روزنامه ایران
1401/08/28
مالیات صفر از خانه‌های خالی و لوکس!
گروه اقتصادی/ بر اساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی مصوب سال 1400، اگر واحد مسکونی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر بیش از ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشد، مشمول مالیات میشود و به ازای هر ماه بیش از زمان مذکور، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره به شرح ضرایب سال اول معادل 6 برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه خواهد شد. آمارهای رسمی وجود 2.5 میلیون واحد خالی از سکنه در کشور را تأیید می‌کند که البته تخمین زده میشود در سال‌های اخیر (از سال 95 تا کنون که آخرین سرشماری نفوس و مسکن انجام شده)، با افزایش قیمت مسکن و عدم دسترسی مالی متقاضیان برای خرید، تعداد واحدهای خالی بیشتر از رقم مورد نظر است.با توجه به تعداد بالای مسکن خالی در کشور، قانونگذار، با هدف عرضه این واحدها در شرایطی که بازار با کمبود مسکن برای خرید و اجاره مواجه است، دریافت مالیات از خانه‌های خالی را تصویب کرد تا با این اهرم قانونی مالکان را برای عرضه واحدها به بازار مصرف متقاعد کند. هرچند کسب درآمد هدف اولیه و اصلی از مالیات‌گذاری برای مسکن‌های خالی نیست، اما رقم این نوع مالیات نشان می‌دهد اجرای قانون چقدر موفقیت داشته است.
آمار سازمان امور مالیاتی از دریافتی هفت ماهه امسال مالیات خانه‌های خالی رقم آن را یک میلیارد و ۴۰۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نشان می‌دهد که با توجه به آمار بالای واحدهای خالی عددی ناچیز محسوب میشود، به این ترتیب می‌توان گفت که اجرای قانون مالیات بر واحدهای خالی، دو سال بعد از تصویب، موفق نبوده است. شناسایی خانه‌های خالی بر عهده وزارت راه و شهرسازی و از طریق سامانه املاک و اسکان است. این وزارتخانه با راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان نسبت به ثبت اطلاعات سکونتی افراد اقدام می‌کند و کسانی که نتوانند اطلاعات را ثبت کنند، خانه آنها به‌عنوان خانه خالی از سوی وزارت راه و شهرسازی به سازمان امور مالیاتی معرفی میشود. همین موضوع یک نقص مهم در شناسایی واحدهای خالی محسوب میشود، زیرا از واحدهایی که وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان واحد خالی به سازمان امور مالیاتی معرفی کرده است، بیشتر آنها خالی نبوده و با اعتراض مالکان به حکم مالیاتی همراه بوده است. به همین دلیل بیشتر انتقادها از قانون مالیات بر خانه‌های خالی متوجه نحوه شناسایی واحدها است. انتقادات ناشی از روند شناسایی واحدهای مسکونی خالی تا اخذ مالیات از آنها از آنجا است که وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان نهاد مربوطه برای شناسایی خانه‌های خالی عملکردی ضعیف دارد.
داوود منظور، رئیس سازمان امور مالیاتی با انتقاد از نحوه شناسایی واحدهای خالی معتقد است: «با خوداظهاری نمی‌توان خانه‌های خالی را شناسایی کرد. تعریف خانه‌های خالی غلط است. تاکنون ۵۲۰ هزار رکورد خانه خالی توسط وزارت راه و شهرسازی ثبت شد که از این میزان ۲۱۶ هزار اعتراض صورت گرفت که همگی وارد بوده است.» به این ترتیب نزدیک به نیمی از واحدهای شناسایی شده به‌عنوان واحد خالی در واقع خالی نبوده و سازمان امور مالیاتی نتوانسته است بر حسب قانون از مالکان آن مالیات‌ستانی داشته باشد.
با اینکه هدف اولیه مالیات بر خانه‌های خالی کسب درآمد نیست، اما در قانون تأسیس صندوق ملی مسکن، که تأمین‌کننده منابع نهضت ملی مسکن برای ساخت 4 میلیون مسکن است، درآمدهای مالیاتی حاصل از مالیات خانه‌های خالی و لوکس، به‌عنوان بخشی از منابع صندوق در جهت تأمین مالی نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده است. به گفته مسعود رهنما رئیس هیأت عامل صندوق ملی مسکن، تاکنون 6 هزار و 600 میلیارد تومان منابع صندوق ملی مسکن تأمین شده که از خزانه و بازپرداخت تسهیلات مسکن مهر است، به این ترتیب عملاً صندوق ملی مسکن دریافتی از مالیات خانه‌های خالی یا لوکس ندارد. این در حالی است که برای تأمین مالی ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی 400 هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز است. در شش ماهه نخست امسال مالیات واحدهای لوکس 12 میلیارد و 775 میلیون تومان بوده است. در ابتدای تشکیل صندوق ملی مسکن، مالیات‌های بخش مسکن و ساختمان به‌عنوان مهم‌ترین مجوزهای تأمین مالی مطرح شد، حال اما شاهد عملکرد تقریباً صفر در تأمین منابع صندوق از محل مالیات بر خانه‌های خالی و لوکس هستیم. درخصوص خانه‌های گرانقیمت هدف اولیه دریافت مالیات، سوق دادن سرمایه به سمت تولید مسکن است، سرمایه زیادی در خانه‌های خالی یا لوکس که بعضاً خالی هستند، راکد مانده است که این سرمایه اگر با اهرم مالیاتی به سمت تولید مسکن برود، علاوه بر تأمین بخشی از مسکن مورد نیاز در کشور، اشتغالزایی و ارزش افزوده اقتصادی نیز به‌دنبال دارد.
رضا عزیزمحمدی، معاون دفتر طراحی سازمان امور مالیاتی کشور، هدف از وضع مالیات بر خانه‌های خالی و لوکس را تغییر انگیزه مصرف این واحدها می‌داند که به گفته او «رسیدن به این نتیجه زمان‌بر است.» او پایه مالیاتی خانه‌های خالی و لوکس را مالیاتی جدید دانست که برای اجرای آن باید اطلاعات جمع‌آوری و سپس بررسی شود.
به گفته او، هنوز راهکارهای مربوط به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به خانه‌های خالی نهایی نشده است. او می‌گوید: «سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌ها با یک پدیده جدید روبه‌رو شدند که پیش‌زمینه‌های لازم را برای اجرای آن نداشتند.» اما او تأکید می‌کند: «آمار مالیاتی خانه‌های خالی و لوکس سال ۱۴۰۱ نسبت به آمار سال ۱۴۰۰ از لحاظ جمع‌آوری اطلاعات رشد قابل ملاحظه‌ای دارد.» او می‌افزاید: «بحث تشخیص ما در زمینه مالیات خانه‌های خالی و گرانقیمت این است که ملک مورد نظر را دقیقاً شناسایی کنیم، یک بحث دیگر این است که مالک را دقیق شناسایی کنیم، بحث سوم این است که ارزشگذاری باید دقیق انجام شود.» براساس قانون، ارزشگذاری واحدهای لوکس برای دریافت مالیات در سال 1401 به این نحو است که اگر ملک تا 15 میلیارد تومان قیمت داشته باشد معاف از مالیات است و هر چه قیمت ملک مازاد بر 15 میلیارد تومان باشد، مالیات مبلغ مازاد محاسبه میشود و نه مالیات کل ارزش ملک. با توجه به اینکه در نهضت ملی مسکن، تأمین منابع مالی، محور مهم پیشبرد طرح و ساخت 4 میلیون مسکن است، به نظر می‌رسد که اجرای درست و دقیق مالیات بر خانه‌های خالی، در جهت تأمین بخشی از منابع مالی ساخت نهضت ملی مسکن، اهمیت دارد.
سایر اخبار این روزنامه
تروریسم رسانه‌ای علیه ایذه
14 شهید امنیت در آشوب 24 25 26
افزایش 38 درصدی خرید اینترنتی در مهرماه
پاسخ «نه» ۹۶ کشور به پروژه ضد ایرانی
مخالفت چین و روسیه با قطعنامه امریکایی
فشار حداکثری و اولویت راهبردی ایران
مالیات صفر از خانه‌های خالی و لوکس!
برای بازجویی نرفتم
حق خوری از تالاب‌ها!
پاسخ جهانبخش و انصاری‌فرد به خبرنگار انگلیسی
