره‌مند شوند، دوم اينکه مساله برجام را حل کنند و نکته سوم نيز اينکه ايران را از اردوگاه روسيه به دور نگه‌دارند که هيچ کدام از اين اتفاقات نيفتاد و در نتيجه آنهايي که در دوره آقاي ترامپ با آمريکا همراهي نکردند و اسنپ‌بک را کنار گذاشتند حال فشارهاي عديده‌اي به سمت ايران متمرکز کردند. سيدجلال ساداتيان به «آرمان‌ملي» گفت: نکته‌اي که اتفاق افتاده قطعنامه حقوق بشري است که عليه ايران به تصويب رسيد. اين مجموعه که فشارها از نواحي مختلف بر ايران متمرکز شده و در آژانس هم بروز و ظهور کرد. وي تصريح کرد: فشار آقاي گروسي و تيم آژانس از اين جهت بود که ايران به سوالات آژانس پاسخ دهد و ايران هم جزء شروط خود قرار داده بود که تا کل مسائل پادماني حل نشود ما آماده پاسخگويي و حل مساله برجام نيستيم. هر چند که هياتي از ايران به رياست آقاي کمالوندي براي مذاکره با گروسي به وين سفر کرد اما ظاهرا خيلي مثبت نبوده چرا که در همان مقطعي که اينها در وين بودند مصوبه آژانس به تصويب رسيده و سپس قطعنامه شوراي حکام صادر شده است.
اهداف بانيان قطعنامه محقق نخواهد شد
سفير و نماينده دائم کشورمان در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در وين، در خصوص تصويب قطعنامه ضدايراني شوراي حکام اظهار کرد: شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در نشست روز پنج‌شنبه خود تحت فشار شديد سياسي کشورهاي آمريکا، انگليسي، فرانسه و آلمان قطعنامه‌اي عليه فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي کشورمان به تصويب رساند. محسن نذيري‌اصل ضمن بيان ابن مطلب، گفت: در جريان بررسي اين موضوع، حاميان پيش‌نويس قطعنامه اطلاعات ساختگي و ادعاهاي بي‌اساسي براي توجيه رويکرد غيرسازنده خود به شوراي حکام ارائه کرده و کوشيدند اين نشست را به ابزاري براي پيگيري اهداف کوته‌بينانه سياسي خود و فراتر از چارچوب وظايف و اختيارات آژانس تبديل نمايند. وي افزود: قويا معتقديم اين قطعنامه هيچ نتيجه‌اي براي بانيان آن به ويژه در زمينه ترميم وجهه مخدوش شده آنها به عنوان ناقضان اصلي برجام و زمينه‌سازي براي توجيه تحريم‌هاي يکجانبه بيشتر عليه ملت ايران، نخواهد داشت. نذيري‌اصل تصريح کرد: با توجه به تداوم همکاري‌هاي گسترده ايران با آژانس، دعوت از ايران براي همکاري با آژانس، آن هم با استفاده ابزاري از شوراي حکام و اعمال فشار از طريق تصويب يک قطعنامه، غيرموجه و بي‌معني است. وي تاکيد کرد: اهداف سياسي بانيان اين قطعنامه ضدايراني محقق نخواهد شد، اما تصويب آن مي‌تواند بر روند همکاري و تعاملات سازنده جمهوري اسلامي ايران با آژانس اثرگذار باشد.