آیا تعطیلی مدارس چاره کار است؟

حسین معافی تحلیلگر مسائل فرهنگی  
 
در دو هفته­ گذشته که آلودگي هوا در شهر­هاي صنعتي و بزرگ به‌شدت افزايش پيدا کرد و شاخص آلودگي به حدي رسيد که کميته­هاي اضطرار آلودگي هوا در استان­ها مجبور به تعطيلي مدارس در برخي از اين شهر­ها شدند. اگر چه آموزش­ها در مدارس در فضاي شاد انجام مي­شود ولي تجربه سال­هاي گذشته نشان داد که کيفيت آموزش در حد مطلوبي نيست و دانش­آموزان خيلي آموزش­هاي مجازي را جدي نمي­گيرند و علاوه بر سهل­انگاري و عدم تلاش در اينگونه آموزش­ها، آسيب­هاي روحي، رواني و اعتياد به اينترنت و شبکه­هاي اجتماعي و بازي­هاي رايانه­اي، نمونه­اي از مشکلاتي است که دوباره به سراغ دانش­آموزان آمده و تربيت و آموزش را به بستر­هاي غير­رسمي کشانده است. افت تحصيلي و کسب رفتار نامطلوب دانش‌آموزان از معايب آموزش­هاي مجازي است که در تعطيلي مدارس و آموزش­هاي غيرحضوري اتفاق مي­افتد. آسيب­هاي روحي و رواني ناشي از فضاي مجازي کمتر از آسيب‌هاي جسمي آلودگي هوا نيست، بلکه در برخي موارد بدتر نيز است که اگر روند تعطيلي­ها ادامه پيدا کند، خسارات ناشي از اين تعطيلي­ها و آموزش­هاي مجازي، جبران ناپذير است. با شروع فصل زمستان، سرما و سکون هوا در روز­هاي آينده و افزايش آلاينده­هاي زيست محيطي در شهر­هاي صنعتي و بزرگ ادامه­دار خواهد بود و احتمال تعطيلي­هاي بيشتري را مي­دهد. اين تعطيلي­ها دانش­آموزان را از تلاش جدي براي يادگيري و آموزش دور مي­کند و همان آسيب­هاي گذشته در همه حوزه­ها دوباره تکرار مي­شوند و اين امر مطلوب خانواده­ها، مدارس و سيستم آموزش کشور نيست. قرار بود مدارس آخرين جايي باشند که تعطيل مي‌شوند ولي در آلودگي هواي شهر­ها و مراکز صنعتي، مدارس بي­دفاع و دانش­آموزان بي­پناه قرباني آلودگي هوا مي­شوند. آمار دانش‌آموزاني که در دو ساله کرونا و به علت سختي و نبود ابزار و گوشي‌هاي هوشمند و زيرساخت­هاي لازم آموزش مجازي، ترک تحصيل کردند يا از حضور در مدرسه و کلاس درس بازمانده‌اند، آن قدر بالا رفته که بايد فکر اساسي براي اين موضوع مهم شود. اگر مواجهه­اي نزديک با دانش­آموزان مدارس عادي دولتي پسا­کرونا داشته باشيم عمق فاجعه افت تحصيلي دانش­آموزان برايمان ملموس­تر خواهد بود. گزارش­ها نشان مي­دهد که برخي از دانش­آموزان و حتي دانشجويان که آموزش­هاي مجازي را تجربه کرده­اند در نوشتن املاي صحيح برخي کلمات و درک مفاهيم مشکل دارند در­حالي ­که درک و يادگيري موضوعات علمي و مفاهيم انتزاعي جاي خود دارد. درخواست جدي مردم و خانواده­ها از مسئولين­، پيگيري کاهش آلاينده‌ها در سطح شهر­هاي بزرگ و صنعتي است که متأسفانه تاکنون اقدامات عملياتي صورت نگرفته است. اما خواسته ديگر مردم، اولياي دانش­آموزان و مديران مدارس از مسئولين آموزش و پرورش حضور نماينده­اي قوي در کميته اضطرار آلودگي هواي استان­هاست تا از اهداف آموزش و پرورش در اين کميته دفاع نمايد و خيلي به راحتي تن به تعطيلي مدارس ندهند. «قاطبه دانش­آموزان و اولياي آنان در رؤياي مجازي شدن امتحانات دي­ماه و تکرار همان وضعيت قبول شدن پفکي و حبابي در دوران کرونا به استقبال کلاس­هاي غيرحضوري مي‌روند!»با توجه به اينکه دي ماه فصل امتحانات مدارس در دوره اول و دوم متوسطه است، دانش‌آموزان فقط براي آزمون در مدرسه حاضر مي­شوند. درخواست بعدي اين است که حداقل در فصل امتحانات مدارس متوسطه اول و دوم در صورت افزايش آلاينده­ها، تعطيل نشوند؛ زيرا تعطيلي در روز­هاي آزمون باعث به تعويق افتادن و طولاني شدن فصل امتحانات مي­شود که هم اضطراب و استرس دانش­آموزان و خانواده­ها را افزايش مي­دهد و هم از زمان­هاي لازم براي آموزش در مدارس کاسته مي‌شود که تبعات خود را به دنبال دارد. دانش­آموزان در روز­هاي آزمون به واسطه تعطيل بودن کلاس­هاي درس، زمان کمي در مدرسه سپري مي­کنند و مي‌توانند با زدن ماسک خود را از آلودگي هوا مصون دارند. در روز 30آذر ماه وزير آموزش و پرورش اعلام مي­کند که تعطيلي مدارس در اکثر موارد نتيجه­اي ندارد؛ بنابراين اين هفته مدارس تعطيل نيستند. مدارس بايد در موارد نادر و خيلي حاد تعطيل شوند.