هنوز هم دیر نیست

آرمان امروز، گروه ديپلماسي: بسياري از کارشناسان و تحليلگران مسايل بين‌الملل معتقدند روابط ايران و غربي‌ها در حال رسيدن به نقطه جوش است. پس از صدور قطعنامه ضد ايراني در شوراي حکام انرژي اتمي، برخي معتقدند که روابط ايران و آژانس به نقطه پايان خود رسيده است و روياروي ايران و غربي‌ها در ميدان ادامه خواهد داشت. ولي فراموش نکنيد ايران دقيقا همين شرايط را پيش از 2015 پشت سر گذاشته است که در نهايت با امضا کردن توافق‌نامه‌اي به‌نام به برجام سطح اختلافات کاهش يافت. باتوجه به اينکه ايران و غرب در تنگناي ديپلماسي قرار گرفته‌اند و هر لحظه بوي جنگ بيشتر به مشام مي‌‎رسد ولي به‌نظر هنور هم روزنه‌هايي براي باز شدن درب گفت‌وگو وجود دارد که بتواند حداقل از رويارويي نظامي بين ايران و غربي‌ها جلوگيري کند. هاني‌زاده، تحليلگر مسايل بين‌الملل در گفت‌وگويي معتقد است که با ادامه فشار بر ايران از سوي غربي‌ها، ايران قطع رابطه با آژانس در دستور کار قرار خواهد داد ولي اگر تعاملي بين گفتار و عمل طرف‌ها وجود داشته باشد مي‌توان به ميز مذاکره اميدوار بود. مجلسي ديگر کارشناسي که با او در اين مورد گفت‌وگو کرده‌ايم مي‌گويد باتوجه به اينکه روابط ايران و غربي‌ها غبارآلود است ولي باز هم مي‌توانيم روزنه‌هايي از تعامل بين ايران و آمريکا و تروئيکاي اروپا را مشاهد کنيم. در ادامه مشروح اين گفت‌وگوها را مي‌خوانيد.
روابط ايران و غربيها در ميدان ادامه خواهد يافت
«فريدون مجلسي»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که پس از صدور قطعنامه بر عليه ايران در شوراي حکام سازمان انرژي اتمي و افزايش فشار 1+3 بر اين کشور، آينده روابط ديپلماسي با غرب را چگونه پيش‌بيني‌ مي‌کند و اينکه هنوز مي‌توانيم به راه تعامل با غربي‌ها اميدوار باشيم، به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «ايران در هفته‌ها و ماه‌هاي اخير همواره خود را مشتاق مذاکرات نشان مي‌دهد و از طرف‌هاي غربي هم مي‌خواهد که براي رسيدن به نتيجه مشخص مذاکرات را از سر بگيرند ولي موضوعي که در اين بين بايد به آن اشاره کنيم اين است که غربي‌ها يعني آمريکا و سه شرک اروپايي‌اش (فرانسه، آلمان و انگلستان) تصميم نهايي را در اين زمينه خواهند گرفت. باتوجه به اين قطعنامه‌ها يکي پس از ديگري بر عليه ايران صادر مي‌شود بايد بگوييم که مسير کنوني بيشتر به جنگ و ديپلماسي ميدان خواهد رفت تا اينکه به سمت درب‌هاي مذاکره در حرکت باشد.»
اين تحليلگر مسايل بين‌الملل در همين مورد با اشاره به خواسته‌هاي غربي‌ها از ايران ادامه مي‌دهد: «مواضع غربي‌ها در برابر ايران بسيار گسترده و وسيع است. آنها نه‌تنها از ايران مي‌خواهند که در زمينه تاسيسات هسته‌اي خود شفاف‌سازي کند بلکه خواهان جلوگيري از نفوذ بيشتر ايران در منطقه است. باتوجه به سياست‌هايي که ايران در دهه‌هاي اخير دنبال مي‌کند به‌نظر چنين شرايطي را قبول نخواهند کرد و اختلافات همينطور ادامه خواهد داشت تا جايي که روزنه‌اي براي مذاکره به وجود بيايد؛ به‌نظر من اين مورد هم در دسترس دو طرف نيست. آنچه بايد در اين مورد نتيجه‌گيري کنيم نه ايران و نه طرف‍‌هاي غربي قصدي براي پا پس کشيدن ندارند و اين اختلاف‌ها ادامه خواهد داشت. آنچه در رسانه‌ها در مورد مذاکرات بين ايران و 1+3 مطرح مي‌شود و اينکه دوطرف همواره در مورد مذاکرات حرف مي‌زنند و راه ديپلماسي را به همديگر نشان مي‌دهند نمي‌تواند ملاکي براي اشتياق آنها براي نسشتن دور يک ميز را نشان دهد. مسئولان ايران همواره بر مقاومت و عدم نرمش در تعامل با غرب تاکيد مي‌کنند. همچنين بايده به آلوده شدن ايران در جنگ روسيه-اوکراين هم اشاره کنيم که همه نشان از رويارويي نظامي بين طرف‌هاي درگير دارد.»


ايران هم مقاومت ميکند و هم به مذاکره ادامه خواهد داد
«حسن هاني‌زاده»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که پس از صدور قطعنامه بر عليه ايران در شوراي حکام سازمان انرژي اتمي و افزايش فشار 1+3 بر اين کشور، آينده روابط ديپلماسي با غرب را چگونه پيش‌بيني‌ مي‌کند و اينکه هنوز مي‌توانيم به آينده تعامل با غربي‌ها اميدوار باشيم، به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «قطعنامه‌اي که شوراي حکام بر عليه ايران صادر کرد را بايد در قالب تبليغات و فشارها آمريکا و تروئيکاي اروپا تعريف کنيم زيرا همواره اين سازمان‌ها نشان داده‌اند که زير فشار کاخ سفيد بارها بر عليه کشورها قطعنامه صادر کرده است. توجه داشته باشيد که بعد از توافق موسوم به برجام که در سال 2015 به امضاي 1+5 رسيد ايران همه وظايف خود را در اين زمينه و البته همکاري خود با آژانش انرژي اتمي را طبق قانون انجام داده است و اين قطعنامه نشان مي‌دهد که آنها در پي بهانه‌جويي هستند و مي‌خواهند همچنان ايران را تحت فشار قرار دهد. در نتيجه بايد بگوييم که تصويب شدن اين قطعنامه مورد عجيبي نبود. در واقع مي‌توانيم بگوييم که اين قطعنامه مي‌تواند آخرين رابطه ايران و آژانس باشد.»
اين تحليلگر مسايل بين‌الملل در همين مورد و با اشاره به ابزارهايي که ايران در دست دارد و البته باز بودن راه مذاکره ادامه مي‌دهد: «نبايد بگوييم که ايران در مقابل اين قطعنامه‌ها دست بسته است و نمي‌تواند کاري انجام دهد. اگر به روند ايران بعد از برجام دقت کنيم مشاهده مي‌کنيم که مورد غير شفافي در تاسيسات هسته‌اي خود نداشته است و همواره با بازرسان آژانس در تبادل اطلاعات بودند ولي اگر اين روند برعليه ايران ادامه داشته باشد بايد در انتظار واکنش ايران باشيم. ايران مي‌تواند روابط خود را با آژانس کاملا قطع کند و نه‌تنها اجازه تردد بازرسان آژانس را نخواهد داد بلکه دوربين‌هايي که تاسيسات هسته‌اي ايران را زير نظر دارد هم خاموش خواهد شد. پس از اين دو گام شاهد افزايش سطح غني‌سازي اورانيوم خواهيم بود. براي بهبود وضعيت کنوني بايد بين دو طرف شفاف‌سازي وجود داشته باشد. سياستي که حالا غربي‌ها آن را دنبال مي‌کنند ‌و مي‌خواهند با اعمال فشار از ايران امتياز بگيرد نمي‌تواند مسير مذاکرات را دنبال کند به همين دليل مي‌توانيم وضعيت ديپلماسي ناپايداري را بين طرف‌ها مشاهده کنيم.»
او در همين زمينه و با تاکيد بر اينکه طرف‌ها بايد راه ديپلماسي را در پيش بگيرند اضافه مي‌کند: «هنوز براي به وجود آمدن فضا گفتماني و مذاکره دير نيست. همانطور که اشاره کرديم باتوجه به اينکه غربي‌ها فشار حداکثري را در دستور کار خود قرار داده‌اند ولي در پشت پرده تمايل به مذاکره دارند. اگر حس نيت دو طرف در شفافيت قرار بگيرد مي‌توانيم شاهد بازگشت طرف‌ها به ميز مذاکره باشيم. توجه داشته باشيد که تعامل بايد دوطرفه باشد.»