«تمیزی» هم گران شد

آرمان امروز: رسيدگي به سلامت جامعه منحصر به تامين دارو و درمان نيست. اقلام بهداشتي وشوينده ها هم در اين بخش سهم مهمي دارند و برنامه ريزان و تصميم گيران اقتصاد بايد در ارتباط نزديک و همدلانه با متوليان حوزه صنايع بهداشتي، اين بخش‌هاي مهم صنعتي را مورد حمايت قرار دهند. اتفاقي که اکنون در اين حوزه روي داده با آنچه انتظارآن مي رود تفاوت هاي چشمگيري دارد و به همين دليل صنايع توليدکننده شوينده ها با بحران دست و پنجه نرم مي کنند. توليد کنندگان بزرگ و صاحبنام اين صنعت کاهش شديد توليد را تجربه کرده و با يک سوم ظرفيت فعاليت مي کنند. اين گونه فعاليت کردن براي يک شرکت بزرگ توليد شوينده چيزي جز تحمل زيان نيست ولي شرکتهاي بزرگ براي حفظ برند خود فعلا زيان را به جان مي خرند. شرکت هاي کوچک تر توان هضم چنين زيان هايي را ندارند و به گفته مسئولان انجمن ها و تشکل هاي توليدي اقلام بهداشتي و شوينده، شرکت هاي کوچک مدتي است فعاليت خود را تعطيل کرده اند. شرايطي که صنايع شوينده در حال حاضر تجربه مي کنند تداعي کننده مشکلاتي است که براي صنعت دارو به وجود آمده و از مدتها قبل در مورد آنها هشدار داده مي شد. اکنون هم در مورد بحران توليد شوينده ها هشدار داده مي شود با اين اميد که مسئولان وزارت صنعت در اين مورد بهتر از مسئولان وزارت بهداشت عمل کنند.
سياست هاي ناهماهنگ و قيمت گذاري دستوري
محمدرضا شهيدي کارشناس اقتصادي درباره وضعيت به وجود آمده براي صنايع شوينده به «آرمان امروز» توضيح داد: صنايع شوينده از جمله صنايع قديمي و باسابقه کشور هستند که برخي از آنها با برندها بزرگ جهاني قراردادهاي همکاري دارند و برخي ديگر تحت ليسانس اين برندها توليد مي کنند. شرکت هايي نيز در اين حوزه فعاليت مي کنند که فرمولاسيون خود را به صورت بومي توسعه داده اند و با همين فرمولاسيون در بازار داخلي به برند تبديل شده اند.
سرمايه گذاري هاي گسترده اي در اين صنايع انجام شده و تقريبا بسياري از اين شرکت ها بخش اصلي مواداوليه خود را از پتروشيمي هاي داخلي تامين مي کنند. در سال هاي اول پيروزي انقلاب تمام مواد اوليه صنايع شوينده و بهداشتي ازخارج تامين مي شد و اين صنعت کاملا به خارج وابسته بود اما اکنون اين صنايع وابستگي شديدي به خارج ندارند. معضلي که اين صنعت با آن دست به گريبان است با بحراني که در دارو شاهد آن هستيم تفاوت هايي دارد. به اين معني که صنعت دارو با معضل تامين ارز مواجه است اما صنايع شوينده با مشکل ناهماهنگي سياست‌ها و قيمت گذاري دستوري مواجه اند.


سياست گذار حوزه صنعت کشور در يک ناهماهنگي ساختاري با زيرمجموعه تنظيم کننده بازار خود يعني سازمان حمايت ، اجازه شناور شدن قيمت را به صنايع پتروشيمي داده و اين صنايع بر اساس نوسان قيمت ارز ، محصول خود را نرخ گذاري مي کنند اما به شرکت هاي توليدکننده شوينده مجوز آزادسازي قيمت داده نمي شود و آنها بايد با وجود افزايش قابل توجه قيمت مواد اوليه، کماکان بايد قيمت مورد تاييد سازمان حمايت و ستاد تنظيم بازار را رعايت کنند. اين بحراني که اکنون در اين صنايع شاهد آن هستيم مسبوق به سابقه است و هر بار جهش قيمت ارز داشتيم شرکت هاي توليد کننده اقلام بهداشتي و شوينده با مشکلات شديد مواجه شدند اما براي رفع اين مشکلات اقدام اساسي نشده است.
سياست هاي دوگانه؛ ريشه بحران شوينده ها
حسام بيگدلو عضو هيات مديره انجمن شوينده، بهداشتي و آرايشي نيز اشاره به اعمال قيمت‌گذاري دستوري از سوي سازمان حمايت براي توليدکنندگان مواد شوينده، مي گويد: قيمت دستوري سالي يکبار و در بهترين حالت سالي دو مرتبه تغيير مي‌کند اين در حاليست که شرکت‌هاي توليدکننده مواد اوليه را پتروشيمي‌هاي دولتي و خصولتي‌ که هر هفته نرخ‌هايشان در حال تغيير است تهيه مي‌کند.
وي با شرح نحوه قانون قيمت‌گذاري در پتروشيمي‌ها، اضافه کرد: 95 درصد نرخ جهاني ضرب در نرخ دلار مي‌شود از اين‌رو هر هفته نرخ محصولات پتروشيمي تغيير مي‌کند.
اين فعال اقتصادي با انتقاد از سياست دوگانه دولت در برخورد با توليدکنندگان مواد شوينده و  پتروشيمي‌ها٬ خاطر نشان کرد: چالش اصلي شرکت‌هاي شوينده اين است که بايد مواد اوليه که هر هفته نرخ آن متناسب با دلار تغيير مي‌کند را خريداري کنند اما از سوي ديگر بايد نرخ محصولات توليدي خود را حداقل در يک بازه زماني يکساله ثابت نگه دارند. در  اين دو حالت نفوذ دولت را مي‌توان مشاهده کرد دولت به پتروشيمي‌ها اجازه مي دهد که نرخ‌شان را متناسب با نرخ دلار تغيير بدهند اما  به توليدکنندگان حق نمي‌دهد که قيمت‌ها را تغيير بدهند.
اين فعال اقتصادي بابيان اينکه قيمت مواد اوليه 2 برابر افزايش پيدا کرده است، گفت: ايران نسبت به ديگر کشورهاي توليدکننده از مزيت داشتن نفت برخوردار است٬ اما موادي که نفت از آنها حاصل مي‌شود باعث نشده است که قيمت شوينده رقابتي و ارزان تمام شود؛ قيمت ما از محصولات شوينده ترکيه که پتروشيمي ندارد گران‌تر است اين در حاليست که ترک‌ها مواد اوليه را از ايران خريداري مي‌کنند و امکان سرزميني ايران به توليدکنندگان کمک نکرد که نرخ توليد را پايين بياورند.
کاهش کيفيت محصولات صادراتي و از دست رفتن بازارها
عضو هيات مديره انجمن صنايع شوينده، بهداشتي و آرايشي ادامه داد: توليدکننده مواد شوينده با نرخ جهاني مواد اوليه را تهيه مي‌کنند و وقتي ما نفت داريم قيمت جهاني چه معنايي مي‌تواند داشته باشد؟ از آنجايي‌که ما تحريم هستيم محصولات پتروشيمي خود را ارزان‌تر از داخلي‌ها عرضه مي‌کنند.
بيگدلو در پاسخ به اين پرسش که آيا افزايش نرخ تمام شده محصول باعث شده است که ما بازارهاي صادراتي خود را از دست بدهيم؟ گفت: براي نمونه قرقيزستان سهم قابل توجهي از نياز بازارش را از ترکيه وارد مي‌کند توليدکنندگان داخلي امکان رقابت با ترکيه را ندارند اين در حاليست که مسافت ترکيه به قرقيزستان زياد است اما با احتساب هزينه حمل باز هم واردات از ترکيه براي آنها صرفه اقتصادي دارد.
وي با بيان اينکه توليدکنندگان شوينده در ايران براي اينکه بتوانند با رقباي ترک رقابت کنند کيفيت را کاهش داده‌اند، افزود: در بين عراقي‌ها اين ذهنيت ايجاد شده است که جنس ترکي‌ کيفت بهتري نسبت به کالاي ايراني دارد و اين کاهش کيفيت به مشکلاتي که اين روزها توليدکنندگان با آن دست به گريبان هستند باز مي‌گردد.
اين فعال اقتصادي شوينده را جزو اقلام ضروري سبد خانوارها دانست و افزود: عدد  25 درصدي افزايش نرخ شوينده‌ها نسبت به ديگر صنايع قابل توجه نيست و اين موضوع باعث شده است که شرکت‌هاي توليدکننده يکي پس از ديگري  از چرخه توليد خارج شوند. ترديد نداشته باشيد که در آينده نزديک با کمبود مواد شوينده و بحران آن مواجه خواهيم شد٬ چراکه 10 تا 15 درصد از شرکت‌هاي توليدکننده کوچک روند توليد را متوقف کردند و شرکت‌هاي بزرگ هم با يک سوم ظرفيت کار مي‌کنند تا برند خود را حفظ کنند.