قطعنامه سازمان ملل و تاثیرات آن

یوسف مولایی کارشناس مسائل بین‌الملل  
 
قطعنامه اخیر ضدایرانی سازمان ملل با تلاش‌های آمریکا و همراه کردن برخی از کشورها شکل گرفت که به‌واسطه آن ایران از کمیسیون مقام زن حذف شد و دیگر در آن نهاد حضور نخواهد داشت. اتفاقا این از مواردی است که برخلاف آنکه می‌گویند چندان مهم نیست ضمانت اجرا دارد. چرا که دیگر نماینده ایران در این کمیسیون حضور نخواهد داشت. گرچه همه قطعنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی لازم الاجراست اما ضمانت اجرای موثر آن در حد ظرفیت حقوق بین‌الملل و جامعه بین‌الملل است. ضمانت اجراهای حقوق بین‌الملل با حقوق داخلی یک دولت متمرکزی که اقتدار دارد و تصمیمات نهادهای مربوط به خود را از طریق عواملی به اجرا می‌گذارد متفاوت است و این اختیار را ندارد. اما با این حال حقوق بین‌الملل در حد خودش ظرفیت‌هایی برای اجرایی کردن تصمیمات خود دارد. مخصوصا در این گونه موارد وقتی نماینده را کنار می‌گذارد بدین معناست که رابطه آن کشور با این نهاد قطع می‌شود. حال اگر یک زمانی ایران عضو شورای اجتماعی، اقتصادی سازمان ملل باشد می‌تواند روی این نهاد هم تاثیر بگذارد. این نکته هم که گفته می‌شود ایران در این نهاد حضور خواهد داشت اما حق رأی ندارد منطقی نیست چرا که به لحاظ حقوقی ایران از این نهاد با صدور قطعنامه حذف شده و در این نهاد حضور ندارد. البته شرایط جامعه جهانی مقداری پیچیده‌تر است و هر دولتی به اعتبار و اقتدار و اعتمادی که به آن می‌شود از امکانات جامعه جهانی سهم می‌برد. اگر ایران بخواهد جایگاه شایسته‌تری در جامعه جهانی داشته باشد باید استانداردهای آن را رعایت کند و بنا به استانداردهایی که بین اعضای این جامعه رعایت می‌شود اعتبار کسب کند. هر چه این اعتبار بالاتر رود قدرت نرم کشور بالاتر می‌رود و در پی آن مناسبات اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی کشور در سطح جهانی ارتقا پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود و کشورها با شرایطی بهتر با شما معامله می‌کنند. مهم‌تر اینکه در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی می‌توانید روی تصمیم دیکر کشورها تاثیر بگذارید و کشورهای دیگر را به دفاع از نظری که به نفع کشورخود دارید متقاعد کنید. در همین مساله حذف ایران، آمریکایی‌ها پیش‌نویس این قطعنامه را آوردند و کشورهای دیگر را با خود همراه کردند. بنابر این وقتی این موقعیت‌ها از دست می‌رود به وزن کشور در مناسبات بین‌المللی لطمه وارد شده و این وزن کاهش می‌یابد.