روزنامه ایران
1401/09/21
رنج‌های سیمبانان
ایلیا پیرولیخبرنگار
در این ارتفاع، شاهد آدم‌های معلقی بر فراز یک تیرک برق یا دکل‌های فشار قوی هستی؛ انگار که برای زنده بودن دست و پا بزنند. نگاهی پیشگویانه از سرنوشت آتی آنها... داستان آدم‌های معلق، قصه سیمبانانی است که نه از امنیت شغلی بهره می‌برند، نه از تجهیزات مناسب برخوردارند... آدم‌های معلقی که مثل گلادیاتورها زندگی می‌کنند، بدون آنکه از سختی کارشان بهره ببرند.
روایت پازل‌گونه سیمبانان، حکایت از خرده روایت‌های دردناکی از شرایط سخت و استرس‌زای آنها است که نه می‌توانند بروند و نه می‌توانند اعتراضی کنند.
آنها سال‌ها است با حقوق نابرابر در ارتفاع بالای تیرک‌های برق مشغول به کار هستند و در این راه شمار زیادی از همکاران خود را بر اثر حوادث شغلی از دست داده‌اند. سیمبانان که تحت مسئولیت پیمانکاران مختلف فعالیت شغلی دارند، از امتیاز سختی کار برخوردار نیستند، یعنی آنها 20 ساله بازنشسته نمی‌شوند.
سیمبانان سال‌ها است در شرایط بسیار سخت در فصول گرم و سرد سال با حداقل دریافتی مشغول تعمیرات و نگهداری خطوط برق‌دار در ارتفاع تیرک و دکل‌های بزرگ در مناطق دورافتاده، بیابانی، جنگلی و کویری هستند.
کارگران سیمبان در دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند؛ سیمبانان خط سرد که با قطع جریان برق کار تعمیرات را انجام می‌دهند و سیمبانان خط گرم که بدون قطع جریان برق با تخصص، کار خود را با مهارت بالا در دکل‌های فشار قوی انجام می‌دهند.
اخراج سلیقه‌ای سیمبانان، عدم وصول مطالبات مزدی و بیمه‌‌ای کارگران از دیگر مشکلات آنها است.
نادیده گرفتن برخی آیین‌نامه‌ها
سیمبانان گروه شغلی دیگری هستند که آمار مرگ‌ومیر آنها بشدت بالا است؛ به طور متوسط، ماهی دو حادثه شغلی در مورد سیمبانان مخابره میشود که برق‌گرفتگی سنگین در اکثر مواقع به مرگ کارگر می‌انجامد.
حضور شرکت‌های پیمانکاری در عرصه توزیع برق باعث نادیده گرفتن برخی از آیین‌نامه‌ها شده است که در نهایت منجر به حوادث دردناک شده و تبعاتی در پی دارد.
«آیین‌نامه ایمنی کار روی خطوط و تجهیزات برق‌دار» با هدف ایجاد ایمنی توأمان برای کارگران عملیاتی که در بخش‌های تغییر، تبدیل، اصلاح و تعمیر خطوط و تجهیزات برق اشتغال دارند تعریف شده است اما کارگران از نادیده گرفتن آن توسط کارفرمایان پیمانکاری انتقاد دارند.
به استناد ماده ۷ این آیین‌نامه، اگر فردی بخواهد به تجهیزات برق‌دار نزدیک شود باید مجهز به ابزار مناسب و تجهیزات عایق‌دار باشد اما روایتی که توسط کارگران نقل میشود، حاکی از عدم توجه به فراهم آوردن این تجهیزات ایمنی برای آنان است. همچنین به استناد ماده ۶۱ آیین‌نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاه‌ها، کارفرما موظف است در سال دو دست لباس کار در اختیار کارگر بگذارد و لباس کار باید متناسب با نوع کار تهیه شود تا کارگر بتواند به راحتی وظایف خود را انجام دهد و موجب بروز حادثه نشود.
در این باره عقیل آریایی‌منش (فعال صنفی سیمبانان) در ارتباط با نرخ حوادث شغلی این کارگران به ایلنا، می‌گوید: سال ۱۴۰۰ هشت سیمبان جان خود را از دست دادند و حدود 10 نفر نیز دچار قطع عضو و سوختگی شدند. به طور میانگین هر سال شاهد مرگ 10 سیمبان و مصدومیت و قطع عضو حداقل ۱۵ نفر دیگر هستیم.
وی علت نرخ بالای حوادث برای کارگران سیمبان را اول «عدم رعایت اصول ایمنی» و سپس «فشار سنگین پیمانکار به نیروی خط گرم» می‌داند و می‌گوید: در تأمین و نگهداری خطوط برق ۲۰ کیلوولت باید یک‌سری مسائل رعایت شود؛ مثلاً دستکش‌های مخصوص لازم است یا لباس کار اصلاً نباید فلز داشته باشد حتی یک زیپ ساده می‌تواند مشکل‌ساز شود؛ سرپرست کارگاه باید این موارد را به دقت بررسی کند که اغلب نمی‌کند. سرپرستان عموماً حامی پیمانکاران هستند و تنها در فکر اینکه کار سریع پیش برود.
عدم رعایت اصول ایمنی
کهنه بودن، بی‌کیفیت بودن تجهیزات ایمنی و عدم رعایت اصول ایمنی از طرف کارفرماها و پیمانکاران از دیگر معضلات این شغل است. اینکه پیمانکاران برای به جیب زدن سود بیشتر از ابتدایی‌ترین و ارزان‌ترین تجهیزات کار نیروی خود می‌زنند موضوع جدیدی نیست یا حداقل شنیدنش دیگر برای ما تازگی ندارد؛ نه فقط سیمبانان بلکه بسیاری از کارگران درگیر چنین وضعیتی هستند و به جرأت می‌توان گفت سودجویی برخی کارفرمایان یک روی ثابت تمام حوادث ناشی از کار است.
«در آخرین جایی که کار می‌کردم پیمانکار مدعی بود تمام تجهیزات ایمنی‌اش به روز است اما وقتی به محل کار رفتم متوجه شدم همه پتوهای عایق او پاره است، در حالی‌که پتوی عایق یکی از ضروری‌ترین تجهیزات کار یک سیمبان است.» «کیهان» سیمبان تقریباً با تجربه‌ای است، وقتی این مطلب را گفت، اصرار داشت نه تنها اسمش بلکه محل کارش بازگو نشود، چراکه شغلش را از دست می‌دهد: «قراردادهای ما موقت است و کارفرما هر زمانی که بخواهد می‌تواند ما را اخراج کند، پس برای ماندن در کار مجبوریم به این وضعیت تن بدهیم و یک کلام بگوییم چشم. گاهی اوقات شرایط جوی سخت است، برف و تگرگ می‌آید یا گرما شدید است اما وقتی کارفرما می‌گوید کار باید انجام شود دیگر نمی‌توانیم از دستور او سرپیچی کنیم در حالی‌که در این شرایط امکان وقوع حوادث کار بیشتر است.»
حذف مستقیم پیمانکاران
اما چرا ایمنی رعایت نمی‌شود و حوادث این شغل دارای آمار بالایی است. احسان سهرابی، عضو کارگری شورای‌عالی حفاظت فنی به غفلت‌های پیمانکاران اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از ضعف‌هایی که در تأیید صلاحیت ایمنی وجود دارد، تأیید صلاحیت بدون نصاب حداقلی تا ۱۲ نفر است که در زمان اجرای مناقصه شاهد هستیم تا ۴۰۰ نفر در پروژه فعالیت می‌کنند و صرفاً به دلیل عدم پرداخت هزینه کلاس‌های آموزشی برای کارگران، پیمانکاران قانون را دور می‌زنند و نظارت صحیحی هم صورت نمی‌گیرد؛ متأسفانه از ظرفیت ماده ۸۷ نیز استفاده نشده است.»
سیمبانان در عین حال تأمین امنیت و کاهش حوادث شغلی را در گرو حذف مستقیم پیمانکاران و قرارداد مستقیم با آنها از سوی شرکت توزیع برق می‌دانند. آنها معتقدند با حذف پیمانکاران، منابع مالی به خودشان بازمی‌گردد.
سیمبانان معتقدند نبود نظارت بر عملکرد پیمانکار باعث شده از بیشتر مزایای قانونی از جمله دریافت حداقل دستمزد مصوب شورای‌عالی کار بدون دریافت اضافه‌کاری، تعطیل‌کاری، جمعه‌کاری و سایر آیتم‌هایی که باعث افزایش حقوق میشود، محروم شوند.
بی‌شک معلق ماندن سیمبانان بر فراز دکل‌های فشار قوی نشانه نیاز آنها است؛ دستاوردی که آسیب و درد را با خود به همراه دارد. این قصه ادامه دارد مادامی که سیمبانان به خواسته‌شان برسند.
سایر اخبار این روزنامه
تولید قطعی 5/11 میلیون تن گندم در کشور
حریم‌شخصی افراد خط قرمز است
شریک راهبردی
شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» کلید خورد
پنالتی، باز هم کابوس انگلیس شد
پیکر مرحوم رستم قاسمی تشییع شد
رنج‌های سیمبانان
یک اعتیاد شیک
خشم و شادی در سرزمین‌های اشغالی
عدم قطع یارانه نقدی بابت خرید ارز دولتی
اعدام برای شیطان بزرگراه‌های پایتخت
ایمپلنت‌های ایرانی در مرحله کارآزمایی
روایتی از استعمارگران دیروز و مدعیان انسان‌دوستی امروز
چتر وارونه تهران
جایگاه نگاه به شرق در سیاست خارجی دولت مردمی
