حفظ برجام منوط به همکاری با آژانس است

علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


اکنون ايران تحت تاثير سه جريان سخت و سنگين قرار گرفته است؛ نخست، مسائل داخلي است که باعث شده تحريم‌هاي آلمان و اتحاديه اروپا عليه ايران شکل بگيرد هرچند مهم نيست که عليه چه اشخاص و نهادي هست ولي اهميتش از اين بابت است که به چهره ايران در فضاي بين‌المللي آسيب وارد مي‌کند و ممکن است در نشست آينده مجمع عمومي باز مطرح شود که هزينه‌هايي براي ايران خواهد داشت. دوم، مساله فروش اسلحه از ايران به روسيه عليه اوکراين است. با توجه به اينکه طبق قطعنامه 2231 ايران تا سال 2023 از خريد و فروش اسلحه منع شده، تبديل به مشکلي شده که در فضاي اروپايي روي آن حساسيت نشان دادند. سوم، موضوعي که رهبران دو کشور فرانسه و آلمان به آن اشاره کردند و از آنجا که در منطقه خاورميانه سرمايه‌گذاري‌هاي هنگفتي کردند و مايل هستند باز هم اين سرمايه‌گذاري را ادامه دهند، امانوئل مکرون و اولاف شولتس اعلام کردند ايران در منطقه، ناامني به‌وجود آورده و فضاي کشورهاي خليج فارس را با مشکل مواجه کرده است. اين سه دليل باعث شده که يک فضاي خصومتي عليه ايران در سطح بين‌المللي شکل گيرد. در ارتباط با نشست روز پنجشنبه آژانس که با پيشنهاد سه کشور اروپايي و آمريکا، قطعنامه‌اي عليه ايران صادر شد که البته اخطاري است و خيلي اثر اجرايي بالايي ندارد. ولي در عين حال از ايران خواستند که به آمدن بازرسان جهت بازرسي سايت‌ها تن دهد. پيش‌بيني مي‌کنم ايران ناچار است تن به اين پيشنهاد دهد براي اينکه در سه ماه آينده که جلسه شوراي حکام تشکيل مي‌شود، چنانچه ايران به اين بازرسي‌ها تن ندهد، ممکن است قطعنامه شديدتري که تنبيهي است عليه ايران صادر کنند که در آن‌صورت پرونده ايران به شوراي امنيت خواهد رفت وديگر احتياجي به رأي روسيه و چين هم ندارد. بنابراين هم تحريم‌هاي جديدي عليه ايران اعمال خواهد شد و از طرفي ممکن است شوراي امنيت پرونده ايران را به ذيل فصل هفتم منشور ببرد. از اين رو بايد رابطه با آژانس را حفظ بکنيم. واقعيت اين است که شرايط مناسبي در فضاي بين‌المللي نداريم. همه تلاش غربي‌ها براي ادامه مذاکرات برجامي با ايران است که اجازه ندهند ايران به سمت غني‌سازي بيشتري حرکت کند. درحقيقت اگر ايران همکاري خود با آژانس و مذاکراتش را با غربي‌ها اجازه ندهد ممکن است اين تحريم‌ها باعث شود که ايران غني‌سازي را بالا ببرد و با بالابردن سطح غني‌سازي ممکن است با واکنش‌هاي اسرائيل روبه‌رو شويم و آمريکايي‌ها هم قطعا دنبال اسرائيل را خواهند گرفت و در اين صورت ناخواسته به جنگ ويرانگري کشيده خواهيم شد. بنابراين به دلايل گفته شده لازم است ايران سراغ حل مشکلات با آژانس باشد. خود اين قضيه مي‌تواند يک مقداري التهاب داخلي را کاهش دهد. فراموش نکنيم مشکلات اقتصادي باعث بروز نارضايت‌هايي شده است و مشکلات اقتصادي حل نمي‌شود الا اينکه شرايطي به‌وجود آوريم که سطح سرمايه‌گذاري خارجي بالا رود و اشتغال به‌وجود بيايد.