عباس جبالبارزی
عضو اتاق بازرگانی

نرخ ارز از شهریور تا به امروز حدود 20 درصد تغییر کرد؛ و زمانی‌که نوسان نرخ ارز به سمت تغییرات روزانه رفت امکان برنامه ریزی کوتاه مدت و میان مدت برای واحدهای تولیدی سلب می‌شود. در شرایط تغییرات لحظه‌ای نرخ ارز امکان قیمت گذاری روی کالاهای تولیدی از بین می‌رود، افزایش 20 درصدی نرخ ارز به این معناست که واحدهای تولیدی نیاز دارند 20 درصد نقدینگی خود را افزایش بدهند، بسیاری از بانک‌ها تسهیلات را به ویژه در شهرستان‌ها قفل کردند و حتی به مشتریان سابق خود به بهانه نبود منابع خدمات ارائه نمی‌دهند، در واقع بانک‌ها مشکلات عدیده‌ای در پرداخت تسهیلات دارند. از طرفی گاز تخصیص داده شده به صنعت فولاد یک سوم شده و به نظر می‌رسد قطعی گاز صنایع از فولاد آغاز شده است و در ادامه به سایر صنایع نیز خواهد رسید؛ قطعی گاز مترادف است با سلب امکان تولید. وقتی گاز صنعت فولاد تقلیل پیدا کند این سخن به این معناست که یک بخش باید تعطیل و بخش‌های دیگر می‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند؛ از این رو وقتی فشار گاز را پایین بیاورند بخش عظیمی از صنعت باید تعطیل و بخش دیگر کار کند و در این شرایط زنجیره تولید دچار مشکل می‌شود. اگر گاز یک واحد تولیدی کم شود برنامه‌های تولید برهم می‌ریزد، این شیوه تخصیص منابع انرژی منطقی نیست و درهیچ کجای دنیا چنین روندی مسبوق به سابقه نیست. چند درصد خانه‌های ایرانی از بخاری گازی استفاده می‌کنند؟ به نظر می‌آید که بالای 70 درصد از خانواده‌ها با این شیوه منازل خود را گرم می‌کنند؛ این در حالیست که می‌توان با نصب پکیج مصرف را به یک پنجم رساند؛ اگر وزارت نفت در این زمینه سرمایه گذاری می‌کرد و به خانواده‌ها پکیج رایگان می‌داد و سیستم گرمایش را از بخاری به شوفاژ تغییر می‌دادند حجم قابل توجهی گاز را می‌توانست مدیریت کند. متاسفانه وزارت نفت گاز را به صنایع نسبت به گاز خانگی 10 برابر گران‌تر می‌فروشند، اگر سیستم گرمایش خانگی تغییر کند علاوه بر حل مشکل صنعت و هدررفت انرژی نیز کاهش پیدا می‌کند. از طرفی وزیر صمت نیز باید در این زمینه پاسخگو باشد در حال حاضر این وزارتخانه فقط اقدام به تعریف سامانه برای صنعت می‌کند و همواره از فعالان حوزه صنعت می‌خواهد که آمار و ارقام ارائه بدهند این در حالیست که وی باید به وظایف مهم‌تری از جمله رفع مشکلات ناشی از تغییرات نرخ ارز، کمبود گاز، کاهش نقدینگی بنگاه‌ها و افت حجم تولید بپردازد.در این شرایط اقتصادی بنگاه‌ها به صورت طبیعی دچار مشکل می‌شوند و تا جایی می‌توانند مقاومت کند، بعد از ناچارند نیروی کار و تعداد کارگران خود را تعدیل کنند. البته اکنون گزارشی از قطعی گاز شهرک‌های صنعتی دریافت نکردیم، اما در هر صورت قطعی گاز شرکت‌های فولادی به سایر صنایع نیز آسیب وارد می‌کند از جمله صنعت خودروسازی. نباید فراموش کرد که تولید زنجیره‌وار است و وزیر صمت باید گزارشی از تاثیر قطعی برق و گاز بر صنایع ارائه بدهد. واحدهای تولیدی بزرگ از آنجایی‌که بخشی از آنها دولتی یا نیمه دولتی هستند سودهای کلان نصیب آنها می‌‌شود از این‌رو آنها می‌توانند در این روزها به ادامه فعالیت خود ادامه بدهند؛ هر چند این مجموعه‌ها نیز به دلیل کم شدن توان صادراتی متضرر می‌شوند؛ بالا رفتن قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت نقدینگی ظرفیت تولید را کاهش داده است و به نظر می‌رسد که واحدهای تولیدی خرد با تعداد کارگران حداقل 40 نفره نتوانند در این شرایط امیدوار به ادامه فعالیت اقتصادی باشند و به نوعی تاب آوردن تولیدکنندگان خرد در این شرایط دشوار است.