روزنامه آرمان ملی
1401/09/28
احیای برجام و چشم‌انداز امیدهای آینده
یوسف مولایی استاد دانشگاهسیاست خارجی آمریکا همیشه این بوده که تحت هر شرایطی حتی در زمان جنگ هم بهتر است که به مذاکره بپردازیم. این یک عنصر تثبیت شده در روابط بین‌المللی‌شان است. بنابراین مذاکره هرچند ممکن است دشوار شده باشد چون شرایط عوض میشود و مطالبات و خواسته‌ها هم عوض میشود. وقتی که زمان می‌گذرد، همه عواملی که با زمان حرکت می‌کنند، حرکت کرده و ثابت نمی‌ایستند. بنابراین نمی‌شود گفت که شانسی برای مذاکره وجود ندارد ولی قطعا مشکل‌تر شده، خواسته‌ها تغییر کرده و زمان بیشتری می‌طلبد که طرفین بتوانند به توافق برسند چون شرایطش عوض شده. احتمالا آمریکایی‌ها با استفاده از فضایی که ایجاد شده بنا به برداشت‌شان که شرایط ایران تغییر کرده، به دنبال فشار بیشتر یا کسب امتیاز بیشتر خواهند بود. تا زمانی که پایان برجام توسط 1+5 یا الان 1+4 اعلام نشده و تا زمانی که اروپایی‌ها مکانیسم ماشه را به‌کار نگرفته‌اند، پس امکان مذاکره هست. ولی فضای بین‌المللی تاثیر دارد چون زمان حرکت می‌کند و آنها هم حرکت کرده‌اند و ما در موقعیت چند ماه پیش یا یکسال پیش نیستیم. بنابراین اگر زمانی هم ایران و آمریکا به متنی نزدیک شده بودند که آن را آقای بورل به طرفین ارائه داده بود، دیگر به نظر نمی‌رسد که مبنای مذاکره و توافق باشد. حتما مذاکرات بسیار سختی خواهد بود و شاید شرایطی که اعلامش از طرف آمریکایی‌ها و پذیرفتنش برای ایران دشوار باشد. از همه این اتفاقاتی که در سازمان ملل افتاده در مورد تاسیس کمیته حقیقت‌یاب و هم خروج یا خارج کردن ایران از کمیسیون مقام زن و هم اخبار و گزارش‌ها در مورد وضع حقوق بشر در ایران و اعتراضات همگی در یک چنین مذاکراتی می‌تواند مورد بحث قرار بگیرد و برای ایران از طرف آمریکا به عنوان اهرم فشار استفاده شود. به هر حال در هر وضعیتی هم قرار داشته باشیم، احیای برجام برای ایران یک راه حل است و به کاهش مشکلات اقتصادی کمک می‌کند حتی اگر مشکلات را هم حل نکند اما به کاهش مشکلات کمک می‌کند کمااینکه عدم احیای برجام هم به لحاظ اقتصادی بر ایران فشار می‌آورد و هم به لحاظ سیاسی و امنیتی در سطح دنیا تنش‌های ایران با آمریکا و کشورهای غربی را بیشتر می‌کند. ایران قطعا ذینفع است که به دنبال احیای برجام و فعال کردن روند مذاکرات باشد و تا شروع نشود، نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که این بار چقدر سخت و سنگین است و چه شرایط و مطالبات جدیدی در آن مطرح میشود ولی برای ایران هم حتی تحت این شرایط موجود با سخت‌گیری‌ها غرب در مقام مبارزه با عدم احیای برجام ذینفع است که برجام را احیا کند. برجام یکی از متغیرهایی است که در وضعیت اقتصادی اثر می‌گذارد و متغیرهای مختلفی دخالت دارد. درواقع 13، 14 متغیر در کاهش ارزش پول ملی و متعاقبا بالا رفتن نرخ دلار اثر می‌گذارد. میزان نقدینگی، کسری بودجه، تورم و وضعیت تولید ناخالص ملی از جمله عوامل مختلف در این میان است. روابط بین‌الملل و شرایط بیرونی هم در این میان مهم است و در آنجا برجام نقش خود را دارد و قطعا می‌تواند تاثیر مثبت بگذارد مخصوصا در بُعد روانی که یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها و افت ارزش پول ملی و نگرانی و ناامیدی که از آینده دارند. برجام اگر احیا شود، یک مقدار عنصر روانی مطلوب میشود و به اندازه خودش اثرش را می‌گذارد. هرچند نمی‌توان گفت چقدر ولی اگر امروز احیا شود، همین امروز خیلی در کوتاه مدت موجب تقویت پول ملی و کاهش نرخ دلار در کوتاه مدت خواهد شد ولی در درازمدت مولفه‌های دیگر هم باید درست عمل کنند که شاهد تقویت بنیه پول ملی باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
