روزنامه آرمان ملی
1401/09/26
محارب و مجازات محاربه
نعمت احمدی حقوقدان و وکیل دادگستری حقوقدانان و علما در ارتباط با جرم محاربه اختلاف نظری ندارند. تفاسیر مختلفی در ارتباط با جرم محاربه وجود دارد. محارب و جرم محاربه بحثی مفصل است و در دهه‌های گذشته علما و حقوقدانان مرتبا در مورد محارب و محاربه نظر خود را اعلام کرده‌اند. واقعه‌ای در زمان پیامبر(ص) به وجود آمد که ریشه محاربه به آن بازمی‌گردد. حضرت محمد(ص) تعدادی شتر درخارج از شهر داشتند که هر فردی به او مراجعه میکرد که بیمار و ناتوان بود، پیامبر(ص) اعلام میکرد که می‌توانند از شیر شترها برای رفع مشکلات خود استفاده کنند. این افراد به هر علت ساربانان شترهای پیامبر(ص) را کشته و آنها را بردند. این قضیه باعث تاسیس جرم محاربه شد. در این معنا که فردی سلاح بکشد و موجبات اخافه‌الناس را فراهم کند. در این معنا که با کشیدن سلاح مردم را بترساند. نگارنده تاکید دارد که خوف در اینجا باید برای«مردم» ایجاد شود تا آن فرد که سلاح کشیده است، محارب شناخته شود و به جرم محاربه محکوم شود. اخافه(ترس) برای مردم است. تفاسیر این موضوع در دهه80 به تفسیر به وجود آمد و علما و حقوقدانان در این زمینه بحث‌های مکرر را داشتند و اهم آن بحث‌ها توسط آیت‌ا... هاشمی شاهرودی، رئیس وقت قوه قضائیه اعلام شد و مقالات آن موجود است. آیت‌ا... شاهرودی و آیت‌ا... مومن هر دو عضو فقهای شورای نگهبان بودند. در مقاله مفصل ایشان آمده بود افرادی که درصدد براندازی برمی‌آیند و اسلحه به دست می‌گیرند، محارب نیستند. اکنون نیز بسیاری همین نظر را دارند و اعتقاد دارند اخافه‌الناس به مردم باز می‌گردد و اگر اسلحه برای مردم کشیده شود جرم محاربه محقق میشود. ماده 279 قانون مجازات اسلامی اعلام می‌کند «محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنهاست، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود.» مردم در این قانون معنای افرادی است که در حال عبور از کوچه و خیابان هستند و زندگی روزمره خود را ادامه می‌دهند. از طرف دیگر قانونگذار هم برای مامورین دولتی حدی قرار داده است. قانونگذار قانونی تحت عنوان قانون به کار بردن سلاح را برای مامورین انتظامی در نظر گرفته است و هم اینکه در قانون مجازات اسلامی آمده است که مامور انتظامی نمی‌تواند بیش از حدی که درحکم و قانون برای آنها تعیین شده است، تجاوز کند. در مجازات محارب نیز شارع چند مجازات را برای فرد محارب در صورت اینکه جرم او ثابت شود، قرار داده است. در قانون مطابق ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی مصوب1392 مجازات‌هایی برای محارب در نظر گرفته شده شامل صلب (یعنی به صلیب کشیدن)؛ قطع دست راست و پای چپ نفی بلد؛ نفی بلد (به‌معنی تبعید شدن است) اعدام (سلب حیات) است. امام‌خمینی(ره) در تحریرالوسیله اشعار دارند که این مجازات‌ها به میزان تحرکات فرد مجرم در نظر گرفته میشود. فردی که محارب شناخته میشود اگر کسی را در حین انجام جرم نکشته باشد، نمی‌توان برای او اعدام در نظر گرفت. برخی مجتهدین این اعتقاد را دارند که اگر در فرض فردی محارب شناخته شود، اگر قتل انجام نداده باید مجازات‌های دیگر را برای او اجرا کرد و تنها در برابر قتلی که اتفاق افتاده است آنگاه می‌توان قتل را هم در کنار سه مجازات دیگر در صورت نیاز اعمال کرد. زمانی هم که مشخص نیست قتل اتفاق افتاده است یا نه و آیا این فرد محارب قتل را انجام داده یا فرد دیگر، قاعده فقهی به نام «درء» اجرا میشود در این معنا که اگر در حدود شبهه وارد میشود، آن حد ساقط میشود.
سایر اخبار این روزنامه
مالیات به جای نفت
حمله بی سابقه به خاتمی
مسئولان اگر کاری را نمی‌توانند انجام دهند، وعده قطعی ندهند
تحریم، اصلی‌ترین عامل نابرابری است
نمی‌توان بحران سیاسی را به دست افراد غیرسیاسی حل کرد
قاتل جان زنان حالا مردانه هم شده است
محارب و مجازات محاربه
قطعنامه سازمان ملل و تاثیرات آن
رئیس مجلس: سپاه پاسداران به ظرفیتی رسیده که در بخش‌های مختلف اثرگذار عمل کرده است
رضایت و گذشت من به دلیل تهدید یا با هدف تطمیع نبوده است
رابطه بین رفاه و پول ملی
طرحی نو دراندازیم
