روزنامه ایران
1401/09/20
مهاجرت معکوس ۳۴۰ متخصص در سال‌جاری
اکرم رضایی ثانیخبرنگار
حفظ یا بازگرداندن نخبگان در هر کشوری یکی از اهداف مهم و بلند مدت است تا علاوه بر جلوگیری از خروج سرمایه انسانی از کشور، شرایط ماندن آنها را نیز فراهم کنند. در کشور ما این روزها عده‌ای با سوار شدن بر موج شرایط فعلی جامعه، خبرهای متعدد و متناقضی را از مهاجرت نخبگان از کشور در بوق و کرنا می‌کنند. سیدعلی حسینی معاون مرکز تعاملات بین‌الملل علم و فناوری ریاست جمهوری در گفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص برنامه‌هایی که تا اکنون برای امر مهاجرت معکوس بویژه بازگرداندن نخبگان ایرانی از سایر کشورهایی که به آن مهاجرت کرده بودند، توضیح داد: ما از سال ۹۵ یک پلتفرم با کمک افرادی که در خارج از کشور بودند طراحی کردیم. به این دلیل سراغ متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور رفتیم که آنها با توجه به شرایط زندگی خود درک بهتری از مهاجرت و رویه بازگشت داشتند.
طراحی پلتفرم برای تعامل دوطرفه
وی در ادامه توضیح داد: این پلتفرم نه فقط برای بازگرداندن افراد بلکه برای تعامل دوطرفه با نخبگان، کارآفرینان و متخصصان بود. تا پیش از اینها اگر فردی تصمیم داشت با ایران ارتباط همکاری بگیرد شرایط برای او ساده نبود و در واقع هیچ مکانیزمی وجود نداشت. از این‌رو با کمک برخی افراد خارج از کشور که از دانشجویان سابق دانشگاه شریف بودند ولی در آن زمان در دانشگاه استنفورد و برکلی تحصیل می‌کردند که اکنون سه نفر از آنها در ایران هستند یک پلتفرمی به نام کانکت connect_isti طراحی کردیم. معاون مرکز تعاملات بین‌الملل علم و فناوری ریاست جمهوری درباره ویژگی‌های این برنامه گفت: این پلتفرم در مرحله اول با هدف ارتباط میان نخبگان ایرانی خارج از کشور که مخاطب این برنامه بودند با دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، شرکت‌های هایتک و پارک‌های علم و فناوری بوده است که بعدها بتوانند روی اکوسیستم علم و فناوری کشور تأثیر‌گذار باشند. حسینی گفت: ما سال ۹۵ این کار را شروع کردیم و به‌عنوان مثال دانشگاه EPFL سوئیس که دانشگاه پانزدهم دنیاست حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ دانشجوی سطح بالا از ایران دارد، همچنین به انجمن‌های تخصصی برخی دانشگاه‌های دیگر پلتفرم کانکت را معرفی کردیم که البته از آن استقبال خوبی شد به طوری که در سال ۹۵ میانگین، روزانه ۱۳ درخواست همکاری داشتیم.
ثبت 9700 درخواست همکاری با ایران
وی درباره اقداماتی که برای جذب افراد کارآفرین و متخصص در ایران صورت گرفت، توضیح داد: از طرف دیگر در ایران هم یک سری پایگاه تخصصی مثل پژوهشگاه‌های برتر کشور در حوزه‌های مختلف مانند سلول‌های بنیادین، دانش‌های بنیادین، IT و… را شناسایی کردیم تا میزبان افراد خواهان همکاری با ما باشند. معاون مرکز تعاملات بین‌الملل علم و فناوری ریاست جمهوری درباره ضعف مالی این پروژه توضیح داد: البته ما از لحاظ مالی نمی‌توانیم با کشورهای توسعه‌یافته رقابت کنیم و اگر به پلتفرم کانکت دقت کنید چندان پایه‌های قوی مالی ندارد اما هدف اصلی ما ایجاد ارتباط است. حسینی در پاسخ به این سؤال که تا کنون چند ثبت درخواست برای همکاری و بازگشت به ایران در پلتفرم کانکت صورت گرفته است، گفت: تا کنون ۹۷۰۰ درخواست در پلتفرم کانکت برای همکاری با ایران ثبت شده که از این آمار ۲۷۰۰ نفر از آنها همکاری دائم با ایران دارند. در زمان فعالیت دکتر سورنا ستاری معاون وقت علمی و فناوری ریاست جمهوری این آمار ۲۳۰۰ نفر اعلام شد که در سال‌جاری ۴۰۰ نفر دیگر به آن اضافه شدند. مخاطب‌مان هم نخبگان و دانشجویان ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا هستند. البته ما به خاطر محدودیت‌های منابع مالی مجبوریم سختگیری‌های زیادی کنیم. امسال حدود ۳۴۰ متخصص و کارآفرین از طریق این پلتفرم به کشور بازگشته‌اند، البته از میان آمار ۲۷۰۰ نفری که گفتیم ممکن است تعدادی از آنها ایران نباشند. وی در پاسخ به این سؤال که ماندن افراد متخصص در ایران اهمیت دارد و تلاش‌ها برای اینکه آنها در ایران بمانند چیست، گفت: دو نکته وجود دارد اولاً اینکه اکنون مرزها مهم نیستند و رفت و آمد افراد کارآفرین و متخصص برای ما مهم است که صورت بگیرد. نکته دوم اینکه افراد نباید پل‌های پشت سر خود را خراب کنند.
تحصیل 51 هزار دانشجو در خارج
حسینی همچنین در واکنش به این پرسش که مواردی داشته‌اید که بعد از همکاری و رفت و آمد به ایران از ادامه همکاری پشیمان بشوند و برگردند، گفت: بله از این موارد داشتیم، آن زمان که ما کار خود را شروع کرده بودیم در برخی از دانشگاه‌ها جایگاه افراد درست شناسایی نمی‌شد و این موجب سرخوردگی در افراد بود. یا اینکه شرایط بهتری به شخص پیشنهاد می‌شد و از ایران می‌رفت.
وی در واکنش به آمار ضد و نقیض رسانه‌ها درباره مهاجرت و منابعی که می‌توان به اصل آمار مهاجرت به آن اتکا کرد، گفت: منابعی که در زمینه مهاجرت می‌توان آنها را مستند قلمداد کرد در زمینه دانشجویان بین‌المللی مختلف است؛ به‌عنوان مثال در کشوری مانند امریکای شمالی سایت‌هایی مانند اداره مهاجرت امریکا یا اداره مهاجرت کانادا وجود دارد که بر اساس ویزای H۱ مشخص است در سال‌جاری چه تعداد از مردم چین، عربستان، ایران و… برای مهاجرت به آنجا اقدام کرده‌اند یا حتی در UN Statistics یا سازمان آمار سازمان ملل هر سال آمار مهاجرت در سه دسته دانشجویان، متخصصانی که برای کار مهاجرت می‌کنند و سرمایه‌گذاران به شکل دسته‌بندی شده به‌روز می‌شوند.
وی گفت: آخرین آماری که این سایت از دانشجویان ایرانی منتشر کرده این است که ۵۱ هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور در حال تحصیل هستند. همچنین در این سایت سازمان ملل درج شده 10 کشوری که بیشترین آمار مهاجرت را دارند کدام کشورها هستند البته آمارهای توریستی در این سایت عنوان نمی‌شود. حسینی در پاسخ به این سؤال که آیا رسانه‌های ما در ایران از این منابع بین‌المللی برای آمار مهاجران ایرانی استفاده می‌کنند، گفت: در همین راستا بود که معاونت علمی و فناوری کمک کرد رصدخانه مهاجرت ایجاد شود. از اینجا شروع شد که در سال ۹۲ یا ۹۳ وزیر علوم وقت اعلام کرد سالانه ۱۵۰ هزار نخبه از ایران می‌روند و آن زمان اعلام کردند که بر اساس سازمان بین‌المللی پول IMF ایران رتبه اول فرار مغزها در جهان را دارد. ما آن زمان با تحقیقات تلاش کردیم تا بدانیم اصل موضوع چیست، سپس متوجه شدیم IMF چنین گزارشی درباره ایران نداشته است.
انتشار سالنامه مهاجرت
وی تأکید کرد: بر همین اساس و به‌دلیل نشر اطلاعات درباره آمار بدون پشتوانه مهاجرت توسط برخی از رسانه‌ها، رصدخانه مهاجرت ایران ایجاد شد که آمارهای متقن بین‌المللی حوزه مهاجرت را عنوان می‌کند. در همان زمان هم با اداره آمار ایران، وزارت خارجه و اداره گذرنامه مکاتبه زیادی کردیم تا داده‌های خود را به ما بدهند اما متأسفانه در ایران نسبت به این امر جزیره‌ای عمل شده است. یعنی هیچ کجا داده واحدی وجود ندارد البته که جدیداً همکاری‌ها بیشتر شده است؛ به‌عنوان مثال وزارت خارجه آمارهای جدیدی در زمینه آمار پناهندگان داده، همچنین وزارت علوم و اداره گذرنامه هم آمارهایی را در اختیار رصدخانه مهاجرت ایران گذاشته است. اما رصدخانه مهاجرت به غیر از منابع داخلی بر اساس منابع بین‌المللی که موثق هستند نیز کار می‌کند و امسال هم سالنامه مهاجرت را تهیه کرده که به‌صورت دقیق آمار مهاجرت در شاخه‌های مختلف در آن بررسی شده است. به گزارش «ایران»، رصدخانه مهاجرت ایران هرساله آمار دقیقی از میزان مهاجرت افراد، از جمله دانشجویان و مشاغل صنف‌های مختلف در ایران و جهان تهیه و منتشر می‌کند. سالنامه جدید رصدخانه مهاجرت ایران به‌زودی با تازه‌ترین آمار مهاجرت منتشر خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
فلسطین قهرمان زودهنگام جام جهانی قطر
تأکید رئیسی بر واکاوی فرهنگی وقایع اخیر
فهم مغرضانه و ساده‌لوحانه جریان غربگرا از روابط ایران و چین
همه چیز درباره پیش از آشوب
سوخو ـ 35 در راه ایران
دختران توران مسافران‌پردیسان
ملاقات با مادر پس از 24 سال
روس‌ها سوار بر خودروی ایرانی
مهاجرت معکوس ۳۴۰ متخصص در سال‌جاری
توهین به مقدسات رکن اصلی شارلی ابدو
توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های اصفهان
بازار ماهی فروشان خرمشهر
نگاه جناحی به سیاست خارجی متوازن
