حقوق زنان را از غربی‌ها مطالبه نکردیم و حالا آنان طلبکارند

۱۰ سال پیش بود که مقام معظم رهبری در نشست اندیشه‌های راهبردی با موضوع زنان و خانواده بر نقاط قوت ما در حوزه زنان و خانواده تأکید کردند و زن و خانواده را پاشنه آشیل نظام جمهوری اسلامی دانستند. در واقع زن و خانواده نقطه قوت ما و موضوعی است که غرب در آن ضعف دارد و طبق تأکیدات رهبری باید در حوزه زنان و خانواده از غرب مطالبه‌گری کنیم. این انفعال و کم‌کاری ما در حوزه زنان و خانواده به رغم داشتن مبانی فکری قوی اسلامی، موجب شده است امروز غربی‌ها در حوزه زنان از ما طلبکار باشند و ما را به پایمال کردن حقوق زنان محکوم کنند، هر چند خود آن‌ها هم به خوبی می‌دانند چنین ادعا‌هایی پوچ و نادرست و تنها دستمایه‌ای برای تنگ‌تر کردن حلقه فشار علیه ایران است. حالا هم با برخی ناآرامی‌ها در کشورمان، دخالت کشور‌های غربی به ویژه امریکا از قبل جدی‌تر شده تا جایی که امریکا در تلاش است ایران را از کمیسیون مقام زن حذف کند.  جمهوری اسلامی ایران از سال۱۹۹۸ در چند دوره (از جمله ۲۰۱۴- ۲۰۱۰) به عضویت این کمیسیون انتخاب شده است، همچنین بر اساس رأی‌گیری نهاد سازمان ملل در آوریل۲۰۱۴، عضویت کشور ایران در کمیسیون مقام زن برای دوره زمانی ۲۰۱۹- ۲۰۱۵ تمدید شد و نیز در دور جدید از مارس۲۰۲۲ عضویت رسمی کشورمان آغاز شده است که تا مارس۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت.  حالا رویترز به نقل از کمیسیون مقام زنان در سازمان ملل نوشته است که روز ۱۴دسامبر (٢٣ آذر) درباره ادامه حضور ایران در این کمیسیون رأی‌گیری خواهد شد، اما اجرای این تصمیم چه تبعاتی برای کشورمان خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سؤال سراغ حمیدرضا غلام‌زاده، کارشناس سیاسی و حقوق بشر رفته و با وی به گفتگو نشسته‌ایم.      در مورد حذف ایران از کمیسیون مقام زن و اینکه این موضوع چه تبعاتی برای ما دارد و پشت پرده آن چه مسائلی وجود دارد، توضیح دهید.  این مسئله بیشتر از آنکه بخواهد تبعات حقوقی خاصی داشته باشد، از نظر فضاسازی سیاسی علیه کشورمان مورد اهمیت قرار دارد. عضویت در مجامع اینچنینی در این حوزه مشروعیت و محبوبیت را در سطح جهانی مطرح می‌کند و اخراج شدن از آن به نوعی خلاف این مسئله را نشان می‌دهد. در واقع امریکا در پی آن است تا بگوید ایران در موضوع زن چنین جایگاهی ندارد و باید اخراج شود. این مسئله در واقع کمپین سیاسی تضعیف ایران است، اما بار حقوقی خاصی ندارد که بخواهد منجر به تحریم یا اقدام خاصی شود، ولی نوعی کمپین سیاسی یا هجمه و پروپاگاندای سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.     آیا عضویت ایران در دوره‌های قبلی برای ما آورده خاصی هم داشته است؟  آورده آن بیشتر پرستیژی و سیاسی بوده است. اگر چه این فرصت فراهم بوده که ما بخواهیم از عضویت در این کمیسیون استفاده هم بکنیم، اما متأسفانه طبق راهبرد کلی که ما در حوزه جامعه بین‌المللی داریم، رویکردمان معمولاً تألیفی نیست بلکه مصرف‌کننده هستیم. اگر آن‌ها نشستی بگذارند، اجلاسی برگزار کنند، ما شرکت می‌کنیم، گزارش می‌دهیم ولی اینکه بخواهیم تلاش کنیم ریل‌گذاری یا خط سیر و رویکرد خاصی را در چنین مجامعی پیگیری کنیم، معمولاً این اتفاق نمی‌افتد، به همین خاطر می‌گویم رویکرد ما مصرف‌کننده است نه تألیفی!    نگاه تألیفی یعنی چه؟  نگاه تألیفی فرصتی است که ما در ۴۰سال گذشته از دست داده و در حوزه‌های مختلف خیلی توجهی به آن نداشته‌ایم. به طور عادی حضور در چنین مجمعی برای ما دستاورد خاصی به جز بحث پرستیژ نداشته است، به خصوص در مورد زنان و خانواده. این در حالی است که رهبری در نشست اندیشه‌های راهبردی که ۱۰سال پیش برگزار شد، تأکید داشتند موضوع زن، موضوع درجه یک نظام است. در همان سخنرانی هم گفتند زن و خانواده پاشنه آشیل غرب است؛ دقیقاً جایی که ما در آن نقطه قوت داریم و آن‌ها به شدت ضعف دارند. رهبری تأکیدشان این بود که ما باید در این حوزه از غرب طلبکار باشیم. طلبکار یعنی این مطالبه باید مستمر باشد و تکرار داشته باشد. مثل آموزگار که مستمر آموزش می‌دهد. طلبکار یک بار طلبش را دریافت می‌کند، اما طلبکار کسی است که مستمر و مکرر مطالبه می‌کند. در حوزه زن و خانواده ما باید از جهان غرب طلبکاری کنیم و مکرر از آن‌ها مطالبه و محکوم‌شان بکنیم که چرا حقوق زنان و خانواده را رعایت نمی‌کنند، اما ما این کار را نکرده‌ایم. در حالی که می‌توانستیم در این حوزه کار‌های زیادی انجام دهیم چراکه ظرفیت بالایی داریم و نگاهی که اسلام به زن دارد، بسیار متعالی و درست است. شاید ما خودمان هم در این مسئله ضعف داشته باشیم و نتوانسته باشیم به درستی تمام این نگاه متعالی را پیاده کنیم، اما ظرفیتش را داریم و مبانی فکری درستی داریم که می‌توانستیم این مبانی فکری را معرفی بکنیم، اما متأسفانه نتوانسته‌ایم این کار را  انجام دهیم.     کاملاً با شما موافقم. در واقع اگر ما توانسته بودیم این مبانی فکری و نگاه متعالی در حوزه زن را معرفی کنیم، امروز با چنین مشکلاتی مواجه نبودیم و در عمل این ما بودیم که از دنیای غرب در این حوزه طلبکار بودیم. درست است؟ دقیقاً همینطور است. اگر ما به درستی عمل کرده بودیم، امروز ما از آن‌ها مطالبه می‌کردیم نه اینکه از آن‌ها در این حوزه ضربه بخوریم.     آیا ممکن است اخراج ایران از کمیسیون مقام زن رأی بیاورد و ما چه کاری می‌توانیم در این حوزه انجام دهیم؟ به هر حال ما باید رایزنی‌های خودمان را انجام دهیم. بخش‌های مختلف سازمان ملل و نه فقط همین کمیته بلکه در هر بخش دیگری باید رایزنی‌های‌مان را انجام دهیم. ظرفیت‌های مردم‌نهاد ما هم می‌توانند مخالفت‌شان را با این موضوع ابراز و در راستای این مسئله فعالیت کنند. این فضاسازی‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین لازم است این مسئله در رسانه‌ها مطرح شود و سیاسی‌کاری‌ای را که غرب علیه ما انجام می‌دهد، مشخص کنیم. ادبیات جعلی و اطلاعات گمراه‌کننده چند سالی است در فضای بین‌الملل جا افتاده و تقبیح می‌شود، یعنی همه جا پذیرفته‌اند که اطلاعات دروغ و گمراه‌کننده بد است. ما نتوانسته‌ایم اتفاقات دوسه ماه اخیر را در همین چارچوب در حوزه بین‌المللی مطرح کنیم، اما آن‌ها با دروغ و ادعای غلط، کشور ما را به هم می‌ریزند و اسمش می‌شود دفاع از حقوق زنان و ما محکوم می‌شویم که زنان را سرکوب می‌کنیم، اما در حوزه‌هایی که کم‌کاری کرده‌ایم همچنان فرصت داریم.  ما باید در محافل بین‌المللی تبیین کنیم که چه اتفاقاتی می‌افتد و تصویر و برساخته‌ای که در خارج از ایران ارائه می‌شود، اصلاً وجود ندارد. همچنین بسیاری از شعار‌هایی که در این اعتراضات برخی از دانشجویان و افراد مطرح کرده‌اند، باید برای خارجی‌ها ترجمه شود تا ببینند چقدر ضدزن است و چقدر توهین به زنان دارد و متوجه شوند این اتفاقات و آشوب‌ها به موضوع حمایت از زنان ربطی ندارد تا جمهوری اسلامی بخواهد متهم به سرکوب  زنان شود.     در کشور‌های غربی هم با آمار تأسف‌آوری از خشونت علیه زنان مواجه هستیم رئیس‌جمهوری فرانسه چند سال پیش کشته شدن هر سه روز یک زن توسط شریک زندگی‌اش را شرح فرانسه توصیف کرده بود، در چنین شرایطی آن‌ها ایران را محکوم به رعایت نکردن حقوق زنان می‌کند! همین مسئله را باید نماینده ما در کمیسیون مقام زن مطرح می‌کرد؛ اینکه چه بلایی سر زنان در امریکا می‌آید و ما باید این را محکوم کردیم، اما این کار‌ها را نکردیم. اینکه می‌گویم ما در مجموعه بین‌المللی رویکرد تألیفی نداریم بابت همین مسائل است. ما در این حوزه خوب کار نکرده و نتوانسته‌ایم این مسائل را خوب تبیین کنیم و همه این‌ها مسئله تصویرگری در رسانه است.     سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های مردمی ما چگونه می‌توانند در این حوزه مطالبه‌گری داشته باشند؟ تشکل‌های مردمی هم می‌توانند رسماً در محافل سازمان ملل حضور داشته باشند. در حال حاضر چند مورد از تشکل‌های مردمی چنین جایگاهی دارند. همچنین می‌توانند در قالب شورای حقوق بشر گزارش‌های دوره‌ای که به آن یو‌پی‌آر می‌گویند، ارائه دهند. از سال ۲۰۰۹ به ان‌جی‌او‌ها هم فرصت داده شد تا درباره وضعیت حقوق بشر در کشور‌ها چه مثبت و چه منفی گزارش دهند. اگر این گزارش‌ها مکرر منتشر می‌شد که چه پیشرفت‌هایی داشتیم، بخشی از این تصویر را اصلاح می‌کرد و همین حالا این فرصت را داریم.