تبعات ویرانگر جرائم سایبری

جرائمی که این روز‌ها در فضای مجازی در حال بروز است، تبعاتی به مراتب ویرانگرتر از جرائمی دارد که در فضای حقیقی در حال انجام است. به عنوان مثال اگر توان فردی در آتش زدن یک مغازه در جریان آشوب‌ها باشد، یک فرد می‌تواند در چشم به هم‌زدنی در فضای مجازی طوفان توییتری علیه ساختار امنیتی کشور راه بیندازد و خسارت‌های جبران‌ناپذیری ایجاد کند؛ یا توان یک فرد، سرقت گوشی تلفن همراه از مردی رهگذر است، اما فردی دیگر می‌تواند در فضای سایبری در چند ثانیه میلیارد‌ها تومان از حساب کاربران را هک و جابه‌جا کند. با این درآمد کوتاه، روشن است هر لحظه که می‌گذرد تحولات فضای مجازی با شدت بیشتری دنبال می‌شود و تغییرات بسیاری هم در رفتار مجرمان و ارتکاب اعمال مجرمانه‌شان صورت می‌گیرد، از همین‌رو خسارت‌هایی که از مجرای این فضا متوجه جامعه می‌شود، بیش از خسارت‌هایی است که در فضای حقیقی جامعه جریان دارد. براساس گزارش‌هایی که پلیس منتشر می‌کند، برداشت‌های غیرمجاز در صدر جرائم فضای سایبری است که به دلیل پایین بودن آگاهی عمومی و امنیت پایین درگاه‌های بانکی در حال رقم خوردن است. بر اساس آمار منتشر شده در حال حاضر معادل ۴۱۹ میلیون و ۴۳۵ هزار و ۹۷ عدد کارت بانکی در قالب کارت برداشت، اعتباری، هدیه و کارت پول الکترونیک در کشور وجود دارد که مراقبت از اندوخته‌های آن وظیفه بانک‌هاست و باید با افزایش امنیت درگاه‌های بانکی‌شان مانع از برداشت‌های غیرمجاز شوند. البته فرایند ارتقای امنیت رفتاری گروهی است که بانک‌ها باید در آن ضریب امنیت خود را افزایش دهند و مردم هم در این فرایند مداخله داشته باشند و با افزایش آگاهی خود، از اطلاعات بانکی خود مراقبت کنند. در مورد برداشت‌های غیرمجاز به وسیله دستگاه‌های کارتخوان از جمله به شیوه اسکیمر، تأکید پلیس این است که هیچ‌گاه رمز به فروشنده اعلام نشود. براساس دستورالعمل‌های ابلاغ شده پلیس به اصناف، دستگاه کارتخوان باید در دسترس مشتری باشد، اما فروشندگان از این امر اجتناب می‌کنند و برداشت‌های غیرمجاز انجام می‌شود.
از عمده‌ترین برداشت‌های غیرمجاز دیگر، تکنیک مهندسی اجتماعی مجرمان با ساخت درگاه‌های جعلی معروف به فیشینگ است که اطلاعات کاربران سرقت و برداشت‌های غیرمجاز انجام می‌شود، بنابراین ضرورت دارد کاربران خرید‌های اینترنتی خود را از سایت‌های معتبر و دارای نماد الکترونیکی اعتماد انجام دهند. تأکید پلیس این است که هنگام انجام عملیات اینترنتی بانکی، رایانه به سیستم عامل و آنتی‌ویروس مجهز باشد و از درگاه اصلی بانک https استفاده شود.
از دیگر شیوه‌های برداشت‌های غیرمجاز تماس تلفنی یا پیامک «شما برنده شده‌اید» است که مجرمان با مهندسی اجتماعی فرد را وادار می‌کند کنار دستگاه خودپرداز برود و با تغییر زبان عابر بانک، شرایطی به وجود آورد که با دست خود رمز اول و دوم و مشخصات اطلاعات روی کارت خود را تلفنی به مجرم بدهد. سارقان بعد از دسترسی به این اطلاعات، رمز را تغییر می‌دهند و پول را منتقل یا به صورت اینترنتی خرید می‌کنند. دادن اطلاعات روی کارت مثل ccv۲، تاریخ انقضا و رمز اول و دوم هم می‌تواند منجر به خالی شدن حساب بانکی شود.
بدیهی است که سرمایه مردم به صورت امانت در اختیار بانک‌ها قرار دارد و بخشی از این سرمایه به دلیل پایین بودن امنیت بانک‌ها به وسیله مجرمان سایبری سرقت می‌شود و تقصیر و پیگیری آن هم متوجه صاحب حساب است و بانک خود را از این مهلکه به دور نگه می‌دارد، بنابراین ضرورت دارد تعامل بانک‌ها با پلیس برای افزایش این امنیت در جریان باشد. از سوی دیگر آگاهی‌بخشی عمومی باید از سوی رسانه‌ملی مورد توجه قرار گیرد و با ساخت کلیپ یا برنامه‌های آموزشی آگاهی لازم در این‌باره به مردم منتقل شود که روشن است رسانه ملی در این‌باره موفق عمل نکرده‌است.