بخور و نخور‌ها در هوای آلوده

با توجه به شرایط آلودگی هوا چه دارو‌های سنتی و غذا‌هایی را توصیه می‌کنید که مردم استفاده کنند؟ این روز‌ها ریزآلاینده‌ها و مواردی از این دست به عنوان عوامل آلودگی هوا شناخته شده‌اند و در منابع سنتی بیماری‌های عفونی و واگیرداری که انتقال آن‌ها با هوا مربوط بوده در همین دسته قرار می‌گرفتند و معمولاً هم در فصول پاییز و زمستان این مسئله بیشتر می‌شود؛ مجموعاً اگر عوارض آلودگی هوا را در طب سنتی بررسی کنیم به خصوص علائم غلیظ‌شدن خون و تولید خون نامناسب را در این بحث می‌بینیم. حال برای اینکه بتوانیم با عوارض ناشی از آلودگی هوا مقابله و آن‌ها را برطرف کنیم، باید تدابیری به کار بگیریم که خون مناسب و صالح به زبان طب سنتی در بدن ایجاد شود. برای این موضوع در وهله اول می‌توان خوراکی‌های متنوعی را توصیه کرد، اما بهتر است از پرهیزات شروع کنیم، چون خیلی از مواقع ما مجموعه‌ای از خوراکی‌هایی مناسب و نامناسب را استفاده می‌کنیم، ولی اگر کسی صرفاً خوراکی‌های نامناسب را از رژیم غذایی خودش حذف کند، همین هم کافی است و آن چیزی که می‌ماند خوراک‌های مناسب است و همین برای اینکه دچار مشکلات نشود، کافی است.    خب این خوراکی‌های نامناسب چه چیز‌هایی هستند؟ مخصوصاً در سال‌ها و دهه‌های اخیر که استفاده از فست‌فود‌ها و سرخ‌کردنی‌ها در حال افزایش بوده، استفاده افراطی از غذا‌های چرب، تنقلات شیرین، غذا‌هایی با کربوهیدرات خیلی بالا در کنار کم‌تحرکی کاری می‌کنند که مقدار خون نامناسب کم‌کم در بدن بالا رود و عوارض در بدن ایجاد شود، به اضافه اینکه خود آلودگی هوا نیز در این سال‌ها بیشتر مزید برعلت شده‌است، برای همین لازم است افراد مصرف فست‌فودها، سرخ‌کردنی‌ها، غذا‌های دیرهضم و سنگین را کم کنند. خصوصاً کسانی که فعالیت فیزیکی زیادی ندارند نباید غذا‌های سنگین و دیرهضم یا پرچرب و پرکربوهیدرات‌دار استفاده کنند، باید مصرف کنسرو‌ها را کم کنند، مصرف نوشابه، مواد غذایی که افزودنی دارد و به شکل آماده از فروشگاه‌ها تهیه می‌شود نیز باید کم شود و سعی کنند به شکل جایگزین غذا‌های طبیعی و مواد غذایی ارگانیک و طبیعی استفاده شود، منظور از ارگانیک البته این نیست که حتماً از فروشگاه غذا‌هایی که برچسب ارگانیک دارد، تهیه کنند، همین غذا‌هایی که با سبزیجات در داخل منزل طبخ می‌شود نیز می‌تواند مناسب باشد.    غذا‌های مناسب برای آلودگی هوا چیست؟ غذا‌های مناسب را می‌توانیم غذا‌های سبک در برابر غذا‌های سنگین دانست که از این جمله می‌توان آش‌ها، سوپ‌ها، خوراک سبزیجات، سوپ شلغم و سوپ جو را برشمرد، از زرده عسلی تخم‌مرغ هم خون صالح در بدن ایجاد می‌شود. هر چند بعضی ممکن است تخم‌مرغ را غذای سنگینی بدانند، ولی زرده آن به شکل عسلی ماده‌ای است که از آن خون صالح تولید می‌شود و بهتر است داخل رژیم غذایی افراد باشد، هر چند نمی‌خواهیم به زحمت بیفتند و در رژیم غذایی به شکل خاص استفاده کنند.    در خصوص استفاده از شیر که برخی از موارد برای آلودگی هوا توصیه می‌شود، چه نظری دارید؟ شیر هم خوب است به جز برای افرادی که گوارش آن‌ها کلاً مشکل دارد؛ اگر گوارش افراد مشکلی نداشته باشد، می‌توانند شیر را به همراه عسل و دارچین استفاده کنند و ترجیحاً گرم باشد، اگر احیاناً دیابت هم دارند لااقل کمی دارچین به شیر اضافه و استفاده کنند.    در مورد دارو‌های سنتی چه توصیه‌ای دارید؟ در مورد دارو‌ها ترجیح این است که افراد خیلی سمت استفاده از ادویه‌جات به شکل خودسر نروند و اینکه بخواهند دارو‌های طب سنتی را به شکل خوددرمانی استفاده کنند. با توجه به اینکه مزاج افراد متفاوت است و ممکن است برخی از این دارو‌های طب سنتی به مزاج بعضی افراد بخورد یا نخورد، لازم است که توصیه آن با پزشک و بعد از بررسی وضعیت مزاجی بدن باشد. البته برخی از دمنوش‌ها را می‌توان اگر مناسب مزاج افراد باشد، توصیه کرد که از جمله آن‌ها دمنوش نعنا، بابونه، آویشن همراه عناب است؛ دارچین را اگر مزاج خیلی گرمی نداشته باشند می‌توانند دم کنند، گشنیز و بهارنارنج هم خوب است.  این‌ها دمنوش‌هایی است که افراد می‌توانند استفاده کنند، ولی ترجیح این است که به شکل مداوم و دائمی از آن‌ها استفاده نکنند، چون کار‌های راحت‌تری هم وجود دارد، مثلاً مصرف مرکبات خودش ضدسم خوبی است، هم خود مرکبات مانند پرتقال، نارنگی و نارنج را می‌توانند استفاده کنند و هم از آب آن می‌شود استفاده کرد؛ بو کردن پوست مرکبات نیز فوق‌العاده خوب است، چون هوای آلوده با هوا و ریه ارتباط دارد و اگر شما بتوانید هوایی را که داخل ریه می‌شود، مقداری لطیف‌تر کنید و بویی که استنشاق می‌کنید لطیف‌تر باشد، می‌تواند آثار آلودگی را کم کند.  وقتی سلول‌ها پوستی پوست مرکبات می‌ترکد، بوی خوشایندی را آزاد می‌کند که بو کردن آن تأثیر خیلی خوبی دارد، خود سیب هم به شکل خوراکی و هم بو کردن آن اثر خوبی دارد، پیاز و سیر را هم می‌توانند در غذا استفاده کنند و هم می‌توانند بو کنند و تأثیرات خوبی دارد؛ به شکل کلی افراد می‌توانند به سمت میوه‌جات فصل بروند. بعضی از سبزیجات تأثیر خوبی در رقیق کردن خون دارند؛ از جمله آن‌ها تلخون، ریحان، کرفس، کاهو، جعفری، شوید و گشنیز است که خیلی تأثیرات خوبی دارند و هویج و شلغم را هم عرض کردم در غذا به شکل پخته می‌توان استفاده کرد.    مصرف گوشت هم در تشدید یا کم کردن تأثیر آلودگی هوا نقش دارد؟ ترجیح ما این است که از گوشت‌های لطیف‌تر استفاده شود، مثلاً به جای گوشت گوساله گوشت گوسفند استفاده کنند، گوشت مرغ هم به شکل گاه به گاه می‌توان استفاده کرد، ولی توصیه نمی‌کنیم که در مصرف گوشت مرغ افراط کنند؛ بعضی برای اینکه احساس می‌کنند خونشان غلیظ است، می‌گویند گوشت قرمز مصرف نکنیم و فقط گوشت سفید مصرف کنیم، ولی چنین چیزی واقعیت ندارد و افراد می‌توانند به شکل متعادل از هر دو نوع گوشت استفاده کنند، اما گوشت قرمزی که استفاده می‌کنند، ترجیحاً گوشت گوسفند باشد.  آن‌هایی که مشکل گوارشی ندارند و دچار سردی معده نیستند، از چاشنی ترش مانند رب انار، آب نارنج هم می‌توانند استفاده کنند، یا در غذا آلو بیندازند یا آبلیمو استفاده کنند، این‌ها تأثیر خوبی دارد برای اینکه رقت غذا را بیشتر کند.    برخی رفتار‌ها مانند خوابیدن کافی چه مقدار در این هوا تأثیر دارد؟ این‌ها اقداماتی است که برای همه فصول خوب است به خصوص وقتی که مشکلی مانند هوای آلوده وجود دارد، توصیه می‌شود، این‌ها اقداماتی است که ایمنی بدن را به شکل کلی بالا می‌برد که شامل غذای سالم استفاده کردن، خوابیدن کافی و صحیح است.  خواب کافی و صحیح، خوابی است که یک بخش یا یکی دو ساعت از آن قبل از نیمه شب باشد و از طرف دیگر وقتی که خورشید در آسمان است، نخوابیده باشید. این خواب هم کافی است و هم تأثیر آن از خوابی که بخواهد در طول روز باشد و از طرف دیگر تا پاسی از شب بیدار باشید، برای رفع خستگی بهتر است و موجب افزایش ایمنی بدن می‌شود، همچنین کمتر به مشکلات سلامتی دچار می‌شوید.    در خصوص ورزش و مخصوصاً ورزش سنگین که گفته می‌شود در این هوا از آن پرهیز کنید، چه نظری دارید؟ ورزش وسیله‌ای است که از تولید خون غلیظ در بدن جلوگیری و مواد خون را رقیق می‌کند و از سوی دیگر انرژی و حرارت غریزی را بالا می‌برد، یعنی ورزش چیزی است که در هیچ شرایطی ما آن را منع نمی‌کنیم، مگر اینکه بیماری خاصی یا منع خاصی وجود داشته باشد. در شرایط فعلی آن افرادی که می‌گویند ورزش نکنید، هم منظورشان این است که در هوای آلوده ورزش نکنید، ولی می‌توان یک تدبیری به کار برد که هم ورزش و فعالیت فیزیکی داشته باشیم و هم استنشاق آن هوای آلوده کمتر اتفاق بیفتد، آن هم این است که می‌توان ورزش را زیر سقف‌هایی برد که تهویه مناسب دارند و در ساعاتی که آلودگی کمتر هست، ورزش را انجام دهند.  اگر می‌خواهند برای ورزش از منزل خارج شوند، ترجیحاً به جا‌هایی بروند که فضای سبز یا دور از مرکز شهر باشد که آلودگی هوا در آنجا کمتر باشد یا در جا‌هایی مثل کوه باشد که وزش باد‌های مناسب و هوای تمیز بیشتر است، وقتی که افراد به کوه می‌روند هم هوا تمیزتر است و هم جابه‌جایی هوا موجب می‌شود که هوای آلوده و پردود در آنجا کمتر باشد؛ حتی در داخل منزل هم اگر هوای داخل خوب باشد و تهویه مناسب داشته باشد، می‌توانند داخل منزل ورزش را انجام دهند و محدودیت برای فعالیت فیزیکی خودشان ایجاد نکنند.    تأثیر دود سیگار و قلیان در این هوا افزایش پیدا می‌کند؟ دود سیگار و قلیان اصل هوای آلوده است و اگر فردی این کار را انجام دهد، مرکز این هوا را در دهان خودش قرار داده و این مشخص است که بسیار مضر است برای همین به افرادی که می‌توانند توصیه می‌کنیم کمتر استفاده کنند و به کسانی که عادت کرده‌اند و به شکل دفعی نمی‌توانند کنار بگذارند، توصیه می‌کنیم اگر در کوتاه مدت نمی‌توانند آن را کنار بگذارند حداقل مقدار آن را کاهش دهند، چون این کار به شدت عوارض آلودگی را بالا می‌برد و وضعیت را خراب می‌کند. کسانی که عادتی اینگونه دارند، ممکن است استفاده از قلیان برای آن‌ها دلایل روانی داشته باشد و شخص به این شکل تفریح عادت کرده‌باشد، این افراد می‌توانند به جای قلیانی که تنباکو در آن می‌ریزند از نعنا استفاده کنند و عرق نعنا و دود کرده نعنا را استفاده کنند یا به شکل متناوب، نعنا، پیاز، سیر و پیازچه را بو کنند یا در محیطی که هستند، اسفند دود کنند این‌ها کمک می‌کند حس نیاز روانی آن‌ها کم‌کم برطرف شود و شاید کمتر سراغ دود کردن قلیان و سیگار بروند؛ و نکته پایانی که لازم می‌دانید بگویید.  در متون طب سنتی بو کردن صندل، کافور، عنبر و مشک هم آمده‌است که این‌ها ممکن است دم‌دست افراد نباشد، ولی برخی از چیز‌ها مانند نعنا، بو کردن سرکه، سیب و مرکبات دم دست است. در مورد غذا هم برخی از غذا‌های خاص هم گفته شده ولی سعی شد آن چیز‌هایی که کاربردی است گفته شود. در مجموع مواد غذایی مانند عسل به اشکال مختلف توصیه می‌شود و اگر منعی نداشته باشد، ایمنی بدن را بالا می‌برد و افراد می‌توانند از آن استفاده کنند.  عسل، مویز و کشمش را می‌توان برای مقابله با آلودگی هوا استفاده کرد و، چون مواردی که ما گفتیم بیشتر به سمت سردی‌جات بود این‌ها معادل آن‌ها به سمت گرمی‌جات است که افراد می‌توانند هر کدام را که در دسترس دارند، استفاده کنند و البته به هر حال لازم است پرهیزاتی که در ابتدای کار گفتیم نیز حتماً انجام شود. بعضی‌ها، پرهیز را انجام نمی‌دهند و بعد این موارد را استفاده می‌کنند و انتظار دارند تأثیر مهمی اتفاق بیفتد که صحیح نیست و پرهیزات خیلی واجب و ضروری است.