جدایی خودروسازی ایران از فرانسه پس از ۲۰ سال

دولت ایران خودروهای فرانسوی را تحریم کرد، اگر چه پیش از این و در پی رفتار سیاسی فرانسه طی هفته های اخیر، برخی زمزمه ها از ممنوعیت واردات خودرو از فرانسه به ایران وجود داشت، با این حال دیروز سخنگوی وزارت صمت به صراحت اعلام کرد که دولت ایران و وزارت صمت، خودروسازان فرانسوی را به دلیل رفتارشان تحریم کرده اند و اجازه نخواهند داد آن ها با ابزار تحریم، صنعت و بازار خودروی کشور را تحت فشار بگذارند.  به گزارش خبرگزاری فارس، امید قالیباف افزود: در این چند وقت هم هیچ مجوزی برای ورود خودروهای فرانسوی صادر نکرده ایم و تمرکزمان برای واردات، صرفاً روی خودروهای ژاپنی، چینی واروپایی غیر فرانسوی است. به گزارش خراسان، به نظر می رسد موضوع تحریم خودروسازان فرانسوی، آن گونه که سخنگوی وزارت صمت گفته، عمدتاً مربوط به ورود تولیدات جدید یا تولیداتی است که فرانسوی ها در آن سهم بیشتری دارند. چرا که اکنون خودروهای نسبتاً قدیمی پژو پارس و پژو 207آی توسط ایران خودرو تولید می شود. از سوی دیگر در برنامه تحول صنعت خودرو که به تازگی وزارت صمت آن را منتشر کرده، برنامه ریزی برای تولید انبوه 9 خودرو از جمله ال 90 با قطعات کاملاً بومی مطرح شده است. اولین بدعهدی فرانسوی ها؛ ترک ایران توسط پژو در دور نخست تحریم ها در دو دهه گذشته، فرانسوی ها با دو برند اصلی رنو و پژو یکی از مهم ترین شرکای صنعت خودرو بوده اند. دستاورد این همکاری ها ورود خودروهایی با موتور نسل XU7 و TU5 و TU3 به صنعت خودروی کشور بوده است؛ از قبیل پژو پارس، 405، پژو 206، پژو 207 و رنو تندر90. بماند که موتور XU7 در سمند ال ایکس و موتور TU5 در پژو پارس و دانگ فنگ اچ سی کراس نیز به کار گرفته شده است. با این حال کار با فرانسوی ها یک تجربه بسیار پرنوسان و تلخ بوده و علت آن هم به تبعیت کامل آن ها از تحریم ها و نادیده گرفتن قراردادهای خود بر می گردد.  در این زمینه، گزارش تحقیق و تفحص مجلس وقت از خودروسازان که خبرگزاری تسنیم آن را در 29 تیر 1393 منتشر کرده، نشان می دهد: در سال ۲۰۰۳ قراردادی بین رؤسای جمهور ایران و فرانسه به امضا رسید که قرار بود طبق همین قرارداد، شرکت پژو همکاری خود با ایران را از سال ۲۰۰۴ آغاز کند و مفاد آن نشان می‌داد این توافق تا سال ۲۰۱۴ دارای اعتبار بوده و مسئولان این شرکت فرانسوی حق نداشتند در هیچ تحریمی علیه ایران شرکت کنند. اما شرکت پژو از ابتدای سال ۱۳۹۱ به بهانه تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، همکاری خود را با ایران قطع کرد و به دنبال آن شرکت ایران خودرو از ناحیه توقف ارسال قطعات متحمل خسارت سنگینی شد و عرضه خودرو به بازار توسط این شرکت به شکل قابل توجهی کاهش یافت. ایران در این سال از نظر حجم پس از فرانسه، دومین بازار بزرگ پژو بود. پس از این که پژو در فوریه سال ۲۰۱۲ ارسال محموله‌های خود به ایران را متوقف کرد، فروش این خودروساز در ایران ۶۸ درصد کاهش یافت و به ۱۴۵ هزار دستگاه خودرو رسید. دومین تحریم و ترک مجدد ایران از سوی پژو و سیتروئن به گزارش تابناک، تعقیب روند همکاری فرانسوی ها با خودروسازان نشان می دهد پس از اجرایی شدن برجام، طی سفری که رئیس جمهور روحانی در بهمن ماه ۱۳۹۴ به فرانسه داشت، قراردادی بین شرکت خودروسازی پی اس‌ای فرانسه که تولید کننده خودرو‌های پژو و سیتروئن بود و کارخانه ایران خودرو برای سرمایه گذاری مشترک منعقد شد. بدین ترتیب شرکت خودروسازی پی اس‌ای فرانسه اولین شرکت خودروسازی اروپایی بود که بعد از رفع تحریم‌های هسته ای، برای بازگشت به ایران قرارداد امضا کرد. در شانزدهم بهمن ۱۳۹۴ محمدرضا نعمت زاده وزیر صمت وقت، در مراسم افتتاح تولید انبوه موتور توربوشارژ ضمن اشاره به این موضوع که خسارت واردشده به ایران از سوی پژو و میزان رقم پرداخت غرامت به ایران در این توافق نامه دیده شده و جزو مفاد قرارداد است گفت: همه قرارداد‌های خارجی از جمله قرارداد پژو محرمانه هستند. شاید همین محرمانه بودن قرارداد بود که کارلوس تاوارس، سکاندار پژو و سیتروئن در چهاردهم مهرماه ۱۳۹۵ در دیدار خود با محمدرضا نعمت زاده در ایران گفت که برای ایران سنگ تمام می‌گذارد! تاوارس همان فردی بود که بعد از امضای قرارداد جدید، وقتی پشت میز مقابل سؤالات خبرنگاران ایرانی قرار گرفت، گفت که نمی‌خواهد درباره گذشته حرف بزند و اکنون وقت آن رسیده که به آینده بنگرد. سرانجام نیز این شرکت به گفته سکاندارش، با اعمال تحریم‌های آمریکا برای ایران سنگ تمام گذاشت و جزو اولین شرکت‌هایی بود که ایران را ترک کرد. جزئیات خروج رنو از ایران با 65 میلیون یورو پول نقد در مهرماه ۱۳۹۵ شرکت رنو و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به توافق رسیدند که یک شرکت جوینت ویچر برای تولید محصولات مشترک در ایران راه اندازی کنند. بنا به این توافق، ۴۰ درصد سهام متعلق به ایدرو و ۶۰ درصد دیگر متعلق به رنو بود. آورده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در این همکاری مشترک، سایت خودروسازی بن رو بود و قرار بود رنو نیز برای انتقال فناوری و سرمایه گذاری اقدام کند. همچنین اعلام شد که ظرفیت اولیه تولید کارخانه مشترک رنو و ایدرو سالانه ١٥٠ هزار دستگاه باشد که در آن دو خودروی سیمبل و داستر جدید به عنوان نخستین محصولات در سال ٢٠١٨ در این کارخانه تولید شوند. برای یادآوری باید گفت که محسن صالحی نیا، معاون وقت وزیر صنعت طی مصاحبه‌ای در ۱۵ مرداد ۱۳۹۶ درباره قرارداد رنو با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اعلام کرد: این قرارداد، یکی از بهترین قرارداد‌های خودرویی خواهد بود. جزئیات این قرارداد را وزارت صنعت نمی‌تواند اعلام کند اما سازمان گسترش بخش‌هایی از آن را می‌تواند در اختیار خبرنگاران بگذارد، با این حال، باید گفت قرارداد‌های خودرویی کاملا محرمانه است. سرانجام شرکت رنو با اعمال تحریم‌ها ایران را ترک کرد. سال ۱۳۹۸ نیز قائم مقام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران طی مصاحبه‌ای گفت: فرانسوی ها، آورده ۶۵ میلیون یورویی خود را در شرکت مشترک ثبت شده، به صورت نقدی از ایران خارج کردند.       این خودروهای معروف  به ایران نمی آیند! با ممنوعیت واردات خودروهای فرانسوی، از برندها و خودروهای معروفی گفتیم که وارد کشورمان نمی شوند   مصطفوی - در حالی که وزیر صمت چهار روز پیش از انعقاد قرارداد واردکنندگان خودرو خبر داده بود اما سخنگوی این وزارتخانه روز گذشته از ممنوعیت ثبت سفارش خودروهای فرانسوی خبر داد. وزارت صمت ماه‌هاست که اعلام می‌کند زمان واردات خودرو نزدیک است. سال گذشته که بحث آزادسازی واردات خودرو به طور جدی مطرح شد، دولت و وزارت صمت برای اولین‌بار وعده دادند که فرایند واردات از اردیبهشت 1401 آغاز می‌شود اما این فرایند به‌صورت مکرر به تاخیر افتاد و هم‌اکنون، در هشتمین ماه سال 1401 همچنان تکلیف واردات خودرو مشخص نیست. هرچند اظهارات مسئولان درباره نزدیک بودن واردات خودرو موجب بلاتکلیفی بازار خودرو شد اما روند واردات خودروهای خارجی ظاهرا به کندی پیش می‌رود. پیش از آن نیز وزارت صمت ضرب‌الاجلی برای واردکنندگان در نظر گرفت که خودروهای وارداتی تا پایان پاییز امسال وارد کشور شود، اما هم اکنون مشاهده می‌شود که خودروسازان منتخب واردات هنوز موفق نشده‌اند خودرویی را وارد کشور کنند. چهار روز پیش بود که رضا فاطمی‌امین به ایرنا گفت: اکنون واردکنندگان در مسیر واردات خودرو و در حال رتق و فتق امور مربوط و یکی یکی در حال انعقاد قراردادهایشان هستند. خبری که به نزدیک بودن ورود اولین خودروها به کشورمان تعبیر شد اما 72 ساعت بعد، سخنگوی این وزارتخانه خبری را اعلام کرد که از مشکلات جدی در مسیر واردات خودرو حکایت دارد.   خودروهای فرانسوی تحریم شد؟ 19 روز پیش و بعد از گفت وگوی مفصل سخنگوی وزارت صمت با خبرگزاری فارس، از هفت خودروی وارداتی رونمایی شد که در محدوده قیمتی زیر ۱۰ هزار یورو به بازارمی آیند اما آن طور که سخنگوی وزارت صمت اعلام کرده، ثبت سفارش خودروهای فرانسوی در ایران با ممنوعیت مواجه شده است. امید قالیباف تاکید کرد که وزارت صمت و دولت ایران، خودروسازان فرانسوی را به خاطر رفتارشان تحریم کرده است و دیگر اجازه نمی دهد آن‌ها بتوانند با ابزار تحریم، صنعت و بازار خودروی ایران را تحت فشار بگذارند. به گفته وی، به دلیل رفتار غیرحرفه‌ای که فرانسوی‌ها در سال‌های گذشته داشته‌اند، دیگر اجازه ثبت سفارش و واردات محصولات رنو، پژو، سیتروئن و دیگر خودروسازان فرانسوی را نمی‌دهیم. قالیباف ادامه داد: در این چند وقت هم هیچ مجوزی برای ورود خودروهای فرانسوی صادر نکرده ایم و تمرکزمان برای واردات، صرفاً روی خودروهای ژاپنی، کره ای، چینی و اروپایی غیر فرانسوی است.   نام چه خودروهایی از فهرست واردات حذف می شود؟ هیوندا آی ۱۰، میتسوبیشی میراژ، چانگان سی‌اس35، سیتروئن 3، هیوندا اکسنت، ام‌جی3 و ام‌جی6، هفت خودرویی است که در قالب خودروهای کمتر از 10 هزار یورو قرار بود به ایران بیایند. آن طور که چهار روز پیش هم وزیر صمت گفته بود: مطابق آیین‌نامه، اولویت با خودروهای کمتر از ۱۰ هزار یورو خواهد بود و پس از آن خودروهای در بازه قیمتی ۱۰ تا ۲۰ هزار یورویی وارد خواهد شد. حال سوال این جاست که با تحریم شرکت های فرانسوی، چه نام هایی از فهرست خودروهای وارداتی به کشورمان حذف می شود؟   رنو تالیسمان رنو تالیسمان هم جزو سدان های محبوب فرانسوی در بازار ایران به حساب می‌آید که می توانست در فهرست خودروهای زیر 20 هزار دلار، گزینه مناسبی باشد. اکنون مدل 2017 تالیسمان بین 1.8 تا 1.9 میلیارد و مدل 2018 آن تا 2.4 میلیارد تومان معامله می شود. مدل ۲۰۲۲ تالیسمان pe در کشور عمان با قیمتی حدود ۱۷ تا ۱۹ هزار دلار به فروش می رسد. خودروسازان فرانسوی از دیرباز در ارائه خودروهای لوکس و سدان‌های فول سایز با مشکل مواجه بوده‌اند اما تالیسمان نماد تلاش دوباره رنو برای عرض اندام در این بخش از بازار است. این سدان زیبا که براساس زبان طراحی جدید رنو شکل گرفته است، همزمان با عرضه جهانی به کشورمان نیز وارد و با استقبال بسیار خوب مشتریان روبه‌رو شد.   سیتروئن 3 از میان فهرست خودروهای زیر 10 هزار یورو، C3 تنها خودرویی است که با پرچم فرانسه قرار بود به ایران بیاید. خودرویی که سال ها پیش می‌توانست یکی از پدیده‌های بازار شود اما بدشانس بود. سایپا مقدمات تولید و مونتاژ این خودرو را فراهم کرد ولی خروج پژو وسیتروئن از بازار کشورمان در تابستان 97 باعث شد تا سری اول این مدل فرانسوی بعد از چندین ماه تاخیر، در اواخر پاییز 97 به ‌دست مشتریانش برسد. خودرویی که همین الان هم مدل 97 آن با قیمت یک تا 1.1 میلیارد و مدل 98 آن با قیمت 1.3 میلیارد تومان به فروش می رسد و قرار بود به قیمت کمتر از 10 هزار یورو (حدود 360 میلیون تومان) به کشور وارد شود و با تعرفه گمرکی و... تا حدود 700-800 میلیون تومان به بازار می رسید اما دیگر منتظر ورود آن به بازار نیستیم.   رنو کولئوس هرچند هنوز اسامی خودروهای وارداتی زیر 20 هزار دلار به صورت رسمی اعلام نشده اما خبرگزاری ها و سایت های خودرویی فهرستی از بهترین خودروهای خارجی در این محدوده قیمتی را پیشنهاد کرده اند که با توجه به تحریم شرکت های خودرویی توسط وزارت صمت باید دور این خودروها را هم قلم بگیریم. از جمله رنو کولئوس که قبلا به صورت نسبتا محدود به ایران وارد و استقبال فراوانی از آن شد. هم اکنون کولئوس PE مدل ۲۰۲۲ در قالب نسخه‌های تک و دو دیفرانسیل در بازار کشور عمان با قیمت حدود ۱۶ تا ۱۸ هزار دلار عرضه می شود. جالب است بدانید که مدل 2014 این خودروی محبوب بین 1.3 تا 1.4 میلیارد تومان فروخته می شود و مدل 2018 آن تا 3.2 میلیارد تومان هم می رسد. رنوسیمبل هم جزو نام هایی است که برای واردات خودرو مطرح شده بود و حالا باید این گزینه را هم لغوشده بدانیم.   پژو 208 در بین تولیدات پژو تنها می‌توانستیم به ورود پژو ۲۰۸ هاچ بک به عنوان یک خودروی وارداتی با قیمت کمتر از ۲۰ هزار دلار امیدوار باشیم که همان هم 100 درصد از فهرست خودروهای وارداتی حذف شد. تا چند روز پیش برخی گمانه ها حکایت از آن داشت که پژو 208 جایگزین 207 می شود. پژو ۲۰۸ مدل ۲۰۲۲ – ۲۰۲۳ در بازار کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس با قیمت کمتر از ۲۰ هزار دلار در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد و با این حساب می‌توانست در بازار ایران هم به‌عنوان جانشین پژو ۲۰۷ حضور یابد.