تولید قطعی 5/11 میلیون تن گندم در کشور

امین محمودی
خبرنگار

گندم یکی از کالاهای اساسی کشاورزی محسوب می شود که سهم زیادی در امنیت غذایی کشور دارد. از این رو تأمین این محصول از طریق تولید و نائل شدن به خودکفایی در آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. در سال گذشته میزان تولید گندم با کاهش 5 میلیون تنی نسبت به سال 1399 به 8 میلیون تن رسید، به همین دلیل میزان واردات این محصول به 7 میلیون و 75 هزار تن و به ارزش 2 میلیارد و 487 میلیون دلار رسید،اما در سال جاری و به دلیل افزایش 130 درصدی قیمت خرید تضمینی گندم در کشور میزان تولید گندم با وجود خشکسالی گسترده در کشور با افزایش 3 میلیون و 500 هزار تنی روبه رو شد، به طوری که مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگویی تفصیلی با «ایران» اظهار کرد: در سال زراعی جاری(1402-1401) سطح زیر کشت گندم در اراضی کشاورزی سراسر کشور به بیش از 5 میلیون هکتار رسیده است.


سطح زیرکشت گندم به 6 میلیون هکتار خواهد رسید
سهراب سهرابی افزود: براساس توصیه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کشت گندم تا پایان آذرماه در استان‌ها و مناطق گرمسیری کشورمان ادامه خواهد داشت ،به همین دلیل تاکنون یک میلیون و 580 هزار هکتار از اراضی کشاورزی به زیر کشت گندم آبی و 3 میلیون و 486 هزار هکتار از اراضی کشاورزی به زیر کشت گندم دیم رفته است.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: کشت گندم همچنان در استان‌های گلستان، مازندران، شمال استان اردبیل، خوزستان، فارس، بوشهر، ایلام، هرمزگان، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و اصفهان ادامه دارد.
سهرابی گفت: در سال زراعی گذشته (1401-1400) سطح زیرکشت گندم کشور 4 میلیون و 900 هزار هکتار بود که تاکنون نسبت به سال گذشته شاهد رشد 166 هزار هکتاری اراضی اختصاص یافته به کشت این محصول اساسی و استراتژیک کشاورزی هستیم تا بتوانیم به خودکفایی در آن نائل شویم، هر چند که انتظار داریم این میزان به 6 میلیون هکتار برسد.
تولید 5/11 میلیون تنی گندم در سال زراعی گذشته
وی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از آمارهای مختلف و متفاوت مطرح شده درخصوص تولید گندم در سال زراعی گذشته عنوان کرد: متأسفانه مسئولان بخش های زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی که وظایف‌شان در حیطه تولید نیست میزان تولید گندم را 10 میلیون تن بیان کرده‌اند. این در حالی است که به عنوان مجری طرح برای پایان دادن به هرگونه آمارسازی باید عنوان کنم که در سال زراعی گذشته 11 میلیون و 500 هزار تن گندم در کشور تولید شده که نسبت به سال گذشته با رشدی 3.5 میلیون تنی یا 45 درصدی روبه‌رو بوده است.
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی تأکید کرد: بدون شک رسیدن به این عدد به دلیل افزایش 130 درصدی نرخ خرید تضمینی گندم توسط دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی و حمایت از کشاورزان صورت گرفت.
سهرابی افزود: وزارت جهاد کشاورزی علاوه بر منطقی کردن نرخ خرید تضمینی در سال گذشته، قیمت نهاده‌های کشاورزی را 50 درصد کاهش داد و در برخی  استان‌های کشور به کشت قراردادی گندم روی آورد که این امر در سال زراعی جاری با افزایش محسوسی روبه‌رو بوده است.
جزئیات گندم مصرفی کشور
وی به خرید تضمینی گندم توسط دولت اشاره کرد و گفت: خوشبختانه در سال زراعی گذشته وزارت جهاد کشاورزی 7 میلیون و 500 هزار تن گندم به‌صورت خرید تضمینی و خرید توافقی از کشاورزان برای تأمین آرد خبازی‌های سراسر کشور خریداری کرد این در حالی است که دولت قبل با پایین نگه داشتن نرخ خرید تضمینی این کالای اساسی تنها 4 میلیون و 700 هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرده بود.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در ادامه تصریح کرد: یک میلیون و 200 هزار تن از این کالای اساسی نیز به صورت بذر هر ساله مصرف می‌شود به طوری که در سال زراعی گذشته 400 هزار تن در قالب بذر لیبل‌دار توسط دولت و بخش خصوصی خریداری و 800 هزار تن از این گندم توسط کشاورزان برای بذر خود مصرفی سال آینده نگه‌داری شد.
سهرابی خاطرنشان کرد: 2 میلیون تن از گندم تولید شده کشاورزان نیز توسط واحدهای صنف و صنعت (کارخانجات ماکارونی، قنادی‌ها، صنایع بیسکوییت، شیرینی و شکلات) خریداری و مصرف و مابقی 800 هزار تنی گندم تولید شده در کشور در روستاها و مناطق عشایری برای پخت نان نگه‌داری می‌شود.
افزایش نرخ خرید تضمینی گندم در سال جاری
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی جاری (1402-1401) نیز اشاره کرد و گفت: نرخ خرید تضمینی این کالای اساسی 11 هزار و 500 تومان خواهد بود و 1500 تومان نیز یارانه کشت به کشاورزان پرداخت خواهد شد و مجموعاً نرخ خرید تضمینی 13 هزار تومان خواهد بود.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی افزود: معاونت برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی در حال تدوین دستورالعمل مربوط به پرداخت 1500 تومان یارانه کشت است که به احتمال زیاد به کشاورزانی پرداخت خواهد شد که سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی همچون کشت قراردادی یا الگوی کشت را رعایت کرده باشند.
نیاز سالانه کشور به تأمین گندم
سهرابی افزود: برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم کشورمان باید به عدد 13 میلیون و 500 هزار تن تولید این محصول برسیم به‌طوری که نیاز نانوایی‌های کشور به گندم برای پخت انواع نان‌ها حدود 10 میلیون تن، نیاز مصرفی واحدهای صنف و صنعت 2 میلیون تن، نیاز مصرفی بذر کشور 1 میلیون و 200 هزار تن و مابقی مربوط به عشایر و روستائیان است.
این مقام مسئول اظهار کرد: طبق نظر شورای پدافند غیرعامل کشور و شورای امنیت ملی نیز باید 3 میلیون تن گندم برای ذخایر استراتژیک در انبارهای کشور موجود باشد.
طرح ملی پایداری تولید گندم در حال اجراست
وی عنوان کرد: ۱۷ درصد سطح زراعی در دنیا زیر کشت گندم است و این عدد در ایران ۵۰ درصد می‌باشد و همچنین ۲۰ درصد انرژی مردم دنیا از گندم کسب می‌شود و در ایران این عدد ۴۰ درصد است.
سهرابی گفت: طرح پایداری تولید گندم در سال زراعی ۱۴۰۲ -۱۴۰۱، با موضوعاتی نظیر بذر، عملیات به زراعی، کشت قراردادی، مکانیزاسیون، تغذیه، پیش آگاهی، ارزیابی کیفیت، آموزش، کنترل ضایعات و بهره وری آب، تدوین شد و پیش‌بینی می‌شود در سال زراعی جاری ۱۲ میلیون تن گندم تولید و میزان خرید تضمینی این محصول به ۹ میلیون تن برسد.
وی در ادامه گفت: کشاورز نمونه تفاوتش با دیگران استفاده از بذر اصلاح شده، رعایت تاریخ کاشت، استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری، مدیریت علفهای هرز، تغذیه مناسب، کاشت مکانیزه و... است.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در پایان با بیان اینکه تعادل مصرف کود بسیار مهم است، گفت: میانگین تولید گندم در مصر ۷ تن در هکتار ولی در ایران ۴ تن در هکتار می‌باشد و دلیل این اختلاف صرفاً تغذیه مناسب است.